“Çağdaş Toplum Kuramını” Kim(ler) Yarattı?

Bauman, Mitchell, Said, Heidegger, Marcuse, Adorno, Benjamin, Habermas, Foucault, Derrida, Baudrillard, Bourdieu, Hall, Lefebvre…

Çağdaş toplum kuramının bir kez daha temelinden sarsıldığı bir çağda, son yarım yüzyılda yapılan tartışmalara tekrar tekrar dönüp bakarken yolumuz, Hobsbawm’ın deyimiyle, “Kısa 20. Yüzyıl”ın bu isimlerinden geçiyor.

Duyulduğu anda merak uyandıran isimlerin hepsinin bir araya geldiği kitap: Çağdaş Toplum Kuramından Portreler.

Günümüz toplum kuramının önde gelen entelektüelleri ve kuramcılarından, 34 (35) düşünürle ilgili yazıları bir araya getiren Bryan S. Turner ile Anthony Elliott’un kitabı, Barış Özkul’un çevirisiyle İletişim Yayınlarından bu ay çıktı.

Modernite, postmodernite/premodernite?

Marksizm/yeni Marksizm, yapısalcılık ve postyapısalcılık, modernite ve postmodernite, feminizm ve psikanaliz, fenomenoloji ve yorumbilim başlıkları altında, savaşlar sonrası değişen dünyanın ve öncesinden kalanların harmanlandığı, güneşin altında söylenmemiş çok sözün olduğu dönemin kuramcıları ve kavramları…

Kitap, çağdaş toplum kuramındaki başat eğilimleri, düşünürlerin başlattıkları tartışmalar, toplumsal olaylara kattıkları yorumlar ve kavramlar, psikanalizden sanata, felsefeden sanata, siyasetten sosyolojiye alanlarındaki çalışmalarının bir özetiyle anlatıyor.

Toplum kuramına bütüncül bir bakış sergilerken, düşünürlerin sadece eserleri değil, hayatları da kitabın konusu.

Modernite/postmodernite tartışmaları arasında dünyanın giderek premoderni andırmaya başladığı bir dönemde, Turner ile Elliott, kitabı neden hazırladıklarını şöyle anlatıyor:

“Bizi bu kitabı hazırlamaya teşvik eden motivasyon, son yıllarda gerçekleşmekte olan önemli kavramsal ve kurumsal dönüşümlere dair giderek artan farkındalık oldu. Anglo-Amerikan felsefesi ve toplum kuramında birçok hakim perspektif, özellikle son yürmi yılda sürekli eleştiri, yapıbozum ve yeniden inşaya tabi tutuldu.”

“İktidar ilişkilerini teşhir etme iradesi”

34/35 ismin aynı kitapta bir araya gelmesiyle söylemleri arasındaki bağlantı da incelenebilir oluyor.

Örneğin, Georges Bataille’i yazan Michael Richardson’a göre, Derrida, Sollers, Barthes, Kristeva, Baudrillard’ı bir araya getiren nedir?

“Aralarındaki gerçek farklılıkların ötesinde bütün bu yazarları birleştiren şey Batılı fikirleri çerçeveleyen iktidar ilişkilerini – şu veya bu şekilde – teşhir etme iradesidir." 

Kimler/neler var?

“Yeni başlayanlar için” bir kılavuz olan kitapta kuramları ve hayatlarıyla yer alan düşünürler şöyle:

Martin Heidegger, Georges Bataille, Maurice Merleau-Ponty, Herbert Marcuse, Theodor Adorno, Walter Benjamin, Jürgen Habermas, Erving Goffman, Peter Berger, Michel Foucault, Jean-François Lyotard, Jacques Lacan, Jacques Derrida, Roland Barthes, Julia Kristeva, Luce Irigaray, Jean Baudrillard, Gilles Deleuze ve Félix Guattari, Paul Virilio, Henri Lefebvre, Paul Ricœur, Niklas Luhmann, Charles Taylor, Richard Rorty, Nancy Chodorow, Anthony Giddens, Ulrich Beck, Pierre Bourdieu, Zygmunt Bauman, Donna J. Haraway, Fredric Jameson, Stuart Hall, Juliet Mitchell, Edward Said. (AS)

* “Çağdaş Toplum Kuramından Portreler”, Derleyenler: Anthony Elliott, Bryan S. Turner, Çeviren: Barış Özkul, İletişim Yayınları, Haziran 2017, 566 sayfa.

* Haberdeki resim: Guernica (Picasso)