674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamındaki araştırma görevlilerinin kadro statülerini değiştirdi. Aynı KHK’de ÖYP’lilerin kadrolarının olduğu üniversitelere çağrılmalarına dair madde de yer aldı.
Konuştuğumuz araştırma görevlileri kadro statüsü değişikliğinin iş güvencesizliğini arttıracağı, geri çağrılma ile de tasfiyelere alan açılacağı konusunda endişeli.
Endişeler ve soru işaretleri şu başlıklar altında sıralanıyor:
* Görece daha çok iş güvencesi olması nedeniyle ÖYP’yi tercih edenlerin, yeni kadro statüsü ile işten atılma riski artması
* ÖYP’den ayrılma/atılma halinde ödemekle yükümlü oldukları ücretin ne olacağı konusundaki belirsizlik
* Geri çağrılan üniversitelerde eğitimleri için gerekli altyapının olmaması
* Danıştay’ın geri çağrılmayı durduran kararı ile KHK’nın çelişkisi
* Bunun OHAL’le sınırlı olmayan bir düzenleme olması.
Konuştuğumuz asistanlar isimlerinin yayınlanmasını istemedi.
Kadro değişikliği
ÖYP nedir?2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 35. Maddesinde belirtilen ÖYP, lisansüstü eğitim verme imkanına sahip olan yükseköğretim kurumlarının, araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim yaptırarak, öğretim üyesi yetiştirilmesini sağlamayı amaçlayan bir program. ÖYP’li araştırma görevlileri, lisansüstü öğrenimlerini görürken kadroları başka bir üniversitede bulunuyor. Eğitimleri tamamlandıktan sonra lisansüstü öğrenim süresi kadar kadrolarının olduğu üniversitede zorunlu hizmet yapma yükümlülükleri var. YÖK, 2016 yılından itibaren programa son verdi. 50-d nedir?2547 sayılı kanunun 50-d maddesi lisansüstü öğretim yapan öğrencilerin burslardan yararlanarak bir yıllığına öğretim yardımcılığı kadrosuna atanmasını öngörüyor. Araştırma görevlileri bu kadroda iş güvencesizliğinin yüksek olduğuna dikkat çekiyor. 50-d’de kadrolu olanlar bölüm ve rektörlük kararıyla 33-a kadrosuna geçiriliyor. Asistanlar 50-d’ye karşı birçok eylem yaptı. 33-a nedir?2547 sayılı kanunun 33-a maddesi, ÖYP’li araştırma görevlilerinin bağlı olduğu kadro statüsüydü. Bu maddeye göre “öğretim yardımcısı” sıfatı ile en çok üç yıla dek görevlendiriliyorlar, bu süre sonunda tekrar atanabiliyorlar. Bu kadroda oldukları sırada eğitime devam etme şartları yok. Araştırma görevlileri bu kadronun görece daha güvenceli olduğunu belirtiyor. |
KHK kadro statüsü hakkında diyor?
KHK’nin 2547 sayılı kanuna getirdiği ek madde şöyle:
“EK MADDE 30- Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında 33 üncü maddenin (a) fıkrası uyarınca araştırma görevlisi kadrosuna atanmış olup, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların statüleri herhangi bir işleme gerek kalmaksızın 50 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen statüye dönüştürülmüş sayılır ve bunlar hakkında söz konusu (d) bendi hükümleri uygulanır. Bu şekilde statüleri değiştirilen araştırma görevlilerinden 33 üncü maddenin (a) fıkrasına göre yeniden ataması yapılmayanların mecburi hizmet yükümlülükleri kaldırılır.”
Kadro statüsü değişikliği neler getirecek?
Araştırma görevlileri, görece daha güvenli olmasının ÖYP’yi tercih nedenlerinden olduğunu söylüyor. Yapılan değişiklikle, iş güvencesine sahip olduğunu düşünerek lisansüstü eğitimine devam ettikleri sırada, işten çıkarılma ve işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıyalar.
KHK’de “mecburi hizmet yükümlülükleri kaldırılır” dense de ÖYP’den ayrılmaları halinde ödemekle yükümlü oldukları miktarı ödeyip ödemeyecekleri konusunda kesinlik olmadığını söylüyorlar.
