Son üç ayda çoğu gazeteci 125 kişi ve altı medya organı, düşünceyi ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilebilecek faaliyetler nedeniyle yargılandı. Yeni Türk Ceza Yasası'ndaki (TCK) 301 ve 216. maddeler ifade özgürlüğü bağlamında ciddi kaygılar yaşatmaya devam ediyor.
158 kişi ve 82 dava BİA Raporu'nda
BİA Medya Gözlem Masası'nın Temmuz-Ağustos-Eylül dönemini kapsayan 19 sayfalık Üç Aylık Medya Gözlem Raporu çoğu gazeteci 158 kişiyle ilgili bilgiler içeriyor, yerel mahkemelerde ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) açılan 82 davayı ele alıyor.
Rapor, ifade özgürlüğüne yönelik ihlalleri "saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "dava ve girişimler", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüre tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları" başlıklarıyla sunuyor.
Bakan eli sıkmayana 301 davası
1 Haziran 2005'den bu yana 100'den fazla kişiyi sanık durumuna düşüren 301. madde bu üç ayda da çoğu gazeteci 22 kişinin 15 davada yargılanmasına neden oldu.
Emin Karaca "Türkiye'de ve Avrupa'da Yazın" dergisinde idamları eleştirmekten 159'dan başlayan yargılaması 301'le beş yıldır iki yıla kadar hapis tehdidiyle sürüyor. Üniversiteli Durmuş Şahin Erzurum ziyaretinde Sağlık Bakanı Recep Akdağ'a "iktidar olup da vatana hizmeti dokunmayanın elini sıkmam" demekten beş gün hapiste yatmakla kalmadı; 301. maddeden de sanık oldu.
Karaca dışında Ferhat Tunç, Ragıp Zarakolu, Arat Dink, Serkis Seropyan, Hakan Taştan, Turan Topal, Eren Keskin ve Mehmet Ali Vural da 301'den yargılananlar arasında yer alıyor.
"Türkiyeliyim" ve "Kürdistan" demeyeceksin!
Son üç ayda TCK 216 (eski 312) yani "kin ve düşmanlığa tahrik" suçlamasından 12 kişi yargılandı. Yargıtay, "Türkiyelilik" kavramını öneren Azınlık Hakları Raporu'ndan yargılanan Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu ve Prof. Dr. Baskın Oran hakkındaki beraat kararını oyçokluğuyla bozdu. Karara göre, yeni bir azınlık tanımı, "üniter devlet ve milletin bölünmezliğini" tehlikeye düşürür.
Gaziantep Çoban Ateşi gazetesi sahibi ve sorumlu müdürü Yasin Yetişgen, bir yazıdaki "Antep Kuzey Kürdistan'ın bir sanayi kentidir" ifadesinden üç hafta hapiste kalmakla kalmadı; hakkında 216. maddeden dava açıldı.
Başbakan çok istedi, karikatür sanatı mahkum
Bugüne kadar Başbakan Erdoğan'ın hedefinde olan karikatür, sonunda bir belediye başkanı eliyle mahkum oldu: Muhammet Şengöz, Özgür Kocaeli gazetesindeki "Sırada Ne Var Başkan" başlıklı karikatürü nedeniyle 11 ay 20 gün hapse mahkum oldu, ceza 7 bin YTL'ye çevrildi.
"Hakaret"e artık doğrudan hapis yolu
Gaziantep'ten gazeteci Yasin Yetişgen ve Erzurum'dan üniversiteli Durmuş Şahin düşünceleri nedeniyle "tedbiren" tutuklandılar. Diyarbakır "Söz TV" haber müdürü Sait Bayram ve muhabiri Fırat Avcı bir hakimi yolsuzlukla suçlamaktan bir ay tutuklu kaldılar.
22 gazeteci ve 6 medya organı "iftira" ve "hakaret" iddialarıyla 10 milyon 246 bin YTL para ve 23 yıl 10 ay ve 20 gün hapis tehdidiyle yargılandı. Avrupa'da bu tür durumlarda hapis cezası yok.
Emekli bir hakim, "Her 10 bin cinayet davasının dokuz bininde kadın parmağı var" iddiasını eleştiren Gaziantep Sabah gazetesi Yayın Yönetmeni Nurgül Balcıoğlu'dan 100 bin YTL tazminat istiyor.
Muzaffer Erdoğdu, Taner Akçam, İlhan Selçuk, Erdal Doğan, Hıncal Uluç, Cüneyt Arcayürek, Yücel Sayman, Yakup Önal, Güngör Uras, Metin Münir ve Sinan Kara bu suçlamayla tazminat veya hapis tehdidiyle karşılaştı.
Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Özden Örnek, darbe iddialarıyla ilgili bir haberden Nokta dergisi Yayın Yönetmeni Alper Görmüş'ün 6 yıl 8 ay hapsini istiyor.
Yazarlara düşüncelerinden ölüm tehdidi
Bu üç ayda 5 gazeteci saldırıya uğradı, 4 gazeteci tehdit aldı. 1 Mayıs saldırılarının yaşandığı Nisan-Mayıs-Haziran döneminde, 17 saldırı ve 6 da tehdit vakası vuku bulmuştu.
Rapor, İsmail Türüt'ün "Plan Yapmayın Plan" türküsü ve Hrant Dink'in katil zanlılarını öven klibini duyuran gazeteci Ali Bayramoğlu ve ölüm tehdidi alan Türker Alkan'ın durumuna da yer veriyor.
AİHM'de mahkumiyet arttı; tutarlar azaldı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 32 başvuruda ifade özgürlüğünün ihlal edildiği gerekçesiyle Türkiye'yi toplam 14 bin 500 avro (25 bin YTL) tazminata mahkum etti.
Başvuruların çoğunda tazminat tutarı belirtilmediğinden AİHM faturası, 78 bin 250 avro (140 bin 430 YTL) tazminata hükmedilen geçtiğimiz döneme göre düşük çıktı.
TMY sanıklarına mahkeme bir yıl sonra
Marksist Leninist Komünist Partisi (MLKP) örgütüne yönelik "Gaye" operasyonunda tutuklanan 23 kişiden "Özgür Radyo" yayın koordinatörü Füsun Erdoğan, "Atılım" gazetesi Yayın yönetmeni İbrahim Çiçek ve yayın koordinatörü Sedat Şenoğlu, 14 ay sonra ilk kez 26 Ekim'de hakim karşısına çıkıyor.
Kandil Dağı'nda röportaj yaptığı için TMY'den yargılanan "Hürriyet" gazetesi muhabiri Sebati Karakurt 455 YTL, sorumlu müdürler Hasan Kılıç 40 bin YTL ve Necdet Tatlıcan da 20 bin YTL ön ödemeli para cezasına çarptırıldı. Cezalar ödenmezse hapis tehdidi 13 Kasım'da sürecek.
Ayrıca, Roj TV'nin kapatılmaması için Danimarka Başbakanına mektup gönderen 56 belediye başkanının yargılanması sürüyor.
İyi haberler de var...
Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK), Güngör Uras ve Metin Münir hakkında açtığı 10 milyon YTL'lik tazminat talebinden vazgeçti.
Muş 2. Asliye Ceza Mahkemesi, "Haber 49" gazetesi sahibi Emrullah Özbey'i tehditten yargılanan Mahsun, Fatih ve Ferit Yılmaz'ı ikişer yıl ertelemeli hapis cezasına mahkum etti. Yılmaz'lar gazeteciyi akrabaları Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekili Medeni Yılmaz'ı eleştirdiği gerekçesiyle tehdit etmişti.(EÖ)
