104 gazeteci ve 30 dağıtımcı/medya çalışanı 2012'ye cezaevinde girdi. Gazeteciler 2011'i hapisteki meslektaşlarının serbest bırakılması için sokaklarda, adil yargılanmaları için mahkemelerde hak arama peşinde geçirdi.
Cezaevindeki gazetecilerin sayısı 2010'da 30 idi.
Kitlesel tutuklama yılı
2011, Türk Ceza Kanunu (TCK) ile Terörle Mücadele Kanunu (TMK) birlikte uygulanmak suretiyle hakkında soruşturma açılan her gazeteciyi "silahlı-silahsız" ama mutlaka bir "örgüt bağlantısı" kurmak suretiyle "hukuk" yerine "siyasi" kullanıma olarak sağlayan ve adil yargılanma hakkını, suçta kanunilik ilkesini ortadan kaldıran bir anlayışla kitlesel gazeteci tutuklamalarının yaşandığı yıl oldu
104 gazeteci ve 30 dağıtımcı/medya çalışanı gazetecilik yoluyla önce "silahlı örgüt üyesi" suçlaması ile "tutuklandı", daha sonra "örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi" ve/veya "örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek" suçlamasından, bazı gazeteciler ise silahlı ya da silahsız örgüt kurmak, sevk ve idare etmek, üye olmak suçlaması ile yargılanıyor. Hakkında hüküm verilenler var.
Haber takibi, haber izleme, kitap yazımı, iktidara muhalif habercilik, Kürt medyasında çalışmak gibi ek iddialarla gazeteciler "terörist'' yapıldı.
Doğrudan haberden
Sadece altı gazeteci açılan ceza davalarında doğrudan doğruya haberlerinden, yazılarından ve kitaplarından dolayı suçlanıyor ve yargılanıyor: Azadiya Welat gazetesi sorumlu yazı işleri müdürleri Vedat Kurşun, Ruken Ergün ve Ozan Kılınç, Dicle Haber Ajansı (DİHA) Batman temsilcisi Erdoğan Altan, Diyarbakır temsilcisi Kadri Kaya, Aram Yayınları imtiyaz sahibi ve Hawar gazetesi sorumlusu Bedri Adanır.
Tutuklama bir tedbir olmasına rağmen ve yerine adli kontrol hükümlerinin uygulanması mümkün olduğu halde "kaçma şüphesi", "delilleri yok etme, gizleme, değiştirme", "tanıklar üzerinden baskı", "yoğun ve kuvvetli suç şüphesi" gibi kriterler olağan ve rutin bir uygulama şeklinde uygulanmak suretiyle gazetecilerin tutuklanmalarına ve aylarca hatta yıllarca tutukluluk halinin devamına karar verilerek hapishanelerde tutulmasına dayanak oluşturdu.
Hepsi TMK ve TCK
Tek istisnayla bütün gazeteciler ve dağıtımcılar Terörler Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında 'örgüt' bağlantılı olarak hapiste bulunuyor. 104 gazeteciden 64'ü, 30 dağıtımcının tümü Kürt medyasından.
104 gazeteciden 27'si hükümlü, 34'ünün yargılanması sürüyor. 43'ü ise 31 Aralık tarihi itibarıyla tutuklu olarak hapiste hakkında yazılacak iddianameleri bekliyorlar.
Dört gazeteci müebbet, 23 gazeteci de toplam 167 yıl 10 ay hapse mahkûm.
DİHA, Welat, Özgür Gündem...
Dicle Haber Ajansı'ndan 26, Azadiya Welat gazetesinden 12, Özgür Gündem'den 11, Özgür Halk dergisinden üç, Demokratik Modernite dergisinden iki, Gün TV'den bir, Radyo Dünya'dan da bir gazeteci hapiste.
Birgün gazetesinden bir gazeteci ve Etik Ajans müdürü iddianame bekliyor.
Medya Gözlem'dan başlıklar
39 sayfalık BİA Medya Gözlem raporunda 'öldürülen gazeteciler', 'hapisteki gazeteciler', 'saldırı, tehdit ve engellemeler', 'soruşturmalar, açılan-süren davalar, kararlar', 'TCK 285-288', 'hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları', 'muzır kurulu kararları', 'yasaklamalar, kapatmalar, toplatmalar', 'düzenlemeler, etkiler, tepkiler, hak aramalar', 'AİHM' ve 'RTÜK' bölümleri yer alıyor.
33 saldırı
BİA Medya Gözlem 2011'e göre yıl boyunca gazetecilere yönelik yaklaşık 33 saldırı, tehdit ve darp vakası yaşandı.
2010'da ise 27 gazeteci saldırılara veya yumurtalı protestolara uğramış ve 10 gazeteci tehdit edilmişti.
93 kişi için 1735 yıl
2011'de 93 kişi hakkında yaklaşık 1735 yıl hapis ve 66 bin 946 TL para cezası istendi. 34 kişiye yaklaşık 95 yıl hapis cezası ve 103 bin 226 TL para cezası verildi.
2010'da 33 kişiye 365 yıl 3 ay hapis ve 49 bin 200 TL idari para cezası verilmişti.
285-288
Türk Ceza Kanunu'ndaki 'soruşturmanın gizliliği ihlal' ve 'adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs' fiillerinin düzenlendiği 285. ve 288. maddeleri kapsamında 2010 yılından beri süren davalar dahil gazeteciler aleyhine 2011'de açılan soruşturma, dava ve süren yargılamaların sayısı bilinemiyor.
2011'de 35 kişi TCK 285-288. maddelerden yaklaşık 163 yıl 6 ay hapis cezasıyla yargılandı. 40 bin TL para cezasına çarptırıldı. 2010'da 37 gazeteci 4,5'ar yıl hapis istemiyle yargılanıyordu.
''Hakaret''ten 21 yıl 9 ay
24 kişiye toplam 21 yıl 9 ay hapis ve yaklaşık 48 bin TL para cezası verildi. İki gazete de toplam 50 bin TL ceza aldı.
2010'da 14 kişiye 'hakaret' iddiasıyla açılan ceza davaları kapsamında toplam 11 yıl 4 ay 24 gün hapis ve 23 bin 780 TL idari para cezası verildi.
Üç kitap, dört gazete
İkisi basılmamış üç kitaba el konuldu. Dört gazete toplam 5 ay 15 gün, iki dergi birer ay kapatıldı, bir derginin yayını, bir derginin de satış ve dağıtımı durduruldu, bir dergi de, 150 bin TL'lik para cezasından sonra yayın hayatına son verdi.
Dört siteye erişim engeli konuldu, bir film yasaklandı.
AİHM
2011'de AİHM'e Türkiye'den yaklaşık 9 bin başvuru olduğu sanılıyor. Türkiye 2010'da, 41 kişi ve üç yayının başvurularında 547 bin 300 TL ceza ödemeye mahkûm edilmişti.
2011 boyunca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye aleyhine verdiği altı tazminat kararında yaklaşık 105 bin TL (104 bin 950 TL) ödenmesine karar verdi. 3 kararda ise tazminat bedeli tutarı belirtilmediğinden, herhangi bir tazminat ödenmesine gerek bulunmadığına karar verildi.
RTÜK
RTÜK 2011'de 20'si radyo, 480'i TV kanalları olmak üzere, 89 para cezası, 383 uyarı, 27 program durdurma ve bir tebliğ cezası verdi. (EG/BA)
