Kadınlar Çalışıyor, Erkekler Yönetiyor

Parti, meslek odası, işçi konfederasyonları ve derneklerde üyelik, delegasyon ve yönetim organlarındaki kadın ve erkek dağılımlarını ortaya çıkarmak üzere yaptığımız çalışmada, sorularımızın çoğuna yanıt alamadık. Kuruluşlar genellikle, böyle bir açıdan bakmadıkları için ellerinde dökümler de yoktu. Tüm veriler, kuruluşların kendi açıklamalarıdır.

İnsan Hakları Derneği, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Özgürlük ve Dayanışma Partisi,Eğitim-Sen, Türk-İş, Hak-İş, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Anavatan Partisi, Emeğin Partisi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği,Eczacılar Odası, Liberal Demokrat Parti,Tekstil İşçileri Sendikası, Türk Tabipleri Birliği,Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu ve bağlı sendikalar, Demokratik Sol Parti ulaşabilip de bilgi alabildiğimiz kuruluşlar.

Adı geçen kuruluşların üyesi kadınların eğitimleri ve hak mücadelesindeki enerjileriyle öne çıktıkları açık bir gerçek. Buna karşın, örgütlerde üye sayılarındaki ağırlıklarıyla asla temsil edilemiyorlar. Peki neden?

Yönetimlerde yer alamayan kadınların içinden şu anda başkan olabilenlerin sayısı da hayli az. İşte hemen akla gelenler: Şükran Soner (Türkiye Gazeteciler Sendikası), Füsun Sayek (Türk Tabipleri Birliği), Eren Keskin (İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Başkanı), Ayşe Aygör (Çağdaş Gazeteciler Derneği Güney Marmara Şubesi Başkanı), Vicdan Baykara (Tüm-Bel-Sen Genel Başkanı).

Ortaya çıkan tablodan kabaca şöyle sonuçlar çıkarmak mümkün:

* Kadınlar sivil toplum kuruluşlarında telefon operatörü ve sekreterlik görevlerinde rakipsiz önde.

* Bir kuruluşta kadınların üyelik düzeyinde önde olması onların yönetimde daha fazla yer almalarına yol açmıyor. Örneğin, İstanbul Eczacılar Odası'nda kadın üyeler sayıca erkeklerden 1000 fazlayken yönetimde 1 kişiyle temsil ediliyorlar.

* Kadınlariçin başkanlık neredeyse imkansız.

* Türk Tabipleri Birliği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Peysaj Mimarları Odası, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Çağdaş Gazeteciler Derneği Güney Marmara Şubesi, DİSK Emekli-Sen ve İnsan Hakları Derneği'nin altı şubesinin başkanları kadın.

* İnsan Hakları derneği (İHD) İstanbul Şubesi'nde 7 yönetim kurulu üyesinin 6'sı kadın.

İnsan Hakları Derneği

İHD'yi 72 erkek, 26 kadın kurdu. İHD'nin 36 şubesinde 16 bin üyenin yüzde 38'i kadınlardan oluşuyor. Merkez Yürütme Kurulu 9 erkek, 2 kadın üyeden oluşuyor. Genel Yönetim Kurulu'nda 18 erkek, 6 kadın görev yapıyor.

Onur Kurulu'nda 3 erkek, 2 kadın üye bulunuyor. 36 İHD şubesinin sadece 6'sının başkanı kadın.

Üye sayısının yüzde 52'sini kadınların oluşturduğu İHD İstanbul şubesi, az rastlanan bir tablo çiziyor. 7 kişilik yönetim kurulunda sadece tek erkek üye bulunuyor. Yedek yönetim kurulu ise 4 kadın, 3 erkek üyeden oluşuyor. Denetleme kurulunda ise 3 erkek üye, yeden denetleme de 3 kadın bulunuyor. Başkanı da kadın.

İstatistiksel dökümü yapılmış olmamakla birlikte, İHD'nin tüm şubelerinde insan hakları savunucularının çoğunluğunun kadınlardan oluştuğu biliniyor.

DİSK

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) en üst karar organı 7 erkekten oluşuyor. Denetim ve disiplin kurulları da 5-0 ve 3-0.

DİSK'e bağlı 22 sendikanın başkanlarından sadece Emekli-Sen'in başkanı kadın. Dolayısıyla Başkanlar Kurulu'ndaki tablo 21-1 olarak ortaya çıkıyor. 22 sendikanın yönetim kurullarındaki 154 üyenin de sadece 4'ü kadın.

Özgürlük ve Dayanışma Partisi

Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nde (ÖDP) 24 bin erkek, 6 bin 800 kadın üye var. 67 Parti Meclisi üyesinin 19'u kadın. Merkez Yürütme Kurulu'nda 16 erkek, 5 kadın üye bulunuyor. Disiplin Kurulu'nda ise 5 erkek, 2 kadın üye var. ÖDP'de yüzde 30 kota uygulaması var.

Eğitim-Sen

150 bin üyesinin yüzde 40'ı kadın olan Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası'nın (Eğitim-Sen) Merkez Yürütme Kurulu'nda 6 erkek bir kadın bulunuyor. Genel delegasyonda 543 üyenin yüzde 13'ü kadınlardan oluşuyor.

Türk-İş

1 milyon 871 bin üyesinin 18 bini kadın. Hiçbir kurulda kadın yok. 33 sendika ve iki KKTC sendikasında sadece Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı kadın.

