KÜLTÜR SANAT

Yayın Tarihi: 27 Mart 2001 00:00

~ Son Güncelleme: 18 Şubat 2014 18:25

5 dk Okuma

Ayşe Nana Bir İstanbul Ermenisiydi

Ayşe Nana adlı oryantal dansözü1950li yılları bilenler hatırlar. Magazin ağzıyla o skandalların kadınıydı. Adına şarkılar bestelenen Nana, Fellininin yönettiği ünlü Dolce Vita filminin de ilham kaynağıymış..İşte, bir İstanbul Ermenisi Ayşe Nana...

Arman Artuç

Ümit Bayazoğlu

Arman Artuç

Ümit Bayazoğlu

1950'lilerde Ayşa Nana adında bir dansöz vardı. Adına şarkılar bestelenen Nana, bir İstanbul Ermeni 'siydi. Adı ve karıştığı olaylar yalnız Türkiye ile sınırlı değildi. İtalya'da da "olay" olmuştu Ayşe Nana. Milyarderlerin piste attığı ceketler üzerinde dans eden Nana'nın, Fellini 'nin yönettiği Dolce Vita filmine bile ilham kaynağı olduğu söylendi... Bir zamanlar Ayşe Nana vardı... O bir İstanbul Ermeni'siydi... Ümit Bayazoğlu 'nun, Roll dergisinin Kasım 2000 sayısında yayınlanan Nana konulu yazısını Arman Artuç derledi.. İşte, bir zamanların Ayşe Nana'sı...

O bir İstanbul Ermeni'siydi

Roma 'da Rugantino adında bir gece kulübünde bir doğum günü partisi. Tarihlerden5 Kasım 1958... Kulüp Amerikalı milyarder Peter Howard Vanderbilt tarafından bu geceliğine "kapatılmış". Orkestra her zamanki "demirbaşlar" değil, "hususi"; New Orleans Jazz Band. Konuklar da pek ünlü, ilk bakışta göze çarpanlar; Tyrone Power , Elsa Martinelli , Linda Christian , Anna Maria Mussolini ve Frederico Fellini ile Anita Ekberg 'in kalabalık masası davetin flaş isimleri...

Halı serin dans edeceğim

Gelgelelim parti son derece sönük geçiyor. Ağzını kapatmaya lüzum görmeden esneyenler bile var. Ama sabaha karşı üç civarı birden herkes canlanıyor . İnce belli, beyaz tenli, kara kaşlı, kıvrak bir kadın yalınayak sahneye fırlayıp "halı serin, dans edeceğim" diye emrediyor.

Milyarder ceketleri üzerindeki dansöz: Ayşe Nana

Partideki herkes avuç içi kadar küçük yuvarlak pistin etrafında toplanmış, tempo tutuyor. Bu sırada ve ön saflarda mevzilenmiş Roma İmparatorluk sülalesinden Prens Hercolani ceketini çıkararak piste atıyor. Diğer centilmenler ondan aşağı kalır mı! Onlar da ceketlerini sahneye fırlatıyorlar...

Kimin davet ettiği meçhul dansöz bunların üzerinde oynuyor. Hatta Anita Ekber de bir ara ona katılıyor. O gece "milyarder ceketleri" üzerinde oryantalle kalmayıp striptiz de yapan bu dansöz anlı şanlı Ayşe Nana 'dan başkası değildi.

Ayşe Nana olayları

Davetin yankıları Nana'nın haftalık L'Espresso dergisinde çıkan "üstsüz" fotoğraflarıyla arşa çıktı. Kazara da olsa Nana'nın fotoğraflarını gören bazı Katolikler akın akın kiliselere koşup, "kirlenen gözleri ve dimağları için" günah çıkarttılar. Polis Ayşe Nana'yı "izinsiz çalışmak ve müstehcen gösteri yapmak" gerekçesiyle gözaltına almıştı. Sınır dışı edilmesine karar verildi. Ancak "adı öğrenilemeyen bir milyarderin" kefaretini ödemesiyle İtalya'da kalabildi. Hemen ardından da meşhur gazeteci Saro Balsamo ile nişanlandı. Bu peşpeşe gelen haberler Türkiye'de bomba tesiri yapmıştı. Nana Katolik İtalya'yı çalkalamış, ardından bahaneler uydurup geldiği İstanbul'da da bir güzel havasını atmıştı...

Fellini'ye ilham

Roma'ya dönüşü de olay olmuştu. İtalya'da henüz "skandal gece" unutulmamış, kamunun öfkesi henüz yatışmadığından Nana Roma tren istasyonunda biriken "muhafazakarlar" tarafından yuhalandı, ıslıklandı . O gün istasyon karakolu alarma geçip, güvenlik kuvvetleri iki misline çıkarmıştı. Nana gümrükten ancak polis kordonu ve gazetecilerden oluşan bir ordu eşliğinde çıkabildi.

