BETAM'dan Suriyeli İşçilere Uygulanan Ayrımcılık Raporu

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) "Suriyeli çalışanlar ve işgücü piyasasında ayrımcılık" adındaki araştırmasının sonuçlarını yayınladı.

BETAM, araştırmasında, Türkiye'de bulunan 18-29 yaş arasındaki Suriyeli gençlerin işgücü piyasasında karşılaştıkları ayrımcılık sorununu inceledi ve bu kapsamda görüşülen bin Suriyeli gencin yüzde 92'si işyerlerinde ayrımcılığa maruz kaldığını dile getirdi.

Yine araştırmaya göre İstanbul'da çalışan ya da iş arayan genç Suriyelilerin yüzde 80,3'ü işgücü piyasasında ayrımcılığa uğradığını belirtti.

Görüşülen genç Suriyeliler, iş teklifi alma ihtimallerinin Türkiyeli gençlere göre daha düşük olduğunu, Türkiyeli gençlerden daha düşük ücretlere daha uzun süreler çalıştıklarını, fazla mesai ücreti alamadıklarını ve mola sürelerinin bile daha kısa olduğunu söylediler.

Araştırma sonunda yayınlanan rapora göre her dört Suriyeliden biri ise ayrımcılıktan dolayı işe alınmadığını düşündüğünü söyledi.

Ayrıca araştırma sırasında maruz kaldıkları kötü muameleleri de sıkça dile getiren Suriyeli gençler, aralarında patron ya da yöneticilerden kötü muamele görenlerin olduğunu, kötü muamelenin bununla sınırlı kalmayıp çalışma arkadaşlarının da kendilerine kötü muamelede bulunduğundan söz ettiler.

Raporda şu bulgular elde edildi:

İşgücü piyasasında ayrımcılık

Anket verilerine göre İstanbul işgücü piyasasındaki Suriyelilerin yarısı Türkiyeli çalışma arkadaşlarına kıyasla daha düşük ücretlere çalıştığını, yaklaşık dörtte biri Suriyeli olduğu için işe alınmadığını düşünüyor.

Benzer şekilde genç Suriyelilerin yüzde 24'ü patronunun ya da yöneticisinin, yüzde 18'i çalışma arkadaşlarının kendisine kötü muamelede bulunduğunu belirtiyor.

Bu bağlamda Suriyeli gençler işyerinde gayriresmi hiyerarşi, "pis işlerin" kendilerine verilmesi, mola sürelerinin bile daha kısa olması gibi şikayetlerini dile getiriyorlar.

İş arama

Araştırma kapsamındaki Suriyeli gençler, işgücü piyasasında ayrımcılığın iş arama süreçlerinden başladığını dile getirerek, kendilerine daha düşük ücretin ve daha kötü çalışma koşullarının teklif edildiğini belirtiyor.

Her dört Suriyeliden biri ayrımcılıktan dolayı işe alınmadıklarını düşünüyor ve sadece Suriyeli oldukları için bazı işverenlerin onları geri çevirdiğini ifade ediyorlar.

Konu hakkında raporda görüşlerine yer veren 23 yaşındaki bir Suriyeli genç düşüncelerini şöyle ifade ediyor:

"İş bulma konusunda Suriyelilerin şanslarının fazla olduğunu düşünmüyorum. Umut veren hiçbir şey görmüyorum. Hiçbir şeyimiz yok- düzgün maaş yok, sigorta yok, kimlik yok, çalışma izni yok."

Ücretlerin düşüklüğü ve ödemede suiistimaller

Yapılan anketin verileri İstanbul'da istihdam edilen genç Suriyelilerin maaşlarının Türkiyelilerin maaşlarından düşük olduğunu gösteriyor.

Suriyeli erkeklerin aylık maaşı 2017'de 1400 TL, kadınların ise 1300 TL olarak ölçüldü ve buna göre Suriyeli erkeklerin yarısının, kadınların ise dörtte üçünün asgari ücretten az kazanıyor.

Maaşlardaki bu eşitsizliğe rağmen Suriyeli gençler ücretlerinin bazen hiç ödenmediği ya da geç ödendiği söylüyor. Çoğu kayıt dışı istihdam edilen Suriyeliler için bu gibi durumlarda herhangi bir koruma mekanizması hala oluşturulmadı.

Çalışma saatleri

Suriyeli gençler çalışma koşullarında da Türkiyeli çalışanlara kendi aralarında bir dizi farklılık olduğunu söylüyor.

Çalışma saatlerinin Türkiyeli çalışanlara göre daha uzun olduğunu belirten gençler, mola sürelerinin ise daha kısa olduğunu ifade ediyorlar.

Raporda konuyla alakalı görüşlerine yer verilen 18 yaşındaki Suriyeli bir genç şunları söylüyor:

"Türklerin maaşı 2000 TL'ye yakın. Öğle yemeği yiyorlar. Her şeyleri var. Onlar 1 saat dinlenirken, biz yarım saat dinlenebiliyoruz... Bizim mesai uzundu. Gece 12'ye kadar çalışıyorduk. Türkler ise 7'ye kadar."

Yöneticilerle ve çalışma arkadaşlarıyla ilişkiler

İşgücü piyasasındaki her dört genç Suriyeliden biri Suriyeli oldukları için patronlarından veya yöneticilerinden kötü muamele gördüklerini dile getiriyor. Bunun yanında neredeyse her beş genç Suriyeliden biri iş arkadaşlarından kötü muamele gördüğünü ifade ediyor.

Konu hakkında raporda görüşlerine yer veren 23 yaşındaki bir Suriyeli genç düşüncelerini şöyle ifade ediyor:

"Sadece sıkıntım Türk işçilerle ayrımcılık hissediyoruz, herhangi bir olay olunca 'hadi ülkenize gidin' diyorlar"

26 yaşındaki bir başka Suriyeli genç ise şu ifadeleri kullanıyor:

"O gün patrona gittim. Onunla konuştum ve ustanın her zaman bana nasıl davrandığını söyledim. Bana hep kötü davrandığını söyledim. 'Sen çalışmak istiyor musun, istemiyor musun? 10-15 dakika düşün, gel' dedi. Ama ben ağlıyordum. Bir buçuk senedir sabrediyordum. Mecburum. Başka bir yerde iş yok. İş zor. Davranışlar sıkıntı... Sonra teşekkür ettim ve hadi güle güle, gittim." (HA)