Prof. Köksal Bayraktar: OHAL, Gözaltını Bildirme Zorunluluğunu Değiştirmez

İstanbul, Büyükada’da gözaltına alınan insan hakları savunucularının durumu veya neyle suçlandıklarına dair yetkililerden hiçbir bilgi verilmiyor.

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Köksal Bayraktar bianet’e yaptığı açıklamada, gözaltına alınan kişinin durumunu derhal ailesine, en yakınına bildirme hakkı olduğunu, bu hakkın kullandırılmasının bir zorunluluk olduğunu ve kısıtlanamayacağını anlattı:

“Gözaltın alınma zamanında derhal aileye, en yakınına bildirme zorunluluğu var. En kısa zamanda bildirilmesi lazım. Gözaltına alma sonrasında yakınlara haber verme yönünde Olağanüstü Hal (OHAL) ile bir değişiklik de yapılmadı.”

“Gözaltı sebebi açıklanmalı, avukat görüşü yapılmalı”

Bayraktar, OHAL öncesindeki “normal hukuk rejiminde” gözaltı süresinin 24 saat olduğunu, her 24 saatte bir savcının uzatılması yönündeki talimatıyla uzatıldığını belirtti ve şöyle devam etti:

“Ancak OHAL sonrası bu süre 6-7 güne kadar uzatıldı. Avukat görüşü kısıtlaması da fiili bir durum. Yaşanan olaylara bağlı olarak uygulanıyor.

“Bazı durumlarda avukatla hemen görüştürüyorlar, bazen görüştürme kısıtlaması soruşturmanın gizliliği öne sürülerek beş güne kadar uzayabiliyor. Böyle bir şey aslında olmaması gerekir ama oluyor.”

Köksal Bayraktar, gözaltı sebebinin açıklanmamasının kanuni olup olmadığı sorumuzu da “Bence değildir” diye yanıtladı.

“Şu sıralarda ‘soruşturma öncesi mülakat’ diye bir fiili uygulama da başladı. Polis önce alıyor karşısına şüpheliyi, konuşuyor. Sonra o bilgiler nereye gidiyor, nerede kullanılıyor, bilmiyoruz.”

“İhlal edilen haklarla ilgili şikayet hakkı doğar”

Prof. Dr. Bayraktar, aileye haber verme hakkının kullandırılmaması veya suçlama konusunun bildirilmemiş olması gibi hukuksuz uygulamalar sonucu, hak savunucularının şikayet hakkı doğup doğmayacağını da şöyle açıkladı:

“Gözaltındakilerin, ihlal edilen haklarıyla ilgili şikayet hakkı doğar. ‘Kamu görevinin ihmali, kamu görevinin kötüye kullanılması’ gibi suçlamalarla…

“Ama bu şikayetlerin çok önemi yok, çünkü devlet memuruna dava açılması için yüksek makamların soruşturma ve kovuşturma izni vermesi gerekir ki bu da çoğunlukla gerçekleşmiyor.”

Nerede oldukları bilinmiyor, avukatları görüşmedi

Hak savunucularının avukatlarından Benan Molu, gözaltında olanlardan ikisi hariç diğerlerinin nerede tutulduklarını bilmediklerini, açıklama yapılmasını beklediklerini, gözaltında tutulan kimseyle görüşemediklerini söyledi.

Türkiye Direktörü İdil Eser de gözaltına alınanlar arasında olan Uluslararası Af Örgütü bu sabahki açıklamasında, “Gözaltına alınanların nereye götürüldükleri henüz bilinmiyor. Şu ana kadar avukatları ile görüştürülmedikleri ve yakınları ile iletişime geçerek gözaltında olduklarını haber verme haklarının kullandırılmadığı anlaşılıyor” açıklamasını yaptı.

“Polisin gözaltılarda 24 saat boyunca avukatla görüştürmeme yetkisi bulunuyor ancak gözaltına alınan kişiler yakınlarını derhal bilgilendirme hakkına sahip.

Ne olmuştu?

İstanbul, Büyükada’da eğitim toplantısında bulunan insan hakları savunucuları dün gözaltına alındı.

Şu isimler gözaltında: Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Direktörü İdil Eser, Nalan Erkem ve Özlem Dalkıran (Helsinki Yurttaşlık Derneği), İlknur Üstün (Kadın Koalisyonu), İdil Eser (Uluslararası Af Örgütü), Günal Kurşun ve Veli Acu (İnsan Hakları Gündemi Derneği), Nejat Taştan (Eşit Haklar İzleme Derneği), Şeyhmuz Özbekli, moderatör Ali Garawi ve Peter Steudtner.

Biri Almanya, diğeri İsveç vatandaşı olan iki eğitimci ile baskın yapılan otelin sahibi de gözaltında.

Hangi saatte, ne şekilde gözaltına alındıkları bilinmiyor, ailelerine ve yakınlarına habere veremediler. Hangi karakolda tutuldukları da açıklanmadı.

Avukatları, Emniyet Müdürlüğü yetkililerinin bugün saat 14:30’da bilgi verilmesini bekliyor.

(AS)