Mayınsız Bir Türkiye Girişimi ve Uluslararası Kara Mayınlarının Yasaklanması Kampanyası, 2009 Kara Mayını raporunu, bugün, İstanbul'daki Taxim Hill otelinde açıkladı.
Türkiye'nin mayınları yasaklayan Ottawa Sözleşmesi'ni sanki yeni imzalamış gibi davrandığını belirten örgütler, Türkiye'nin acilen yapması gerekenleri şöyle sıralıyor:
- Stoklardaki mayınların imhasına dair takvim vermeli.
- Sözleşmeye göre son tarih olan 2014'e kadar toprağa döşeli mayınların temizlenmesine ilişkin program ve takvimini açıklamalı.
- Mayın mağdurları ve ihtiyaçları için bir araştırma başlatmalı.
- Mayınlı alanlarda yaşayan halka, mayınlar konusunda mayın risk eğitimi vermeli.
- Mağdurların topluma yeniden kazandırılmasına yönelik programlar oluşturmalı.
Örgütlerin Sözleşme'yi ihlal ettiğini söylediği Türkiye'nin durumuyla ilgili verileri şöyle.
Toprakta 982 bin mayın var: Türkiye 2009'da, toplam 981 bin 778 mayının döşenmiş olduğunu rapor etti. 2007 ve 2008 raporlarına göre, toprağa döşeli yalnızca 9 yüz 99 mayın imha edildi.
Stokta 1.2 milyon mayın: Stoklarındaki 2 milyon 950 bin 848 mayından 1 milyon 765 bin 779'unu imha etti. Hâlâ 1 milyon195 bin 69 mayın stokta. Bu mayınların imhası ile ilgili son tarih vermedi. Tamamı 1 Mart 2008'de imha edilmeliydi. Türkiye sözleşmeyi ihlal etti; hâlâ ediyor.
Eğitimde en çok mayın kullanan ülke: Araştırma ve eğitim için elinde tuttuğu 16 bin mayının 875'ini kullandı. Türkiye, eğitim için elinde bu kadar yüksek sayıda mayın bulunduran tek ülke. Genel eğilim 500-1000 arasında.
Mayınlı alanların hepsi işaretlenmiş değil: Tüm mayınlı arazilerin uluslararası standartlara uygun bir şekilde çitle çevrildiğini ve açıkça işaretlendiğini bildirdi. Yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri, özellikle dağlık alanlarda işaretlenmemiş çitsiz alanlar olduğunu, çocukların hayvanları gütmek için bu alanlara gittiklerini bildiriyor.
Risk eğitimi yetersiz: Mayınlı arazilerin yakınında yaşayan kırsal nüfus, en yüksek risk grubunda ve acil bir risk eğitimine ihtiyaç duyuyor. Risk eğitimi, 2008'de de, önceki yıllarda da sınırlı ve yetersizdi.
Mağdur bilgisi, yardımı yetersiz: Mayın mağdurlarına ilişkin geniş kapsamlı bir veri toplama sistemi yok. 2008'de mayın, patalamamış mühimmat nedeniyle 29 kişi öldü; 71 kişi yaralandı. 2009'un ilk altı ayında 27 kişi öldü; 21 kişi yaralandı. Sağ kurtulanlar da dahil olmak üzere tüm engelliler için tesis ve olanak az. Mevcut tesisler engellilerin ihtiyaçlarını karşılamak için yetersiz. (EY/TK)
