Dünyadaki Mahpus Gazetecilerin Üçte Biri Türkiye'den

Haberin Kürtçesi için tıklayın

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) hapisteki gazeteciler raporunu açıkladı. CPJ’in verilerine göre Türkiye dünyada en çok gazetecinin hapsedildiği ülke.

2016’nın hapisteki gazeteciler açısından kayıtlara göre gelmiş geçmiş en kötü yıl olduğunu vurgulayan CPJ’in verilerine göre 2016’da dünya genelinde 259 gazeteci hapsedildi, bunların 81’i Türkiye’den.

Elena Beiser imzalı rapor, Türkiye’de gazetecilere yönelik baskının dünya çapında mahpus gazeteci sayısını rekor seviyeye çıkardığını vurgulayarak şu tespitlere yer verdi:

“CPJ 1990 yılında detaylı kayıtlar tutmaya başladığından bu yana dünyada kaydedilen en çok sayıda gazetecinin hapiste olduğu tespit edildi ki, Türkiye global toplamın neredeyse üçte birini barındırıyor.

“Ülkede süregelen basına baskı ortamının Temmuz ayındaki başarısız darbe girişiminden sonra ivme kazandığı bir durumda Türkiye en az 81 gazeteciyi meslekleriyle alakalı sebeplerden hapiste tutuyor; CPJ'in kayıtlarına göre daha önce herhangi bir ülkede aynı anda bundan yüksek bir sayı görülmedi. Türkiyeli yetkililer bu 81 gazeteciden her birini ve CPJ'in hapsediliş nedenlerini doğrudan gazetecilik ile ilişkilendiremediği düzinelerce diğerlerini daha devlete karşı işlenen suçlar kapsamında itham ettiler.”

Rapordan

* Dünya çapında 259 mahpus gazetecinin 81’i Türkiye’den, 38’i Çin’den, 25’i Mısır’dan, 17’si Eritre’den, 16’sı Etiyopya’dan, 8‘i Vietnam’dan, 8’i İran’dan, 7’si İsrail ve işgal altındaki Filistin bölgesinden, 7’si Suriye’den, 7’si Bahreyn’den, 6’sı Suudi Arabistan’dan, 5’i Özbekistan’dan, 5’i Azerbaycan’dan, 3’ü Kazakistan’dan, 3’ü Gambia’dan, 2’si Nijerya’dan 2’si Küba’dan, 2’si Bangladeş’ten, 2’si Myanmar’dan, 2’si Rusya’dan, 2’si Singapur’dan, 1’i Moritanya’dan, 1’i Kırgızistan’dan, 1’i Zambiya’dan, 1’i Venezuela’dan, 1’i Tunus’tan, 1’i Türkmenistan’dan, 1’i Hindistan’dan, 1’i Tayland’dan, 1’i Kamerun’dan, 1’i Panama’dan ve 1’i Karadağ’dan.

* 1 Aralık 2016’da dünya çapında hapiste bulunan toplam 259 gazeteciye karşılık, 2015 yılında parmaklıklar ardında 199 kişi vardı. Bir önceki dünya çapındaki rekor 232 gazetecinin hapiste olduğu 2012 yılına aitti.

Mahpusların yüzde 20’si hasta

* 2016'da Türkiye'nin ardından gelen en kötü ülkeler; Çin, Mısır, Eritre ve Etiyopya oldu.

* CPJ'in dünya çapında hapishane sayımında yer alan gazetecilerin yüzde 20'den çoğunun sağlık problemleri olduğu bildirildi.

20 kadın gazeteci hapis

* Dünya çapında hapis 259 gazeteci içerisinde kadın gazetecilerin sayısı 20.

* Dünya çapında hapsedilenlerin neredeyse dörtte üçü devlete karşı işlenen suçlar kategorisinde suçlanıyor. 2001 yılından beri devletler milli güvenliğe dair kanunlardan ayaklanmalar, siyasi muhalefet ve etnik azınlıklar gibi hassas konuları işleyen eleştirel gazetecileri susturmak için faydalandılar.

* Dünyanın gazeteci hapseden ülkelerinin ilk beşi dünya çapında hapis gazetecilerin yüzde 68'unu barındırıyor.

Mahpusların yüzde 20’si serbest gazeteci

* Hapisteki gazetecilerin yüzde 20 kadarı serbest gazeteciler. Bu yüzde 2011 yılından beri düzenli olarak azalıyor.

* Hapisteki gazetecilerin ezici çoğunluğu İnternet medyası ve/ya baslı medyadan. Yüzde 14 kadarı radyo veya televizyonda çalışıyor. Buna göre, mahpus gazetecilerin 144’i internet medyasından, 114’ü yazılı medyadan.

* Etiyopya, Panama, Singapur ve Rusya yabancı ülkelerin vatandaşları olan gazetecileri hapishanelerinde tutuyorlardı. En az iki çifte vatandaşlıklı gazeteci de hapiste; Eritre ve Venezuela tarafından tutuluyorlar.

* CPJ'in 2015 sayımında yer almayıp gazeteci hapseden ülkeler dahiline 2016 yılında giren ülkeler: Küba, Kazakistan, Nijerya, Panama, Singapur, Tunus, Venezuela ve Zambiya. Ek olarak, Karadağ ilk defa 2016 sayımında yer aldı çünkü CPJ 2015 yılında tutuklanmış bir gazeteciden ilk kez haberdar oldu.

Türkiye hakkında

* Türkiye'de medya özgürlüğü 2016 başında da yetkililerin gazetecileri hapsettiği, taciz ve sınır dışı ettiği, medya organlarına el koyduğu ortamda halihazırda baskı altındaydı. Darbe girişiminin ardından iki ay içerisinde hükumet kendine olağanüstü yetkiler verdi ve kimi kısa süreliğine olmak üzere 100'den çok gazeteciyi gözaltına aldı ve en az 100 medya organını kapattı.

* Basın özgürlüğü ihlallerinin sıklığı CPJ'i Mart ayında "Türkiye Basına Baskı Kayıtları" (Turkey Crackdown Chronicle) adında özel bir günlük başlatmaya itti.

* CPJ 2016 yılının sonlarında Türkiye'de hapsedilmiş 67 diğer gazetecinin vakalarını inceledi ama mesleki faaliyetlerine dair doğrudan bir bağlantı bulamadı. Pek çok vaka için soruşturma belgeleri üzerinde gizlilik kararı vardı ve diğer başka vakalarda CPJ zanlının avukatlarını belirleyemedi ya da onlara ulaşamadı - veya avukatlar Türkiye'deki gergin ortamın bir sonucu olarak CPJ ile müvekkillerinin durumuna dair konuşmak istemediler. [Temmuz-Ağustos-Eylül BİA Medya Gözlem Raporu'na göre Türkiye'de mahpus gazeteci sayısı 107]

Raporun tamamını buradan okuyabilirsiniz. (EA)