Hadise bununla kalsaydı belki hiçbir şey olmayacaktı. Fakat sonradan rejisör Fellini 'nin "skandal geceden" ilham alarak "La Dolce Vita" isimli filmi çevirmesi üzerine Roma sosyetesinde derin bir infial uyanmış ve Fellini'ye "hakaret" davası açılmıştı. Roma yüksek sosyetesine mensup bazı şahsiyetler, kendilerine bu filmle "saygısızlık, terbiyesizlik" edildiği kanaatindedir. Günlerdir ülkenin tüm sinemalarında gösterilen filmin yasaklanması için yönetime baskı yaptılar. Kilise de bunu desteklemişti.

Hatta bu "dini terör" Nana'yı da ürkütmüştü. Kendisine ve nişanlısına zarar geleceğinden korktuğu için uyduruk bir basın toplantısıyla, "Sarhoştum, İtalyan halkından özür dilerim. Katolik kültürüne saygım var, hatta katolik olmayı düşünüyorum" diyerek bir güzel kıvırttı! Ortalık da böylece yatışmış oldu.

Kral Faruk'un sarayına davet

Tabii onun bu şöhreti tesadüfi değildi. Daha 1952'de Mısır Kralı (şişko) Faruk 'un (120 kilo) sarayına davet edilmiş, Avrupa sosyetesine verdiği "garden partide" dans etmişti. O dönemin magazin ruhunda bu haberin nasıl yankılandığını tahmin edemezsiniz... Zaten bundan sonra Nana'nın gözü Türkiye'yi görmez oldu... Nana 60'lı yılların sonlarında daha gitmeden önce İstanbul'u, gazete ve dergilerle de taşrayı derinlemesine kasıp kavuruyordu.

Orhan Boran'ın sigarası düşüyor

Nana'nın nasıl dansa başladığına tanıklık eden sevdiğimiz bir abimiz var: Orhan Boran!... " Leyleğin Ömrü " adlı anılarında o tarihi günü pek güzel anlatmış. Nana, 1950'de annesiyle birlikte "Kervansaray"a gelmiş. Orhan Boran o sıra bu gazinoda hem şovmen hem de direktör. Annesinin dediğine göre kızı 18 yaşında ve dansöz olmak istiyor. Orhan Boran (Humphrey Bogart rolünde) loş bir köşeye çekilip bir sigara yakıyor. Ve bakın ondan sonra neler oluyor: "Müziğin ilk mezürleriyle sırtındaki pelerini atıverdi. Aynı anda servis kapısının önünde bir şangırtı koptu. Komi bir tepsi bardağı düşürmüştü herhalde. Onu azarlayamazdım, çünkü aynı anda ben de dudağımdaki sigaramı kucağıma düşürmüştüm. Nana pistte sansürle kara bantlanacak yerlerinde üç-beş şifon parçasıyla çırılçıplak dans ediyordu..."

Nana şarkıları

O gün Orhan Boran Nana'yı her nedense patronuna tavsiye etmemiş. Kervansaray'da değil ama rakip gazinoda iş bulan Nana; bir anda kendini Zennube, Aysel Tanju, Necla Ateş, Özcan Tekgül gibi her biri kendi çapında şöhret dansözler arasında buluvermişti. Tıpkı Zennube gibi onun için de şarkılar bestelenmişti. Mesela, "Nana gitti Parise / Kaldık Semiramis'e / Semiramis yine hamile / Düştük Türkan Şamil'e " diye... Bu şarkıda; sık sık Beyrut, Roma, Paris turnelerine giden ve oralardan dönmek bilmeyen Nana'ya sitem var. Bir başka şarkıda ise hayranları onu nasıl özlediklerini şöyle ifade etmişlerdi: " Nana balkonda yatar / Altına minder atar / Beyaz donu içinde / Kara kedi saklar ..."

Kimseye görünmeden

Nana dansı yaş haddinden 80'lerin başında bırakınca da sahneden kopmadı. Dans okulları açtı. Tiyatro kurdu, batırdı, çıkardı. Çeşitli filmlerde oynadı. Film de çekti, rivayete göre bunlardan biriyle Cannes'da yarıştı. "Reha Erus'un Roma'dan bildirdiğine göre", son yıllarda (38 koltuklu) bir cep tiyatrosunda erotik oyunlar sahneliyormuş. Kimseye görünmeden bazen İstanbul'a gelip gittiği oluyormuş . Talimhane'de anasından kalma taşınmazları varmış. En son 1990'ların başında görünmüş... Unutmadan, Nana bir İstanbul Ermenisiydi . İtalya'da, daha "oryantal" görünsün diye Ayşe Nana olarak "prezante" edilmişti... (ÜB/AA/YÖ)(NA)

Haber Yeri

Hyetert.com

Arman Artuç

tüm yazıları

Ümit Bayazoğlu

tüm yazıları

Hak odaklı, çok sesli, bağımsız gazeteciliği güçlendirmek için bianet desteğinizi bekliyor.

