Hrant Dink cinayetinin davası 10 yıldır sürüyor. Takibi zor, karmaşık devam eden yargılama süreci bugüne dek bazen manşetlerde bazense küçük kutularda sayfa kenarlarında yaygın medyada yer aldı. Peki, bu haberler ne kadar amacına ulaştı? Kamuoyu, Türkiye için bu derece önemli olan, yüzbinleri sokağa döken bir cinayetin yargılaması hakkında ne kadar bilgilendi? Dezenformasyon, mezenformasyon, yeni dönemin en tartışmalı konusu “post-truth” (gerçek ötesi) halka ne kadar etki etti?
Buna mikro ölçekte bir cevap bulmak için İstanbul'un üç semtini, Aksaray, Mecidiyeköy ve Yeşilköy'ü seçtik. İstanbul'un insan trafiğinin yoğun olduğu meydanlarında, muhafazakar ve azınlık nüfusunun görece fazla olması gibi özelliklere sahip bu üç ilçede, insanlara “Dink cinayetini kim işledi”, “Dink neden öldürüldü”, “Bu davada kimler yargılanıyor” sorularını yönelttik. Soruların cevabı lokasyonlara göre “FETÖ işledi”, “Faili meçhul kalmasın diye FETÖ'ye bağladı” şeklinde, kimi zaman da Dink'in kim olduğunun dahi bilinmemesi şeklinde karşımıza çıktı. Lokasyonlarda aldığımız cevapların ortak paydası, Dink davasına basın-yayın organlarında yeterince yer verilmediği olurken, cevap veren kişilerin ortak paydası ise durdurana kadar isimlerini istemeyeceğimiz şeklinde telkinde bulunmamız oldu. Özetle, sokaktaki insanlar fikir bildirmekten korktuğu için konuştuğumuz kişilerin isimleri yok, zaten merak ettiğimiz de fikirleriydi.
Şişli-Mecidiyeköy
İlçede günün her saati kalabalık olan alışveriş merkezi önünde ve metrobüs güzergahında soru yönelttiğimiz kişilerin çoğunluğu dava sanıklarından yalnızca tetikçi Ogün Samast ve Yasin Hayal'i tanıyor. “Cinayeti sizce kim işledi” sorusuna yanıt olarak “FETÖ”, “ABD ve onun kullandığı güçler” ve “Gizli servis” gibi failler sıralandı. Konuştuğumuz kişiler arasında “Faili meçhul kalmasın diye FETÖ'ye bağlanmaya çalışılıyor”, “Sadece FETÖ değil adını koyamadığımız gizli bir güç tarafından öldürüldü”, “ İktidarın FETÖ'ye yaslayıp 70 milyona oynadığı bir tiyatro da olabilir” diyenler de oldu.
Aksaray
Türkiyeli yurttaşa rastlamakta zorlandığımız Aksaray metro çıkışı ve çevresinde cinayetine failinin kim olduğu sorusuna “FETÖ”, “Devletin gizli, karanlık güçleri”, “Derin devlet” yanıtını aldık. Yanıtların satır aralarında Dink'in ırkçılığın hedefi olduğu, Zaman gazetesi yazarı olarak ayakkabısından tanındığı ve 20'li yaşlardaki iki arkadaşın deyimiyle “Instagram'dan paylaşılan bir şeydi bu konu” gibi tespitlere de rastladık.
Yeşilköy
Azınlıkların çoğunlukta olduğu Yeşilköy'de ise sokakta günlük koşturmaca içinde olan kişileri durdurmakta zorlanmadık. Hatta öyle ki iki kişi cevap vermeye zamanları olmadığı için içtenlikle özür diledi. Yeşilköy'ün en hareketli caddelerinden İstasyon Caddesi'nde konuştuğumuz kişiler failin kim olduğu sorusuna “Medya FETÖ'nün öldürdüğünü söylüyor” şeklinde yanıtlar verdi. Yanıtlar ise etkin bir yargılama olmadığı, cinayetin üstünün kapatıldığı, Dink'in barış istediği için, düşünceleri yüzünden siyasi sebeplerle öldürüldüğü görüşünde birleşti. Bizi en etkileyen cevap ise Aralık soğuğunda sahilde arkadaşıyla oturan bir kadının Dink için “Dinince dinlensin” cevabı oldu.
Siyasi iklimle paralel kamuoyu algısı
Sadece üç lokasyondan Dink cinayeti davasının kamuoyundaki karşılığını ölçmek zor olmakla birlikte, konuştuğumuz kişiler bize bir fikir de oluşturuyor. Cinayetin tetikçisi bilinse de “öldür” diyenler yıllar içinde Pelitli'nin bir grup “milliyetçi duygulu” gençten, “Ergenekoncu'ya, Ergenekoncu'dan “FETÖ'cüye çeşitli kimliklere sahip oldu. Kontrgerilla, “ülkenin ilerlemesini engellemek isteyen güç ya da FETÖ... Sadece bu cevaplara baktığımızda, on yılda tespit edilemeyen cinayetin asıl faillerinin, davayla ilgili net bir yargı kararının olmamasına karşın kamuoyunun algısının kimliği ile siyasi iklimin paralel olduğunu anlatıyor bize. (CC-EA)
HRANT'SIZ 10 YIL YAZI DİZİSİ
19 Ocak'ı Hatırlıyor musunuz Dizisi ve Hrant'sız 10 Yıl - Haluk Kalafat
Dink Cinayeti Kronolojisi: 10 Yıldır Çözülmeyen Dava, Gelmeyen Adalet
Karin Karakaşlı Hrant'lı Agos'u Anlattı
Her Dönemin Araç Suçu: Hrant Dink Cinayeti - Canan Coşkun
Devletin Gerçek Yüzünü Gösteren Pencere: Hrant Dink - Elif Akgül
10 Yıl Öncenin Manşetlerinde Hrant Dink Cinayeti
"Ermeniler Hrant'ın Yokluğu ve Boşluğuyla Başetmeye Çalışıyor"
Video ve Fotoğraflarla Agos'un Önünde 10 Yıl
10 Yıl Oldu, Özlüyoruz Ahparig! - Bülent Aydın
Bahri Belen: Ceza Ne Olursa Olsun Dink Davasında Mücadele Kazandı
Hrant Dink’in Ağrı Dağı’nın Diğer Tarafındaki Anısı - Harout Ekmenian
10 Yıl Öncenin Köşe Yazılarında Dink Cinayeti
Hrant'tan Sonra Hepimiz Bir Parça Değiştik - Sayat Tekir
Hrant Dink Cinayetini Sokağa Sorduk
Hrant'a... - Ali Nesin
