1915'in Medyada Adı Çok ama Yok da

Hrant Dink Vakfı’nın yürütmekte olduğu Medyada Nefret Söyleminin İzlenmesi çalışması kapsamında 2014 yılı Ocak-Nisan aylarını kapsayan medya izleme raporunun ikinci bölümünde medyada 24 Nisan 1915 anmalarının yer alma biçimi incelendi.

Mimar Sinan Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr.  Derya Fırat ve Barış Şannan’ın hazırladığı bölümde 22-26 Nisan arasında Aydınlık, Birgün, Habertürk, Hürriyet, Radikal, Sabah, Türkiye ve Zaman gazeteleri tarandı ve analiz edildi.

En çok inkar yayını Aydınlık'ta

Buna göre; 

* Çalışmada ele alınan 219 içeriğin 80’inde konuyla ilgili, “geçmişle hesaplaşma”, “Adaletin sağlanması”, “soykırımın tanınmasını”, “Özür dilenmesi” ve “Barış” taleplerine rastlandı. İnkâr talebini açık ve net bir biçimde gündeme getiren tek gazete ise Aydınlık.

* Önceki yıllarda sözü edilen gazetelerde yayımlanan 24 Nisan anması ile ilgili içerik sayısı karşılaştırıldığında, yedi yıldaki toplam sayının da üzerine çıkıldı, Başbakanlık tarafından yayınlanan “taziye” mesajı nedeniyle konu basında daha çok yer aldı.

Manşetler: Erdoğan, Ermeni, Soykırım

* 22-26 Nisan tarihleri arasında ele alınan gazetelerde yayımlanan içeriklerin başlıklarında en çok “Erdoğan” daha sonra “Soykırım” ve “Ermeni” sözcükleri kullanıldı. 2007 ile 2014 arasında bu gazetelerin manşetlerinde en çok “Ermeni” sözcüğü geçiyor, “Soykırım” ve “Erdoğan” sözcükleri yer almıyordu.

* Taranan gazetelerin hemen hepsi, basında yer alan 24 Nisan haberlerine ilişkin diğer gazetelerin manşetlerinin kolajlarına yer verdi.

* İncelenen haber ve makalelerin yüzde 42’si “Taziye” konusunda, yüzde 22’si bilgi verici ve tarihsel, yüzde 13’ü provokatif ve kutuplaştırıcı, yüzde 11’i politik niyet taşıyan, manipülatif, yüzde 6’sı geçmişle hesaplaşma üzerinden, yüzde 6’sı ise duygusal perspektifle verilmiş içerikler.

* Medya Ermeni Soykırımı’na üç farklı perspektiften yaklaştı. Soykırımın yegâne sorumlusu olarak Kemalizm ve İttihatçılar’ın gösterilmesi, Ermenilerin “hain” olduğu iddiası ve taziye açıklaması üzerinden siyasi iktidarın propagandasının yapılması gibi farklı yaklaşımlar medyada yer aldı.

1915'e medyadan üç yaklaşım

* 219 içerik içinde Ermeni Soykırımı 53 yayında “1915 olayları”, 53 yayında “sözde soykırım” olarak adlandırıldı. 40 içerikte herhangi bir adlandırmadan kaçınıldı, 25 içerikte “tehcir” sözcüğü kullanıldı, 17 içerikte doğrudan adlandırma olmaksızın metaforlara başvuruldu. “Soykırım” ise sadece 15 içerikte kullanıldı.

Failin adı yok

* Failler, 219 içeriğin 179’unda, yani toplam içerik sayısının %80’ninde adlandırılmadı.

* Toplam 219 içeriğin 139’unda Ermeni Soykırımı ile ilgili herhangi bir talep dile getirilmemiştir. Geri kalan toplam 80 içerikte bahis konusunu oluşturan talepler “özür dilenmesi”, “adaletin sağlanması”, “barış”, “geçmişle hesaplaşma”, “inkâr”, “soykırımın tanınması” taleplerine yer verildi.

Raporun ilk bölümünü okumak için tıklayın.

Raporun tam metnini buradan okuyabilirsiniz. (EA)