Google ile Katkıda Bulunun

HAK ODAKLI, ÇOK SESLİ,
BAĞIMSIZ GAZETECİLİĞİ GÜÇLENDİRELİM!

bianet'e destek olmak için tıklayın

bu haberin uzantıları

Ayşe Nana Hayatını Kaybetti

30 Ocak 2014

/haber/ayse-nana-hayatini-kaybetti-153145

diğer yazıları

KÜLTÜR SANAT

Yayın Tarihi: 15 Nisan 2025 13:50

~ Son Güncelleme: 15 Nisan 2025 13:55

2 dk Okuma

‘Gündüz Apollon Gece Athena’ Pekin yolunda

Film, yetimhanede büyüyen Defne’nin, annesinin hayaletiyle karşılaşma umuduyla çıktığı yolculuğu konu alıyor.

BİA Haber Merkezi

‘Gündüz Apollon Gece Athena’ Pekin yolunda — Filmdeki hayaletlerin yer aldığı bir kare.

Dünya prömiyerini 37. Tokyo Film Festivali’nde gerçekleştiren ve “Asya’nın Geleceği” ödülüyle dönen “Gündüz Apollon Gece Athena”, şimdi de 15. Beijing Uluslararası Film Festivali’nde (BJIFF) yarışma heyecanı yaşıyor.

Filmin Türkiye prömiyeri 44. İstanbul Film Festivali kapsamında 19 Nisan Cumartesi akşamı saat 19.00’da Atlas Sineması’nda gerçekleşecek.

Film, Asya’nın en prestijli festivallerinden biri olan Beijing Film Festivali kapsamında Tiantan Ödülü için yarışacak 17 film arasında yer alıyor.

Film; En İyi Uzun Metraj, Yönetmen, Senaryo, Görüntü Yönetimi, Müzik ve Oyunculuk dahil olmak üzere toplam 11 dalda ödüle aday gösterildi. Filmin yönetmeni ve senaristi Emine Yıldırım’a festivalde, başrol oyuncusu Ezgi Çelik’in yanı sıra oyuncu Gizem Bilgen ve yapımcı Dilde Mahalli eşlik edecek.

Bu yılki Tiantan Ödülleri jürisinin başkanlığını yönetmen Jiang Wen üstleniyor. Jüri üyeleri arasında ise Joan Chen, David Yates, Ni Ni ve Vincent Perez gibi uluslararası sinema dünyasının önemli isimleri bulunuyor.

44. İstanbul Film Festivali, beşinci gününde

15 Nisan 2025

Fantastik bir arayışın hikâyesi

Film, yetimhanede büyüyen Defne’nin, annesinin hayaletiyle karşılaşma umuduyla çıktığı yolculuğu konu alıyor.

Side Antik Kenti’nin etkileyici atmosferinde geçen bu arayış, fantastik unsurları, mizahı ve duygusallığı bir araya getiriyor. Ezgi Çelik ve Barış Gönenen’in başrollerini paylaştığı filme; Selen Uçer, Gizem Bilgen, Melih Düzenli ve Neyra Kayabaşı eşlik ediyor. Deniz Türkali ve Lale Mansur ise yıllar sonra ilk kez bu filmle beyazperdede buluşuyor.

Yapımcılığını Dilde Mahalli (Rosa Film) ve Emine Yıldırım’ın (Ursula Film) üstlendiği filmin görüntü yönetmenliğini Barış Aygen üstlenirken, kurguda Selda Taşkın, müziklerde ise Barış Diri imzası bulunuyor. (TY)

Haber Yeri

İstanbul

KÜLTÜR SANAT

Yayın Tarihi: 15 Nisan 2025 11:51

~ Son Güncelleme: 15 Nisan 2025 11:53

3 dk Okuma

Kadir İnanır’ın hayatını anlatan belgesel izleyiciyle buluştu

Yönetmenliğini Hüseyin Karabey’in üstlendiği ve tam 13 yıllık bir emeğin ürünü olan bu belgesel, sadece İnanır’ın hayat hikâyesine değil, Türkiye’nin yakın dönem politik ve kültürel tarihine de ışık tutuyor.