Geri çağrılma
KHK geri çağrılmayla ilgili ne diyor?
2547 sayılı kanunun 35. Maddesi ÖYP kapsamındaki araştırma görevlilerinin araştırma veya doktora çalışmaları yapmak üzere eğitimleri sürecince başka bir üniversiteye tahsis edilebileceğini belirtiyor.
KHK’deki ek madde, geri çağrılmayla ilgili şu değişikliği yapıyor:
“…35 inci madde uyarınca başka bir üniversitede ve yurtdışında eğitimde bulunanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üniversitelerinin talebi üzerine onbeş gün içinde kendi üniversitelerine dönmek zorundadırlar. Bu süre içerisinde dönmeyenlerin atamaları iptal edilir.”
Geri çağrılma kararına Danıştay ne demişti?
TIKLAYIN - DANIŞTAY'DAN ÖYP KADRO İADESİNE YÜRÜTMEYİ DURDURMA
Yükseköğretim Kurulu, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların Yabancı Dil Eğitimi ve Lisansüstü Eğitim-Öğretim başlıklı 11. maddesinin 3. fıkrasında değişiklik yapmıştı. 9 Şubat’ta YÖK sitesinde yayınlanan değişiklik, derslerini tamamlayan ÖYP’li araştırma görevlilerinin geri çağrılmasına dairdi.
“ Derslerini başarı ile tamamlayan ÖYP araştırma görevlileri kadrolarının bulunduğu üniversitelerin teklifleri ve YÖK Yürütme Kurulu kararı ile kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumlarına dönerler. Bu araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim çalışmalarının gerektirdiği durumlarda kısa süreli olmak kaydıyla izin verilir.”
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) söz konusu değişikliğin ÖYP amaçlarına uygun düşmediğini, keyfi uygulamalara yol açabileceğini belirterek yürütmenin durdurulması ve iptal istemiyle YÖK’e karşı dava açtı.
Danıştay 8. Dairesi, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamındaki araştırma görevlilerinin kadrolarının olduğu üniversitelere çağrılmasına dair değişikliğinin yürütmesini durdurdu.
Kararında, değişikliğin 2547 sayılı kanunun 35. maddesine aykırı olduğu ve uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararların doğacağını belirtti.
YÖK, kararın ardından ilgili maddeyi şöyle değiştirdi:
"Dersleri başarı ile tamamlayarak tez aşamasına geçen ÖYP araştırma görevlileri, tez danışmanının olumlu görüşü ve YÖK Yürütme Kurulu kararı ile atandıkları yükseköğretim kurumunda tez çalışmalarını yürütebilir."
Geri çağrılmaya dair endişeler neler?
Araştırma görevlileri, YÖK’ün geri çağırma düzenlemesini Barış İçin Akademisyenler’in Bu Suça Ortak Olmayacağız bildirisini yayınlamasının ardından imzacılara yönelik yaptığını ancak Danıştay kararıyla bu kararın değiştiğini anlatıyor.
Gelinen noktada 2547 sayılı kanunda çelişen iki madde olduğunu söylüyorlar.
Geri çağrılan üniversitelerde lisansüstü eğitime dair altyapının, eğitime devam edilecek bölümlerin olmaması gibi eksikliklere dikkat çekiyorlar.
Geri çağırmanın neye göre olacağı bir başka belirsizlik. Bu aşamada, özellikle imzacı akademisyenlerin geri çağrılarak 50-d kadrosuyla karşı karşıya kalmaları ve işten çıkarılmaları endişesi var.
OHAL mi?
Araştırma görevlilerinin dikkat çektiği bir başka nokta da böylesi bir değişikliğin Olağanüstü Hal Kapsamı’nda yapılması. OHAL’in darbe girişimine karşı ilan edildiği ve ÖYP’Lilere dönük değişikliğin bununla ilgisi olmadığını söylüyorlar. Değişikliğin OHAL süresiyle sınırlı olmaması da dikkat çektikleri bir diğer nokta. (BK)
* Manşet fotoğrafı: Erhan Demirtaş, İTÜ Asistan Dayanışması eylemi, İstanbul.
