Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bugün iki ayrı kararla Günlük Evrensel gazetesinden Ahmet Sami Belek ve Savaş Velioğlu ile Halkın Demokrasi Partisi’nden (HADEP) Müdür Duman’ın başvurusunu karara bağladı.
Her iki davayla ilgili de Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesindeki ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Türkiye, Belek’e 575 Euro, Velioğlu’na 285 Euro maddi, ayrıca her birine 1250’şer Euro manevi tazminat ödeyecek. Duman’a da 12 bin 500 Euro manevi tazminat ile 3 bin 200 Euro mahkeme masrafı ödenmesine hükmedildi.
Kararda “demokratik toplum” vurgusu
HADEP Eminönü İlçe Başkanı Müdür Duman, ofislerinde PKK’ye ait bayrak, yayınlar ve PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın yazdığı makale ve kitapların bulunmasıyla suçlanmış, Duman’ın iddiaları reddi, mahkemece dikkate alınmamıştı.
24 Haziran 2000’de İstanbul’da birçok sendika, meslek kuruluşu ve siyasi partinin katılımıyla bir protesto gösterisi düzenlendi. Yürüyüşte Öcalan’a destek sloganları atıldı. Bu gösteriyi takiben 26 Haziran 2000’de HADEP’in Eminönü bürosuna polis baskını düzenlendi. Baskının tutanağında, PKK’ye ait bayrak, yayınlar ve Öcalan’ın yazdığı makale ve kitapların bulunduğu yer aldı. Duman da baskında gözaltına alındı. Polis sorgusunda, el konulan dokümanların orada olduğundan haberdar olmadığını söyledi.
Ancak 15 Temmuz 2001’de kendisinin yokluğunda ve son savunması alınmadan açıklanan mahkeme kararıyla “suçu ve suçluyu övmek” ve “suça göz yummaktan” suçlu bulundu, altı ay hapis ve 91 milyon 260 bin (eski TL) para cezasına mahkum edildi.
5 Haziran 2002’de bu karar Yargıtayca onanınca ifade özgürlüğü ile bilgi toplama ve yayma hakkının ihlal edildiğini söyleyerek AİHM’e başvurdu.
AİHM bugün yayınladığı kararla, “mahkumiyetin demokratik bir toplumda gereksiz olduğunu, Duman’ın mahkumiyet kararında ifade özgürlüğünün ihlal edilmesini haklı çıkaracak yeterlilikte bir sebep gösterilmediğini” ifade ederek Türkiye’yi suçlu buldu.
AİHM: Nefret söylemi ve şiddet çağrısı yok
AİHM’in bugünkü ikinci kararı, Günlük Evrensel gazetesinde “illegal silahlı örgütün açıklamasını içeren bir makale yayınladıkları” iddia edilerek Devlet Güvenlik Mahkemesince mahkum edilen gazetenin Sorumlu Yazıişleri Müdürü Belek ile editörü Velioğlu’nun başvurusuyla ilgiliydi.
21 Mayıs 2003’te gazetede Kürdistan Özgürlük ve Demokrasi Kongresi’nin (KADEK) hapisteki üyelerinin de açıklamasının bulunduğu bir makale yayınladı. Makalede, Kürt meselesi için demokratik çözüm talep ediliyordu. Bir gün sonra gazeteciler hakkında soruşturma başlatıldı.
10 Aralık 2003’te Devlet Güvenlik Mahkemesi, Belek’e 575 Euro, Velioğlu’na 285 Euro değerinde para cezası verilmesine karar verdi. Ayrıca gazeteye üç gün yayın yasağı kondu. Ceza onanınca Belek ile Velioğlu 4 Kasım 2004’te AİHM’e başvurdu.
AİHM Türkiye’yi ifade özgürlüğü ihlalinden suçlu bulduğu bugünkü kararında, “suç unsuru sayılan makalenin nefret söylemi içermediğini ve şiddet çağrısı yapmadığını” belirtti. (AS)
