"Anayasa Asıl Şimdi Başlıyor"

Anayasa Uzlaşma Komisyonu üyesi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Rıza Türmen, bianet'e Anayasa çalışmalarını anlattı.

"Çalışmalarımızı bir esneklik içinde yürütüyoruz, talebe göre ve görüşme yapılacak kurumların sayısına göre bir plan yapıyoruz. Kimseyi atlamak istemiyoruz."

Türmen, "Şimdiye dek gelen önerileri nasıl değerlendirdiği" sorusunu da "Bunu söylemek için çok erken" diye cevapladı.

Sürenin Nisan sonunda dolduğunu söyleyen Türmen, Nisan sonuna dek beklemek gerektiğini, o zamana kadar toplumun tüm kesimlerden gelecek önerilere açık olduklarını, esnek bir çalışma yürüttüklerini ifade etti.

"Asıl iş bundan sonra başlıyor. Geniş bir yelpazeyi kapsamasını, herkesin görüşünü yansıtmasını istiyoruz. Basınla yaptığımız toplantılarda da amaç, sürece ilgi uyandırmak. Anayasa toplumların hayatında önemli bir dönem. Bu nedenle toplumun sürece ilgi göstermesini istiyoruz."

Türmen, yeni bir Anayasa'nın, tek başına "daha demokratik ve özgürlükçü bir ortamı sağlamaya yetmeyeceğini de ekledi.

Başta Terörle Mücadele Kanunu (TMK) olmak üzere değişmesi gereken birçok yasa olduğunu, bir "yol temizliği" gerektiğini söyleyen Türmen, "Bu değişiklikler yapılmadan, sadece yeni bir Anayasa yapmak yetersiz kalır. Anayasa'yı diğer yasalardan soyutlayamayız. Diğer değişikliklerle birlikte ele almak gerekiyor" dedi.

"Toplumun ikliminden, ortamından soyut bir anayasa yapılamaz" diyen Türmen, "Alt hukuk normları denilen diğer yasalardaki demokrasiyle bağdaşmayan, özgürlükleri sınırlayan hükümleri ayıklamak gerekiyor" ifadesini kullandı.

"Sivil toplum kuruluşlarını, sendikaları, meslek örgütlerini görüşlerini almak üzere davet ediyoruz."

Basın hürdür, sansürlenemez

Parlamento Muhabirleri Derneği (PMD) bugün Meclis'e Anayasa önerilerini sundu. Öneriler özetle şöyle:

* "Düşüncenin ifadesi ve iletişim özgürlüğünün" güvence altına alınabilmesi için devletin maddi/manevi her türlü önlemi alması bir yükümlülüktür. Bu özgürlüğü kısıtlayacak hiçbir yasa yapılamayacağı da ifade edilmeli.

* Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin önündeki engeller kaldırılmalı. Herkes, düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahiptir; düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklayabilir ve yayabilir.

* Basın hürdür; sansür edilemez. Devlet, basın ve haber alma hürriyetini sağlayacak tedbirleri alır. Haber veya fikir almak ya da vermek özgürlüğü resmi makamlarca engellenemez.

* Gazete, kitap ve dergi çıkarılması, radyo ve televizyon kurulması veya elektronik ortamda yayın önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.

Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden bilim insanı, hukukçu, aktivist ve siyasetçileri tarafından oluşturulan Ekolojik Anayasa Girişimi, yeni Anayasa'da olmasını talep ettiği maddeleri bugün TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sundu.

Önerilerde temel olarak anayasanın, "doğaya hükmetmeye çalışan insanı değil, doğayı hak öznesi olarak tanıması gerektiği" ifade edildi. (AS)