Tetik: Önce KADER Gibi Bir Derdim Olsaydı

Bu amacını hayata geçirebilmek için de 25 yıldır politikayla uğraşır. Sosyal adalet, eşitlik ve sosyal devlet gibi konulara Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) bakışını en rasyonel bulduğu içinde politika çalışmalarına o partide başlar.

Önce gençlik kolları, kadın kolları, parti ilçe yönetim kurulu üyeliği gibi çalışmalardan sonra bir önceki seçimde CHP'den, son seçimde ise Yeni Türkiye Partisi'nden (YTP) Eskişehir ilinde aday olur.

Konuşmamız boyunca Cahide Tetik'in seçilememesinin üzüntü ya da hayal kırıklığı yaratmadığına aksine daha heyecanla ve motivasyonla politika çalışmalarına sarıldığına tanık oluyorum.

KADER (Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği ) üyesi olan Tetik, kendi politik yaşamı için duyduğu heyecanı ve umutlu bakışını KADER için de taşıyor.

İsveç'ten "politika kadın" deneyimleri

Tetik, KADER ile İsveç Enstitüsü'nün birlikte hazırladığı uluslararası düzlemde politikada kadının sayısını ve konumu artırmayı hedefleyen toplantılara katılmak için seçilen 21 kadından biri.

İsveç'in Stokholm kentinde 24 Ekim-1 Aralık günlerinde yapılan toplantılar bir hafta sürer. KADER üyesi olmak ve bir siyasi partide aktif çalışıyor olmak üzere iki kriteri olan toplantılara katılımcılar İsveç Parlamentosu tarafından seçilir.

İsveç'te kadınların sosyal hayatta haklarını alabilmek için nasıl mücadele ettikleri ve şu anda İsveç'teki siyasi partilerin yapısından kadının iş yaşamındaki konumuna kadar çok değişik konularda bilgiler verilir ve Türkiye'den katılımcıların deneyimleri dinlenir. Bu toplantılar ve 25 yıllık politika çalışmalarında Tetik, hayli ilginç gözlemlere sahip.

Siyasete kalite KADER'le gelecek

KADER'in Tetik'in bireysel ve politik yaşamında hayli önemli bir yere sahip olduğu şu sözlerinde ifadesini buluyor:

"Bireysel anlamda kendimi parlamentoya taşıma kaygısı taşımıyorum. İsveç'te de aynen bu ifadeyi kullandım. Keşke parlamentoya taşınmak ya da politika yapmak gibi bir derdimden önce KADER gibi bir derdim olsaydı. Hakikaten siyasete kalitesini koyacak bir dernek ama şu aşamada değil. Siyasete kaliteyi getirecek çünkü burada kadınlar eğitiliyor.

"Biz politika yapan kadınlara eğitim verdiler; mesela iletişim, topluma hitabet, diksiyon dersleri verdiler. Keşke ben politikaya başlamadan önce bunlar olsaydı. Tabii biz bu alanda alaylı politikacıyız. Türkiye'de de böyle zaten. KADER okulu olacak bu işin. Politika yapan kadınların eğitimi konusunda tabii ideolojik bir şey veremez, ideolojiyi siz partinizden alırsınız. Ama sosyal hayatta politikacı nasıl olunur hele hele kadın politikacı nasıl olunur onu bence KADER yönlendirir."

Kadınlar olarak hep erkekleri suçluyoruz acaba çuvaldızı biraz da kendimize batırmaya ihtiyaç var mı? Kadınlar da politikadan biraz fazla uzak durmuyorlar mı?

Evet bu konuda haklısınız ama ben bu konuda kadınları suçlamak istemiyorum. Ama bugüne kadar sosyal hayatta kadına hep şu denildi: Politika erkek işidir, elinin hamuruyla erkek işine karışma. Politikayı erkekler yapar, kadınlar evindedir, mutfağındadır. Böylece politika kadınlardan hep uzaklaştırıldı.

Erkekler bu gücü, bu egemenliklerini politikada bırakmak istemedikleri için, "aman sizin ne işiniz var" orada diyorlar. Bir de bizim bir ayıp kavramımız var, yetiştirilirken o ayıp, bu ayıp. Yetişirken tabularımız var. Bu tabuları yıkamadığımız için politikada kadınlar olarak yer alamıyoruz. Ama yıktığımız anda da çok şey değişir.