BİA Haber Merkezi

Kadir İnanır’ın hayatını anlatan belgesel izleyiciyle buluştu — Fotoğra: AA

Türkiye sinemasının efsanevi ismi Kadir İnanır’ın yaşamını ve sanat yolculuğunu konu alan Kuzeyden Gelen Adam belgeseli, 44. İstanbul Film Festivali’nde izleyiciyle buluştu.

Belgeselin Beyoğlu Sineması’ndaki prömiyerine sağlık sorunları nedeniyle katılamayan Kadir İnanır’ı sanatçı Jülide Kural, CHP Parti Meclisi Üyesi Baran Seyhan, eski CHP İstanbul İl Başkanı Dr. Canan Kaftancıoğlu ve sanatçı Mazlum Çimen salondaydı. Gösterim, sinemaseverlerin yoğun ilgisiyle karşılandı.

Gösterimin ardından düzenlenen söyleşide yönetmen Hüseyin Karabey, belgeselin yapım sürecini anlattı. Kadir İnanır’la 2011 yılında Jülide Kural aracılığıyla tanıştığını ve zamanla aralarında bir dostluk geliştiğini belirten Karabey, “Kadir abi bir süre sonra adeta bir hazine sandığını açtı,” dedi. Belgeselin birçok bölümünün İnanır’ın kişisel arşivinden derlendiğini vurgulayan Karabey, bu belgeleri dijital ortama aktarmanın en büyük hedeflerinden biri olduğunu dile getirdi.

“Benim yolum sokaktan geçer”

Belgesel, Kadir İnanır’ın yalnızca bir oyuncu değil, aynı zamanda halkın sesi, vicdanı ve hafızası olduğunu ortaya koyuyor. İnanır’ın belgeselde dile getirdiği sözler, bu duruşu çarpıcı şekilde yansıtıyor:

“Ben bir Türk sinema sanatçısıyım. Bu halkın içinden geldim. Bu halkla yaşadım. Benim tek mücadelem var: Halkımı ezdirmemek. Benimle aynı kaderi paylaşanların yaşamlarını onurlu kılmak. Hiçbir gücün karşısında boyun eğmedim. Eğmeyeceğim.”

İnanır, Anadolu’nun her köşesinde halkla birlikte yürüttüğü sinema serüvenini şöyle anlatıyor:

“Ben Anadolu’yu bilirim. Karadeniz’in hırçın sularını da, Diyarbakır’ın yakıcı sıcağını da tanırım. Traktör üstünde film çektim, dağlarda yürüdüm, çarşılarda halkla buluştum. Benim yolum sokaktan geçer. Benim sözüm, halkın yüreğinde yankı bulur.”

“Bir kurmaca film de çekebilseydik”

Yönetmen Karabey, söyleşide belgeselin ileride bir kurmaca filme dönüşüp dönüşmeyeceği sorusuna, “Kadir abiyle sinema üzerine çok hayal kurduk. Keşke birlikte bir kurmaca film de çekebilseydik. Belki bir gün bu hayal gerçek olur,” yanıtını verdi.

Ayrıca, pek çok kıymetli filmin arşivlerde kaybolduğunu veya izlenemez hale geldiğini belirterek, Türkiye’de görsel belleğin ciddi bir tehdit altında olduğunu hatırlattı.

Karabey, Kadir İnanır’ın sağlık durumuna ilişkin olarak “Her geçen gün daha iyiye gidiyor. Bugün salonda fiziksel olarak bulunamadı ama kalbi bizimleydi,” dedi ve ekledi: “Eğer onun hikâyesine küçük bir katkım olduysa ne mutlu bana.”

Barışın yanında duran bir sanatçı

Belgeselde Kadir İnanır’ın “Akil İnsan” olarak yürüttüğü çalışmalar da kapsamlı biçimde ele alınıyor. Siyasi bir figür değil, halkın içinden bir yurttaş olarak o süreçte yer aldığını vurgulayan İnanır, barışın yanında durma kararını şu sözlerle anlatıyor:

“Sözüm belliydi: Barıştan yana olacaktım. İnsanlar ölürken susamazdım. Karadeniz’den Güneydoğu’ya, doğudan batıya gezdim. İnsanların gözlerinin içine baktım. Öfkeli, umutsuz, yorgun ama bir o kadar da barışa susamıştılar. Sustukça acılar büyüyordu. Ben konuşmayı seçtim.”

“O masaya otururken bir sanatçı değil, bu ülkenin evladı olarak oturdum. Eleştirildim, hedef gösterildim ama inandığım yoldan sapmadım. Çünkü biliyorum ki, barış için konuşmayanlar, savaşın tarafı olurlar. Ben ise her zaman barışın yanında durdum, duracağım.”