Hak-İş

1 Kadın sekreter, bir de kadın delege var. Kalanların tümü erkek.

TMMOB

220 bin üyesinin yüzde 22'si kadınlardan oluşan Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı 23 oda bulunuyor. Sadece Peyzaj Mimarları Odası'nın başkanı kadın. TMMOB Yönetim Kurulu 19 erkek, 4 kadın üyeden oluşuyor. Onur Kurulu 5 erkek, Denetleme Kurulu 3 erkekten oluşuyor.

TMMOB Genel Kurulu'nun 1400 delegesinden yüzde 20'si kadınlardan oluşuyor.

ANAP

1 milyon 698 bin üyesi bulunan Anavatan Partisi'nin (ANAP) 81 il, 924 ilçe teşkilatı bulunuyor. Merkez Karar ve Yürütme Kurulu'nda 51 üyeden 5 'i kadın. Merkez Disiplin Kurulu'nun 13 üyesinin 6'sı kadın. Merkez Gençlik Komisyonu'nda da 50 üyeden 14'ü kadın. Kadın Komisyonu da 50 üye ile çalışıyor.

EMEP

Emeğin Partisi'nin (EMEP) 12 bin üyesinin yüzde 24.3'ü kadın. 45 kişilik yönetim kurulunda 4 kadın bulunuyor. Disiplin Kurulunda 5 erkek 2 kadın üye bulunuyor. 26 il örgütünde 4 kadın başkan var. 150 İlçe teşkilatında 85 kadın yönetici bulunuyor. 184 belde teşkilatında da 98 kadın yönetici bulunuyor. Kadın Komisyonu yok, 9 ilçe başkanı kadın var.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin (TGC) 11 Kişilik Yönetim Kurulu'nda bir kadın üye bulunuyor. 7 kişilik onur, 3 kişilik denetim kurulları tümüyle erkeklerden oluşuyor. 10 Kişilik Balotaj Kurulu'nda da 1 kadın üye çalışıyor.

TGC'nin 3033 üyesinden 496'sı kadın

TKP

Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyelerinin yüzde 52'si kadınlardan oluşuyor. Merkez Komitesi'nde yüzde 22, Merkez Disiplin Kurulu'nda yüzde 61 oranında kadın üye yer alıyor. TKP'nin kadın kotası yok.

Çağdaş Gazeteciler Derneği

Çağdaş Gazeteciler Derneği'nin (ÇGD) 15 üyeli Genel Yönetim Kurulu'nda bir kadın üye bulunuyor. 6 şubeden sadece Güney Marmara şubesi başkanı kadın. Onur ve denetleme kurullarında hiç kadın.

İstanbul ÇGD'nin 5 kişilik yönetim kurulunun biri kadın.

İstanbul Eczacılar Odası

2681 kadın ve 1578 erkek üyenin bulunduğu Eczacılar Odası'nda yönetim kurulu 6 erkek bir kadın üyeden oluşuyor. Denetleme kurulunda, 3 üyeden ikisi kadın, onur kurulu 5 üyesini 3'ü kadın. Eczacılar Birliği Genel Yönetim Kurulunda 7 erkek iki kadın bulunuyor.

Liberal Demokrat Parti

LDP'nin 140 bin üyesinin yarısı kadın, yarısı erkek. 40 kişilik yönetim kurulunda 5 kadın bulunuyor. Disiplin ve denetleme kurullarında 13'er erkek üçer kadın bulunuyor.

DİSK Tekstil İş Sendikası

51 bin 470 erkek, 20 bin 330 kadın üyenin bulunduğu sendikanın genel yönetim, denetleme ve disiplin kurullarında hiç kadın üye yer almıyor. Şubelerdeki toplam 99 yöneticiden 8'i kadın, denetleme kurullarındaki 30 üyeden 3'ü kadın.

Tekstilde tahmini 3 milyon işçinin yüzde 70'i kadın ve kayıt dışı.

Türk Tabipleri Birliği

Başkanı kadın olan TTB Yönetim Kurulu'nda 7 üyeden 3'ü kadın. Onur Kurulu'nda ise 4 erkek bir kadın bulunuyor.

KESK

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Merkez Yönetimi 9 kişiden oluşuyor, 2 kadın yönetici var. KESK üyelerinin yaklaşık yüzde 34'ü kadın.

KESK'e bağlı sendikaların genel merkez yönetiminde yer alan kadın sayısı şöyle:

* Eğitim-Sen: 7 yöneticiden biri kadın.

* Tüm Belediye İşçileri Sendikası (Tüm- Bel-Sen): 9 yöneticiden dördü kadın

* Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES): 7 yöneticiden dördü kadın.

* BES: 7 yöneticiden dördü kadın.

* Haber-Sen: 5 yönetici arasında kadın yok.

* Kültür Emekçileri Sendikası (Kültür-Sen): 9 yöneticiden biri kadın.

* Tarım, Ormancılık Hizmet Kolları Kamu Çalışanları Sendikası (Tarım-Orkam-Sen): 5 yönetici arasında kadın yok

* Enerji, Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (ESM): 5 yönetici arasında kadın yok

* Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS): 7 yönetici arasında kadın yok

* Yapı Yol-Sen: 3 yönetici arasında kadın yok

KESK'te sadece Tüm Bel-Sen Genel başkanı kadın. Delegelerin yaklaşık yüzde 20'si kadın.

Demokratik Sol Parti

DSP Parti Meclisi'ndeki 40 üyeden 4'ü kadın.(NM/NU)