"Türkiye'nin dilleri ve çok dillilik tehdit altında. Tek kuşakta, nüfusun beşte biri anadilini kaybediyor."
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası'nın (Eğitim-Sen) Anadili Araştırması'na göre, Türkiye'de anadilleri kayboluyor. Ancak çift dillilik mümkün, nüfusun önemli bir bölümü anadilde eğitimi bir hak olarak görüyor ve olumlu yaklaşıyor.
Anadillerin öğretilmesi ve anadilinde eğitim konusunda esas tıkanma ve çözümsüzlük halktan değil, devletten ve hükümetten kaynaklanıyor. Anadillerin korunması için Milli Eğitim Bakanlığı'na çağrıda bulunan Eğitim-Sen,çiftdilli eğitim uygulamasına yönelik çalışmalara başlanmasını öneriyor.
26 ilde 781 kişiyle yüzyüze görüşmeler yapıldı
Eğitim Sen'in 26 ilde, 17-90 yaş arası 781 kişi ile "yüz yüze görüşme" tekniğiyle gerçekleştirdiği araştırma, Türkiye'de halkın anadili durumunu ve anadillerine yönelik tutumunu anlamayı amaçlıyor. Araştırma sonunda Eğitim Sen'in ulaştığı bulgular şöyle:
Türkiye çok dilli ve çok kültürlü bir toplum: Kurumsal hiçbir koruma ve destek olmadığı, eğitim-öğretim olanağı bulunmadığı halde nüfusun yüzde 17'si Türkçenin yanı sıra Kürtçe, Zazaca, Arapça başta olmak üzere çeşitli dillere sahip.
Anadili giderek kayboluyor: Görüşülen kişilerin yüzde 20.4'ünün ebeveynlerinden en az birinin Türkçe dışında bir anadili bulunuyor. Bu oran araştırmaya katılanlar için yüzde 16.9. Türkçe dışında bir anadiline sahip olanların yüzde 17'si, tek kuşakta bu anadilini kaybediyor.
Anadili kullanımı büyük oranda geriliyor: Anadili kullanımında her bir kuşakta yüzde 27'lik azalma görülüyor. Türkçe dışında bir anadili olanlar anne ve babalarıyla yüzde 72, eşleriyle yüzde 50, çocuklarıyla yüzde 27 oranında anadilinde iletişim kuruyor.
Çift dillilik mümkün: Anne-baba, eş ve çocuklarıyla çift dilli konuşanların oranı yüzde 17 - 32 arasında değişiyor.
Toplum anadillerine karşı duyarlı: Nüfusun yüzde 69'u "anadilini öğrenmeyi, konuşmayı ve başkasına öğretmeyi, kayıtsız-şartsız doğal bir hak" olarak görüyor. Anadilini konuşmanın bir hak ancak öğretmenin hak sayılamayacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 6.5
Anadilinde eğitime bakış olumlu: Anadilinde eğitim konusunda da nüfusun yüzde 48'i olumlu görüş bildiriyor, açıkça karşı çıkanların oranı ise yüzde 27.
Akıllar karışık: Anadilinde eğitimin nasıl ve kim tarafından sağlanması gerektiği konularında farklı görüş ve kafa karışıklığı bulunuyor.
Eğitim Sen'den Milli Eğitim Bakanlığı'na çağrı
Eğitim-Sen anadillerin korunması için Milli Eğitim Bakanlığı'na çağrıda bulunuyor:
Resmi yetkililerin, duyarlı eğitimcilerin ve eğitim örgütlerinin bu konularda kamuoyunu bilinçlendirici çalışmalar, sempozyumlar, broşürler hazırlaması; konuya ciddiyetle yaklaşması gerekiyor.
Çift dilliliğin eğitimsel ve toplumsal açıdan sağlayacağı yararlar ve çiftdilli eğitim uygulamasına yönelik çalışmalara başlanması ve değişik yöntemler konusunda toplumun bilgilendirilmesi gerekiyor. (BB)
Eğitim Sen'in "Anadili Araştırması Ön Raporu"nun tam metnine ulaşmak için tıklayın.