Peki çözüm nedir?

Aslında artık kadınlar politikayla çok ilgili ama siyasi partilerin bu erkek egemen yapıları ve siyasi parti yasalarının bu şekilde gitmesiyle kadınlar yine yer alamazlar. Tercihli oy sistemi gelse kadınlar bu toplumu ikna ederek iyi yerlere gelecekler. Parlamentoyu istiyorsa parlamentoya ya da yerel yönetimlerde belediye meclis üyeliklerine, belediye başkanlıklarına seçilebilir.

Seçim öncesi propaganda çalışmalarınızda halkın kadın seçmene bakışında bir farklılık hissettiniz mi?

Halk gerçekten kadın politikacıya o kadar net, o kadar sıcak ve ilgili bakıyor ki. Halktan hiçbir olumsuz tepki almadım; aksine destek gördüm. Kadına daha çok inanıyorlar. Çünkü insanlar kadının kişisel menfaatlerinin olmadığını düşünüyor. Toplumda hep erkek egemen bir siyaset anlayışı hâkim ve erkek politikacılarında kendi menfaatleri için politika yaptığı anlayışı var.

Bunun içinde politika kirlendi, politika en güvenilmez kurum olarak seçildi ama kadın politikacılara bu çamur atılmadı. Toplum kadının geniş kitlelerin çıkarına çalışacağını düşünüyor. Zaten benim ikinci kez aday olmamın etkenlerinden bir de bu. Yani kadın politikacı toplumda çok kabul gördü.

Peki sorun nerde?

Kadın politikacı genel başkalar düzeyinde kabul görmüyor. Yerleştirme konusunda biraz haksızlık yapılıyor. Onun için ben şunu iddia ediyorum bütün partiler ön seçim yapmak zorunda. Her dönem bir partide aday adayı çok olur.

Bazı partili arkadaşlarımız 5. ya da 6. sırada, çıkıyor genel başkanıma teşekkür ederim diyor. 30 adayın içinden onu 5. ya da 6 sıraya çıkardığı için teşekkür eder. Tamam ama orada seçilme şansının olmadığını görmüyor musun? Senin hedefin seçilmekse 6. sırada seçilemeyeceksin o zaman buna tavır al; ama yapamıyorsun işte. Genel başkan sultasını kıramıyorsun.

Farklı partilerden kadınlar rekabet halinde mi yoksa dayanışma içinde misiniz?

Dayanışma, kesinlikle bir kadın dayanışması var. Bunu en iyi başaran da KADER gibi geldi. Bu siyasi parti çatılarında pek olamıyor ama KA.DER bünyesinde yapılıyor.

İsveç'te katıldığınız bu toplantıların politik yaşamınıza bir katkısı olacak mı?

Bu İsveç gezisi benim kişisel tarihimde çok önemli. Onlar bu işi nasıl başarmış, partiler nasıl çalışmış, kadınlar nasıl çalışıyor, toplumun bakışı nasılmış bunları gördük ve dinledik. Bunları partime ve KADER'e nasıl oturtabilirim bunu düşünüyorum. Bir proje geliştirmede kendimi daha iyi görüyorum artık.

Siyasi parti ve kadın anlayışı nasıl bir rapor halinde yazıp kendi partime göndereceğim. Bunun olması yönünde de partime baskı uygulayacağım. İkinci projemse KADER çalışmaları nasıl olmalı bu konuda çalışıyorum, zaten KA.DER'in ocakta toplantısı var.

Bu toplantıdan sonra KA.DER'de kendisine yeni bir rota çizebilir. Oradaki bazı öneriler konusundaysa açıkçası çok umutsuzum çünkü siyasi partiler yasası bunlara engel. Mesela orada 9 yaşında bir siyasi parti üyesi var bizdeyse bu imkansız.

Diğer partiden kadınlarda kendi partilerine öneriler içeren bir rapor verecekler mi?

Tabii, yapacaklar.

Tetik'in anlattıklarından sonra, bize düşen ise "artık daha ne olsun" demek olabilir ancak. (İC/NM)