Haberin İngilizcesi için tıklayın
Hrant Dink 19 Ocak 2007’ de İstanbul’da suikasta uğradığında, Ermenistan’da çok az insan onun kim olduğunu ve Türkiye’de ne tarz bir iş yaptığını biliyordu. Hrant’ın diasporada da kim olduğunu bilen çok az kişi vardı. Zaten Hrant’ın hedef kitlesi de öncelikle Türkiye içindeydi. Dünya’da onu çok insanın tanımaması, bir azınlık gazetesi yazarı ve çalışmalarının Türkiye için bu kadar önemli olması ve suikastinin de ülkede gelecek yıllarda başlayacak büyük bir değişimin habercisi olmasının nedeni de buydu.
2006 sonbaharında, suikaste uğramasından birkaç ay önce, Hrant, Erivan’da Üçücü Ermenistan Diasporası Konferansı’na katılmıştı. Bu, Hrant’ın Ermenistan hakkında fikir ve hisleri üstüne kafa yorduğu sırada gelen ender bir fırsattı.
Bu gezi sırasında Hrant, bir Ermeni radyosuna verdiği söyleşide Ermenistan’a ince mesajlar gönderiyordu. “Devlet olmak millet olmaktan farklıdır” demişti. “Millet olmaktan devlet olmaya yükseldiğinizde, size iyi veya kötü görünebilecek yeni fikir ve düşüncelere ihtiyacınız olur. Ancak bu fikirleri masaya getirip tartışabilecek cesarete sahip olmamız gerekir.
“Devletimizi demokratik hale getirmek için kendimiz de demokratik insanlar olmalıyız” diye de eklemişti.
Bundan yalnızca birkaç ay sonra, Hrant İstanbul’da öldürüldü. İki ülke arasında en temel düzeyde bile ilişkilerin olmadığı bir noktada, ilk haberler Ermenistan’a uluslararası medyadan ulaştı. Elbette bu olay, Ermenistan ve diğer yerlerdeki Ermeniler’in aklına 1915 Ermeni Soykırımı’nı getirdi. İlk tepki verenler, sokaklara Hrant’ı 100 yıl önce öldürülen 1,500,000 kurbana eklenen yeni bir kurban olarak işaret ederek “1,500,000 + 1” pankartlarıyla çıktı.
Bundan 3 yıldan daha kısa bir zaman kadar önce, Şubat 2004’te bir Ermeni teğmen Budapeşte’de NATO’nun “Barış İçin Ortaklık” programında bir Azerbaycanlı görevli tarafından uykusunda baltayla öldürüldü. Ermenistan’da Türkler ve Azerbaycanlılar’ın alışıldık ortak tavrının ortasında Hrant’ın öldürülmesi başka bir duygusal ve psikolojik boyut kazandı.
Her ne kadar her zaman Hrant’a katılmayan, hatta alenen iftira edenler olsa da, suikasti bu sesleri susturdu. Dahası, bunların birçoğu Hrant’ın yasını tutu ve haklar ve özgürlük için ölen bir kahraman olduğunu söylediler.
Hatta takip eden yıllarda ufak çaplı gece nöbetleri ve anmalar gerçekleştirildi ancak hiçbirinde büyük organizasyonlar veya devlet yapılarının desteği yoktu. Bununla birlikte, bugünlerde sokakta durdurup sorduğunuzda Hrant Dink’in kim olduğunu bilmeyen bir Ermeni’ye rastlamak oldukça zor.
Modern zaman Türkiye’sini bilen, orada bulunmuş, ticaret yapmış hatta yerleşmeyi tercih etmiş birçok Ermenistan Ermeni’si var. Ancak birçok Ermenistan Ermeni’si için Türkiye hala Ermeniler için güvenli bir yer değil. Hrant Dink kalibresinde birisinin, hem de gündüz gözü öldürülmesi bu inancı pekiştirdi.
Budapeşte’de Ermeni teğmeni öldüren Azerbaycanlı görevli, Macaristan ve Bakü’ye gönderildi ve hükümeti tarafından ödüllendirilerek ulusal kahraman ilan edildi. Bu sırada Hrant Dink’in henüz ergenlik dönemindeki katili de kahraman muamelesi görüyor, yanındaki polisler Türk bayrağı önünde kendisiyle fotoğraf çektiriyordu. Soruşturmalar ve mahkemeler cinayetin arkasında kimin olduğunu hala ortaya çıkartmadı. Erdoğan ve atanmış görevlileri, siyasi rakip ve düşmanlarını korkutmak ve suçlamak için Hrant cinayetini “öcü” listesine eklediler.
Bu tarz olaylar Ermenistan’daki Türk ve Azerbaycanlılar’ın tekrar eden ortaklığının nedenlerini oldukça iyi açıklıyor. 20 yılı aşkın bir süredir iki ülke tarafından ablukaya alınmış oldukları gerçeğinden bahsetmeye bile gerek yok.
Hrant Dink suikasti, takip eden yıllarda Türkiye’de yeri yerinden oynattı ancak bugün tanıklık ettiğimiz gelişmelerin hızlıca tersine dönmesi ve cinayet davasındaki mesuliyet noksanlığı Ermenistanlı Ermeniler’in dikkatinden kaçmadı. Onları bunun tersine ikna etmek ise artık çok güç. (HE/TK/EA)
HRANT'SIZ 10 YIL YAZI DİZİSİ
19 Ocak'ı Hatırlıyor musunuz Dizisi ve Hrant'sız 10 Yıl - Haluk Kalafat
Dink Cinayeti Kronolojisi: 10 Yıldır Çözülmeyen Dava, Gelmeyen Adalet
Karin Karakaşlı Hrant'lı Agos'u Anlattı
Her Dönemin Araç Suçu: Hrant Dink Cinayeti - Canan Coşkun
Devletin Gerçek Yüzünü Gösteren Pencere: Hrant Dink - Elif Akgül
10 Yıl Öncenin Manşetlerinde Hrant Dink Cinayeti
"Ermeniler Hrant'ın Yokluğu ve Boşluğuyla Başetmeye Çalışıyor"
Video ve Fotoğraflarla Agos'un Önünde 10 Yıl
10 Yıl Oldu, Özlüyoruz Ahparig! - Bülent Aydın
Bahri Belen: Ceza Ne Olursa Olsun Dink Davasında Mücadele Kazandı
Hrant Dink’in Ağrı Dağı’nın Diğer Tarafındaki Anısı - Harout Ekmenian
10 Yıl Öncenin Köşe Yazılarında Dink Cinayeti
Hrant'tan Sonra Hepimiz Bir Parça Değiştik - Sayat Tekir
Hrant Dink Cinayetini Sokağa Sorduk
Hrant'a... - Ali Nesin
