Cezasızlık Nedir? Kimi, Neden, Nasıl Korur?

2 Kasım'ın Birleşmiş Milletler tarafından "Cezasızlıkla Mücadele Günü" ilan edilmesi sebebiyle IFEX (International Freedom of Expression Exchange/ İfade Özgürlüğü Değişimi) üyesi Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim cezasızlık konusunda farkındalık yaratmak için bir bildiri hazırladı.

Cezasızlığın ne olduğu, kimleri nasıl koruduğunun anlatıldığı ve örnekler verildiği bildiride şu bilgiler yer alıyor:

Cezasızık nedir?

Cezasızlık, İnsan Hakları literatüründe, ciddi insan hakları ihlallerinin soruşturulmasının, faillerinin bulunmasının, yargılanmalarının ve cezalandırılmalarının mümkün olmaması halidir. Gerçekleştirilen eylem, tüm hatları ve niteliği ile bir suç teşkil etmesine karşın fiili gerçekleştirilen kişinin yasama, yürütme ya da yargı birimleri tarafından doğrudan ya da kanun hükümleri kullanılarak yargılamadan muaf kılınması veya olması gerekenden daha az cezaya mahkum edilmesi sağlanıyor. Yani cezasızlık suç ile ilgilenmiyor ama suçluyu koruyor.

Kimler korunuyor?

Yargılanmaları için amirleri tarafından izin verilmeyen memurlar, nerede  oldukları belli  iken bir türlü bulunamayıp mahkemeye getirilmeyen  polisler, askerler, memurlar, idare tarafından makbul görülen, resmen ya da el altından desteklenen paramiliter gruplar, militanlar, idarenin genel politikasıyla örtüşen öldürme, hırsızlık, tecavüz gibi bir takım kriminal olayların failleri, yolsuzlukları yapanlar, katılanlar, yolsuzlukları örtbas etmek için destek verenler, sahte rapor düzenleyenler.

Nasıl Korunuyor?

* Yıllar süren davaların “zamanaşımı”na uğratılarak kapatılması,

* Kolluk kuvvetlerinin, savcı ve hakimlerin kendi düşünce yapıları nedeniyle bazı kişilere veya kimliklere yapılan saldırıları görmezden gelmesi,  kovuşturma görevini yerine  getirmemesi ve ilgili delilleri sağlamaması nedeniyle  “takipsizlik kararı” verilmesine  yol açması,

* Yargılanabilen olaylarda hafifletici nedenlerin sonuna kadar kullanılması,

* Suçlu lehine bir izlenim uyandırılması.                              

Bildirinin tümünü buradan okuyabilirsiniz. (EA)

Çizim: Alan Silveira