Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
İngiltere’deki Londra Üniversitesi’ne bağlı çalışan araştırma ajansı Forensic Architecture, Tahir Elçi cinayetiyle ilgili adli araştırma gerçekleştirdi.
Sonuçlara göre, Elçi cinayetinde olay yerindeki polis memurları kuvvetli suç şüphelisi olarak tanımlandı.
Diyarbakır Barosu bu raporu, 14 Aralık 2018’de Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına da sundu.
Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi, basın açıklaması için bulunduğu Sur, Dört Ayaklı Minare önünde, 28 Kasım 2015’te vurularak öldürüldü. Failleri yargı önüne çıkarılmadı.
Olayın üç boyutlu modeli oluşturuldu
Diyarbakır Barosu, Elçi’nin öldürülmesi olayını incelemesi için Forensic Architecture’a başvurmuştu.
Forensic Architecture, Diyarbakır Barosu’nun sağladığı görsel, işitsel ve belgesel delilleri analiz ederek ve olaylar silsilesinin aslına sadık kalan bir üç boyutlu dijital modelini oluşturarak olaya dair mekansal bir araştırma gerçekleştirdi.
"Sivil kıyafetli polisler ateş açtı"
Kuruluşun bugün açıkladığı raporunda tespitler yer aldı:
* Elçi’nin vurulmasının hemen öncesinde, yakındaki Gazi Caddesi’nde başka bir silahlı saldırı gerçekleşmiş, PKK’nin gençlik kanadına mensup iki kişi, iki polis memurunu vurarak ölümlerine sebep olmuştu.
* Olay yerinden koşarak kaçan iki örgüt mensubu Elçi’nin basın açıklaması yaptığı Yenikapı Sokak’a girdiler. Bunu takip eden sahne, basın açıklamasını çeken kameraların önünde gerçekleşti.
* Basın açıklamasında bulunan sivil kıyafetli polis memurları koşan PKK mensuplarına ateş açtı. Bu çatışma sonucunda ölen tek kişi, ensesinden vurulan Tahir Elçi’ydi.
“PKK mensupları öldürücü atış yapmadı”
* Tahir Elçi saat yaklaşık 10:55’te, 7 saniye 12 karelik (7:12) bir süre diliminde tek bir mermiyle vurularak öldürüldü.
* PKK mensuplarından ikisi de öldürücü atışı yapmamış görünüyor.
“Uzun namlulu silaha dair delil yok”
* Araştırmaya konu olan zaman aralığında yapılan bütün atışların benzer ses profilleri var. Bu süre içinde kayda değer derecede uzak bir mesafeden uzun namlulu bir silahın ateşlendiğine dair herhangi bir işitsel delil yok.
* Olay yerindeki üç polis memurunun (A, C ve D) Elçi’ye yönelik doğrudan bir ateş hattı var ve silahlarını birden çok kere ateşledikleri görülüyor.
“Açık ve engelsiz ateş hattıyla”
* Aralarında polis memuru C, Elçi’ye yönelik açık ve engelsiz bir ateş hattıyla silahını ateşleyen tek memurdur.
* Araştırma olay yerindeki polis memurlarından kesin olarak hangisinin Elçi’nin ölümünden sorumlu olduğunu tespit etmemekle birlikte, kuvvetli suç şüphesi altında olan polis memurlarını saptadı.
* Öldürücü atışın Elçi’yi vurma kastıyla yapılmış olup olmadığının saptanması araştırmanın kapsamı dışında.
Araştırma nasıl gerçekleşti?
Diyarbakır Barosu, Elçi’nin öldürülmesiyle ilgili elindeki dosyayı Forensic Architecture ile paylaşmıştı.
Dosyada basın mensuplarının ve polis memurlarının çektiği video kayıtları, sivillerin ve polis memurlarının emniyete verdiği tanık ifadeleri, Diyarbakır Barosu’nun talebiyle hazırlanan raporlar ve Türkiye resmi makamları tarafından hazırlanan raporlar yer alıyordu.
Forensic Architecture’ın raporu, bu dosyadaki görsel-işitsel verileri ve tanık ifadelerini incelenerek ve olayın üç boyutlu olarak yeniden canlandırılmasıyla oluşturuldu. Dijital üçboyutlu model, Yenikapı Sokak’ın arşiv çizimleri ve video çekimlerinde bulunan mekansal veriler kullanılarak oluşturuldu.
Raporda bu modelle ilgili şu bilgi yer aldı:
“Elçi’nin, PKK mensuplarının, polis memurlarının ve basın mensuplarının konumlarını saptayabilmek için ‘kamera kalibrasyonu’ adı verilen bir teknik kullandık.
“Bu işlem sayesinde bir kameranın odak mesafesi, varil distorsiyonu, optik merkezi gibi iç optik özelliklerini hesaplamanın yanı sıra kameranın mekandaki belirli unsurlara göre konumu ve yönelimi gibi dış parametreleri de saptamak mümkün.
“Bu kalibrasyon işlemi, olay yerindeki nesne ve kişilerin konumlarını, yönelimlerini ve ölçeklerini saptamamızı sağladı.”
