"Barış Gazeteciliği Değişim Yaratabildi"

"Çalışmalarımız Barış Gazeteciliği'nin iyi bir sonuç verebildiğini, değişim yaratabildiğini gösterdi. İnsanlar olaylardan farklı anlamlar çıkarmaya ve bu anlamları şiddet içermeyecek tepkilere dönüştürmeye başladı."

Boğaziçi Üniversitesi Barış Eğitimi, Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi ile birlikte düzenlediği Medya ve Barış Konferansı’nda Barış Gazeteciliği tartışıldı.

Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs Büyük Toplantı Salonu’ndaki panelin açılışını Prof. Dr. Fatoş Erkman ve Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu yaptı. Erkman ve İnceoğlu, toplumlarda barış kültürünün yerleşmesi için barış gazeteciliğinin önemine değindi.

“Barış Gazeteciliği Teori ve Pratikler” başlıklı açılış konuşmasını yapan Doç. Dr. Jake Lynch Barış Gazeteciliği’nin ne olduğunu ve etkilerini bu konudaki çalışmalarından örnekler vererek anlattı. Barış Gazeteciliği'nin değişim yaratabildiğini yukarıdaki sözlerle aktardı.

Etkinlik iki panelle devam edecek.

Yasemin İnceoğlu’nun moderatörlüğündeki “Türkiye’de Barış Gazeteciliği” başlıklı ilk panelde Prof. Dr. Sevda Alankuş, Faruk Bildirici, Nadire Mater ve Tirşe Erbaysal Filibeli söz alıyor. Nurcan Akad moderatörlüğündeki "Barış Gazeteciliği ve Medya" başlıklı panelde Mehveş Evin, Mete Çubukçu, Ceyda Karan, İsmail Saymaz konuşmacı olacak.

Barış Gazeteciliği nedir?

Lynch, Annabel McGoldrick ile birlikte yaklaşık 10 yıl önce hazırladıkları Barış Gazeteciliği kitabında belirttikleri tanımlar Barış Gazeteciliği nedir sorusunu cevapladı.

“Barış Gazeteciliği, editörlerin ve muhabirlerin neyi, nasıl aktarması gerektiğine karar vermesidir. Bu da insanları şiddete başvurmayan tepkiler vermeye sevkedebilir.

“Bu bir seçim yapmakla ilgili. Hiçbir gazeteci aslında istediği kadar özgür değildir, seçimlerini yaparken bazı kısıtlamalar vardır. Barış Gazeteciliği, yine de her zaman bir miktar seçim hakkı olduğu varsayımı üzerinden ilerler.

“Barış Gazeteciliği’nde insanlara şiddete başvurmayan seçenekler sunmanıza karşın insanların hala gidip şiddete başvurduğu durumda gazetecilerin yapabileceği bir şey yoktur. Bizim dediğimiz şey; çatışma durumlarında her zaman barış hakkında fikirler yaymaya çalışan insanlar vardır. Barış Gazeteciliği bu insanları göz önünde tutup, insanlara ulaştırmaya çalışır.”

Barış Gazeteciliği'nin etkisi var mı?

Lync, Barış Gazeteciliği’nin etkisi bir etkisi olup olmadığına dair sorusuna Meksika’da uyuşturucuya karşı savaşın olduğu 2012’deki çalışmalarından örnekle yanıt verdi.

Lync, gözaltına alınan bir kişinin haberde “suçlu” değil “şüpheli” olarak yer almasıyla insanların şiddete başvurmayan seçenekleri göz önünde bulundurduğunu, kişisel hikayelere ve bulunan noktaya nasıl gelindiğine dair arka planın yansıtılmasıyla empatinin arttığını belirtti.

“Çalışmalarımız Barış Gazeteciliği’nin iyi bir sonuç verebildiğini, değişim yaratabildiğini gösterdi. İnsanlar olaylardan farklı anlamlar çıkarmaya ve bu anlamları şiddet içermeyecek tepkilere dönüştürmeye başladı."

“Barışa fırsat sunulmalı”

Lynch, Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir gelişme hedeflerinde barışçıl toplumların ve insanların bilgiye erişiminin sağlamanın yer aldığını hatırlattı.

Bilgi serbestliğinin önemine değinen Lynch, bilginin serbest akışının tek başına barışa katkı sunamayacağını, bunun için Barış Gazeteciliği’nin önemine dikkat çekti.

“Amerika’nın Irak’a girmesinin ardından New York Times’da Irak’da kitle imha silahlarının kullanıldığına dair bir haber yayınlandı. Okuyucular için çok büyük bir ayrıcalıktı. Bilginin serbest dolaşımı sağlanmıştı ama insanların gerekli yargıya ulaşmalarına yetecek kadar fazla bilgi yoktu.

“Bilginin serbest akışının yanında bir şey daha olmalı. Gazetecilerin olayları aktarırken bunun nasıl sonuçlar oluşturacağını düşünmeleri gerekiyor. Barışa fırsat sunulması gerekiyor.”

Dr. Jake Lynch hakkında Barış gazeteciliğini araştırmak, geliştirmek, öğretmek için 15 yıldır çalışıyor. Doktora derecesini Britanya, Londra’daki Cardiff’ta tamamlayan Doç. Dr. Lynch, Sydney Üniversitesinde Barış ve Çatışma Çalışmaları Bölümünde ders veriyor ve araştırmalarına devam ediyor. Üniversitedeki Barış ve Çatışma Çalışmaları Merkezinin (CPACS) direktörü. Ayrıca Sydney Barış Vakfı yöneticilerinden, Uluslararası Barış Araştırmaları Derneğinin de Genel Sekreteri. Johannesburg Üniversitesinde de araştırmacı. Aynı zamanda uzun süre gazetecilik yaparak barış gazeteciliğini sahada da araştırdı. BBC World TV’de haber sunuculuğu yaptı. Bundan önce, Independent gazetesinin Sydney muhabirliğini yaptı, Sky News’ta siyasi haber editörüydü. 1999’dan bu yana editör ve gazeteciler için barış gazeteciliği workshop’ları düzenliyor. Fiji, Endonezya, Filipinler, Nepal, Ürdün, Filistin, Kıbrıs, Ermenistan, Gürcistan, Norveç ve Britanya’da çatışma çözümleri üzerine eğitimler verdi. Barış gazeteciliği üzerine altı kitabı, birçok makalesi ve köşe yazısı var. Sydney Morning Herald, the Australian ve the Canberra Times’ta da konuyla ilgili yazıları yayınlanıyor. Dört belgesel filmin yapımcıları arasındaydı, bu filmlerden aktör Michael Douglas’ın anlatımına dayanan Soldiers of Peace birçok ödül kazandı. 2009’da Avustralya Araştırma Konseyinin Linkage araştırma bursuna kayık görüldü. Barış gazeteciliğiyle ilgili kitapları: Reporting Conflict: New Directions in Peace Journalism (Çatışmadan Bildirmek: Barış Gazeteciliğinde Yeni Yönelimler), Peace Journalism: Conflict & Peacebuilding (Barış Gazeteciliği: Çatışma ve Barış Süreci), A Global Standard for Reporting Conflict (Çatışmadan Haber Yapmanın Küresel Standardı), Reporting the World: A Practical Checklist for the Ethical Reporting of Conflicts in the 21st Century (21. Yüzyılın Çatışmalarından Etik Haberciliğin Pratik Listesi), Produced by Journalists, for Journalists (Gazeteciler için, Gazetecilere Üretildi), Debates in Peace Journalism (Barış Gazeteciliğinde Tartışmalar).

(BK)