UNCAT: Sivil Ölümlerle İlgili Bağımsız Soruşturma Yapılmalı

Haberin Kürtçesi için

Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Komite’nin (UNCAT) 4. Periyodik İncelemesi Raporunda, cezasızlığa dikkat çekildi ve çözüm sürecinin bitmesinin ardından yaşanan hak ihlallerinin, özellikle de sivil ölümlerin sorumlularının yargı önüne çıkarılmasına gerektiğinin altı çizildi.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserinin “Türkiye’nin güneydoğusundaki operasyonlarda silahsız sivillerin vurulduğuna dair raporlar olduğunu” söyleyerek bağımsız araştırmacılara izin verilmesi çağrısı da kabul edildi.

TIKLAYIN BM: CİZRE’DEKİ BODRUMLAR ARAŞTIRILSIN

13 Mayıs’ta resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, Dışişleri Bakanlığının bir mektupla araştırma ve inceleme için davet edildikleri açıklandı. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, en kısa zamanda bir heyet hazırlanacağını duyurdu.

Hrant Dink ve Tahir Elçi cinayetleri

İnsan hakları savunucuları, gazeteciler ve işkence mağdurlarını tedavi eden doktorlara yönelik taciz ve şiddetle ilgili ciddi endişeleri olduğunu bildiren komite, hükümetin bu konulardaki soruşturmalarla ilgili yanıtını yetersiz olarak tanımladı.

TIKLAYIN - BM TÜRKİYE’YE İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİ SORDU

Komite, bu soruşturmalara örnek olarak, 2007’de Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’in öldürülmesi, Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi cinayeti ve Hürriyet gazetesine düzenlenen saldırıyla ilgili soruşturmaları gösterdi.

Cezasızlık

Komite, işkenceye ilişkin yasal düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına da yansıdığı şekilde etkin soruşturma yapılmadığı yönündeki endişesini raporda dile getirdi.

Raporda ayrıca, sivil toplum örgütlerinin raporları ve resmi belgelere yansıyan kötü muamele ve aşırı güç kullanımına ilişkin vakalardan duyduğu endişeyi de kayda geçirildi.

Ayrıca Türkiye’nin 2011 ile 2013 arasında 6 kötü muamele dosyasıyla ilgili istenen bilgileri sağlamadığına, 2014-2015’te ise bu suçlamalarla ilgili hiçbir sorumlunun cezalandırılmadığına dikkat çekti.

Etkin ve tarafsız soruşturma

Komite, işkence ve kötü muamele zanlılarının etkin bir soruşturmaya tabi tutulmasını ve eylemlerine uyan suçlamalardan yargılanmalarını istedi.

UNCAT, işkence ve kötü muamele ile suçlananların, benzer suçlamaları yeniden işlemelerini, misillemede bulunmalarını ve soruşturmaya engel olmalarını önlemek için acilen görevlerinden el çektirilmesini talep etti.

Bağımsız otorite

Görevlilerin, işkence suçlamasında bulunan gözaltındaki kişileri ve yakınlarını tehdit amacıyla karşı suçlamada bulunmalarının önünün alınmasını da isteyen komite, işkence ve kötü muameleye ilişkin başvurularla bunlara karşılık yapılan işlemlere ilişkin verilerin paylaşılmasını istedi.

Komite ayrıca daha önceki tavsiyesini yineleyerek işkence ve kötü muamele başvurularını araştıracak, polis hiyerarşisinin dışında bağımsız bir otorite oluşturulmasını talep etti.

Çözüm sürecinin sona ermesi

Güvenlik güçlerinin Cizre ve Silopi gibi Güneydoğu şehirlerinde çözüm sürecinin bitmesiyle birlikte PKK’ye yönelik operasyonlarda işkence ve kötü muamelede bulunduğuna ilişkin çok sayıda güvenilir raporlar aldığını belirten komite, IŞİD saldırılarıyla bağlantılı olmakla suçlanan kişilere yönelik muameleyle ilgili de endişesini dile getirdi.

Cizre’den polis şiddeti şikayetleri

İşkence yasağını hatırlatan Komite, Cizre’de Aralık 2015 ile Mart 2016 arasında güvenlik güçlerinin işkence, kötü muamele ve polis istismarına ilişkin 52 kişi tarafından yapılan bildirimlerin etkin, bağımsız ve tarafsız bir şekilde soruşturulmasını istedi.

İşkence iddialarının yetkili konumdaki kişileri de kapsayacak şekilde soruşturulmasını isteyen komite, suçlu bulunmaları halinde eylemlerine uyan ağırlıkta bir cezaya çarptırılmalarını talep etti.

Yüzleşme hakkı

Mağdurlara telafi ve yüzleşme hakkı tanınmasını ve adil bir tazminat ile rehabilitasyon olanaklarının sağlanmasını isteyen komite, işkence suçlularının cezalandırılarak cezasızlığın önüne geçilmesi mesajı verilmesine vurgu yaptı.

Güneydoğu’daki operasyonlarda yargısız infazlar ve polisin keskin nişancıları tarafından öldürülen sivillere de değinilen raporda, Komite etkin, bağımsız ve tarafsız soruşturma ile suçluların cezalandırılmasını talep etti.

Sokağa çıkma yasaklarının sivil halkın yaşamına yönelik olumsuz etkileri ve hak ihlallerine yol açmasına değinilen raporda, buna ilişkin etkin önlemler alınması istendi.

Raporda, gösteri ve toplantılara karşı orantısız güç kullanımına ilişkin ihlallere de değinildi. (AS)