“Videolar, atışların ses profillerini kaydetti”
Raporda, kamera çekimindeki bilgilere dair de şu açıklama yer aldı:
“Video çekimleri Elçi’nin hala hayatta olduğu bir zamandan ölümünden dakikalar sonrasına kadar uzanan bir zamanı kapsıyor.
“Basın açıklamasında çok sayıda kamera bulunmasına rağmen hiçbiri Elçi’nin tam vurulduğu anı görsel olarak kayda geçmedi.
“Videolardaki görüntü kayıtları polis memurlarının tabancalarını ateşlediklerine dair açık ve net görsel delil sunmaktadır, ses kayıtları ise görüntüsü bulunmayan atışların ses profillerini kaydetti.
“Tanık ifadeleri olaya dair anlatı ve betimleme sunuyor ve olaya dair diğer kaynaklardan edinilen bilgileri tamamlamak ve doğrulamak için kullanıldı.”
Neler araştırıldı?
Diyarbakır Barosu’nun Forensic Architecture’dan talebi, dosyadaki görsel-işitsel verileri kullanarak şu konuları açıklığa kavuşturmanın mümkün olup olmadığını belirlemekti:
Elçi’nin öldürdüğü zamanı tespit etmek;
Öldürücü atışı yapmış olabilecek bireyleri tespit etmek;
Tahir Elçi’nin Yenikapı Sokak’ın dışında bir yerden ateşlenen uzun namlulu bir silahla vurulmuş olup olmayacağını belirlemek;
Yenikapı Sokak’tan koşarak geçen PKK mensuplarını Elçi’nin öldürülmesinde şüpheli olarak değerlendirmek gerekip gerekmediğini belirlemek, gerekiyorsa hangisinin şüpheli sıfatı taşıyabileceğini saptamak;
Yenikapı Sokak’taki polis memurlarının Elçi’nin öldürülmesinde şüpheli olarak değerlendirmeleri gerekip gerekmediğini belirlemek, gerekiyorsa hangilerinin şüpheli sıfatı taşıyabileceğini saptamak;
Vurulmasının ardından Elçi’ye yeterli tıbbi yardımda bulunma çabasının gerçekleşip gerçekleşmediğini saptamak.
Forensic Architecture (Adli Mimarlık) hakkında |
Londra Üniversitesi Goldsmiths Koleji bünyesinde çalışan bir araştırma ajansı. Ekip mimarlar, bilim insanları, akademisyenler, basın uzmanları, sinemacılar, teknoloji uzmanları ve diğer uzman profesyonellerden oluşuyor. Kuruluş, uluslararası savcılar, insan hakları kuruluşları, siyasi kuruluşlar ve çevre adaleti örgütleri için ileri düzey mimari ve mecra odaklı araştırmalar yapar. Ajans, uluslararası hukuk alanında pek çok insan hakları soruşturması ve kovuşturması için mekansal araştırma ve delil sağladı. Örneğin Ekim 2013’te New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Meclisi’nde ve 2014’te Cenevre’deki BM İnsan Hakları Konseyi’nde, BM Terörle Mücadele Özel Raportörü için hazırlanan insansız hava araçlarının savaşta kullanımıyla ilgili araştırma gibi. Ajansın, Pavlos Fyssas’ın Altın Şafak tarafından öldürülmesi konusundaki araştırma ve raporu, 10 ve 11 Eylül tarihlerinde, Altın Şafak’ın yargılanmakta olduğu Atina Temyiz Mahkemesi’nde sunuldu. İsrail Yüksek Mahkemesi’nde, Filistin köyü Battir ile İsrail Savunma Bakanlığı arasındaki davada köylüleri savunan avukat Michael Sfard vasıtasıyla ajansın hazırladığı deliller sunulmuş, bunlar davanın 4 Ocak 2015’te köylüler tarafından kazanılmasına katkıda bulunmuştur. “Kentsel Bölgelerde Beyaz Fosfor Kullanımı” başlıklı raporları, Kasım 2012’de Cenevre’de BM İnsan Hakları Konseyi’nde ve Mart 2011’de İsrail Yüksek Mahkemesi’nde (Yesh Gvul hareketi ve insan hakları avukatı Michael Sfard için) sunuldu. Forensic Architecture bünyesindeki Forensic Oceanography (Adli Denizbilim) ekibi (Charles Heller ve Lorenzo Pezzani) Nisan 2012’de Fransız Temyiz Mahkemesi’nde, Kasım 2013’te Brüksel Asliye Hukuk Mahkemesi’nde, Haziran 2013’te de İspanya ve İtalya’daki mahkemelerde, ölüme terk edilen göçmen botuyla ilgili araştırmalarını sundu. 2014 Gazze Savaşı’yla ilgili, ForensicArchitecture’ın Uluslararası Af Örgütü ile birlikte hazırladığı “Gazze Platformu” ve “Refah: Kara Cuma” başlıklı raporlar Mart 2015’te BM Bağımsız Araştırma Komisyonu’na ve Mart ve Eylül 2015 tarihlerinde Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sunuldu. Forensic Architecture ekibinin bazı üyeleri ayrıca Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Teknoloji Danışma Kurulu’nda yer alıyor. * Daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. |
(AS)
