Toplu Mezara Koymadan Önce Yaktılar

Van Çatak’taki toplu mezarda keşif yapıldı.

Avukat Turan Ece, “Bilirkişi raporunda, cesetlerin gömülmeden önce yakılmış olduğunun düşündüğünü belirtti, aileler de aynı konuda şikayetçi oldu” dedi. Avukat Ece, bununla ilgili ayrıca suç duyurusu yapacak.

Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla dün Görentaş yaylasında yapılan keşifte, kemik ve giysi parçaları bulundu.

Adli Tıp Uzmanı Bilirkişi Dr. Yavuz Hekimoğlu, keşif zaptında şunları ifade etti:

“Bazı kemiklerde karbonizasyon derecesine kadar yanık olduğu düşünüldüğü, hangi kemikten DNA elde edilebileceği yönünde bir kanaat oluşmadığından alınan bütün kemikler örneklenerek Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi Heyetine teslim edildi.”

Çok sayıda kemik parçası

Keşfe Çatak Sulh Hukuk Mahkemesi Hakimi Mustafa Erkem Aydoğan, Van Adli Tıp Şube Müdürlüğü’nden Adli Tıp Uzman Bilirkişi Dr. Yavuz Hekimoğlu, Adli Tıp Uzmanı Bilirkişi Doç. Dr. Savaş Güner, uzman bilirkişi Prof. Dr. Ümir Biçer ile adliye personeli, kazıcılar ve uzman fotoğrafçı katıldı.

Yakınlarını kaybeden aileler Melek Avcı, Muzaffer Parlak, Tekin Gültekin, Mustafa Malgaz, Beşir Apakhan da keşifteydi.

Keşif zaptına göre, “omurga, el ve ayak kemikleri, insana ait olduğu düşünülen ancak parçalanmış olduğu için tasnif edilemeyen bazı kemikler, 34 diş, saç örneklerinin” yanı sıra giysi parçaları bulundu.

Mahkeme kararında, kazıda bulunanlar şöyle anlatıldı:

“Kamera kaydı eşliğinde öncelikle ufak kemiklerin çıktığı muhtelif ve çok sayıda doktorlar tarafından tespit edilen vücudun değişik yerlerine ait kemiklerin bulunduğu, bazı yerlerde büyük kemiklerin çıktığı görüldü. Toprak elekten geçirilerek bazı küçük kemik ve dişlere ulaşıldı. İddia edildiği şekilde 22 kişiye ait sayıda kemik bulunmadığı anlaşıldı. Mezarın kazımı esnasında elbise parçalarına rastlandı.”

Zabıtta uzman bilirkişi görüşü olarak, “Mezar derinliği olarak ortak fikirle inilebildiği yere kadar herhangi bir kafatasına rastlanmadı” ifadesi yer aldı.

Avukat Ece, “Gerillalara ait mezarın önceden açıldığını ana kemiklerin başka yere taşınmış olabileceğini” ifade etti.

Elekle yakınlarını aradılar

Aileler de kemik arama işlemine katıldı, bazıları ellerindeki elekle topraktan küçük kemik parçaları ve dişler buldu.

Bulunan tüm parçalar kayıt altına alınarak, DNA incelemesi yapılmak üzere Adli Tıp Kurumu Biyoloji İhtisas Dairesi’ne gönderildi.

Aileler de keşif sonrası Çatak Adliyesi’ne giderek kan örneği verdi. Davalılardan Zeynep Arduç da bulunduğu Balıkesir’den DNA örneği verecek.

Yanıklar için şikayetçi oldular

Mahkeme tutanağında, ailelerin yakılma olayıyla ilgili şikayetleri de yer aldı. Ailelerden Gültekin, “Cesetler öldürüldükten sonra bir madde dökülerek yakılmış. Bu sebepten kemiklerin hepsinin mezardan çıkmadığını düşünüyorum” dedi. Malgaz da “Cesetlerin yakıldığını düşünüyorum” diye konuştu.

Diğer aileler de bununla ilgili beyanda bulunarak inceleme talep etti, şikayette bulundu.

Ne olmuştu?

12 Ekim 1998’de Van Çatak’a bağlı Kayaboğazı köyü Görentaş yaylasında TSK ile PKK arasında çıkan çatışmada resmi kaynaklara göre 22, PKK’ye göre 27 gerilla yaşamını yitirdi. Gerillaların cenazeleri ailelerine teslim edilmedi.

Temmuz 2011’de Çatak’ta toplu mezar bulunduğu haberini alan aileler, kendi çocuklarının da orada olabileceğini düşünerek İnsan Hakları Derneği Van Şubesi’ne başvurdu. Arduç ailesi İHD Van şubesine 4 Ekim 2011’de, diğer aileler de 11 Ağustos 2011’de İHD’ye gitti.

İHD’li avukatlar Çatak Cumhuriyet Başsavcılığı'na başvurarak, "toplu mezarın kamu marifetiyle açılması, DNA testinin yapılması ve kendi yakınlarına ait olduğunu düşündükleri kemiklerin yakınlarına teslim edilmesini” istedi.

Çatak Cumhuriyet Başsavcılığı 24 Ağustos 2011’de “kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına” ve “taleplerinin hukuk mahkemesi yetkisinde olduğuna” karar verdi. Erciş Ağır Ceza Mahkemesi de kararı onadı.

Olay AİHM'e taşındı. Ailelerin başvurusunu değerlendiren AİHM, 20 Mart 2013’teki yazısında, “kovuşturmaya yer olmadığı” gerekçesiyle kapatılan dosyanın hukuk mahkemesine taşınıp taşınmadığını sordu.

AİHM'in bu yazısı üzerine Avukat Ece, Çatak Sulh Mahkemesi'ne 26 Nisan 2013’te başvuru yaptı, dava açıldı. Son duruşma 16 Temmuz’da görüldü, keşif kararı çıktı. (AS)

* Fotoğraflar: Avukat Turan Ece