İlerleme Raporu'nda Siyaset ve Yargıya "İfade Özgürlüğü" Eleştirisi

Avrupa Birliği Komisyonu, dün (9 Kasım) Türkiye ile ilgili yayımladığı İlerleme Raporu ve Strateji Belgesi'yle basın ve ifade özgürlüğüne dair yasal mevzuatı, yargı pratiğini ve medyaya yönelik siyasi baskılar konusunda uyardı.

Komisyon, Türkiye'nin özellikle anayasa reformu yoluyla olmak üzere AB üyelik kriterlerini karşılama yönünde ilerleme kaydettiğine kanaat getiriyor. Temel haklar alanında da, özellikle ifade özgürlüğünün uygulamada sağlanması için, "daha ileri sonuçlara ulaşılması"nın gerekli olduğuna işaret edildi; "Müzakereler biraz yavaş da olsa ilerleme kaydetti" denildi.

"Türkiye, Gümrük Birliği'nden kaynaklanan yükümlülüklerini AB'ye karşı tam olarak yerine getirmesi ve Kıbrıs'la ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde ilerleme kaydetmesi halinde, müzakerelerin hızını arttırabilir."

Gazetecilere davalar eleştiri konusu

Raporda, Haziran 2007'den beri süren Ergenekon Soruşturması ve davaları kapsamında gazetecilere özellikle "soruşturmanın gizliliğini ihlal" (TCK 285) ve "adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs" (TCK 288) iddialarıyla 4 bin 91 dava açıldığı belirtildi. Belgede, TCK'da 301 ve diğer maddeler gibi Terörle Mücadele Yasası'nın da ifade özgürlüğünü kısıtlamaya devam ettiği vurgulandı. Azadiya Welat gazetesinin kapatılması ve sorumlu müdürlerinin de hapisle cezalandırılmaları örnek olarak verildi.

Raporda yer verilen bir tespit de, "Genel olarak bakıldığında Türkiye'de açık ve özgür tartışma sürmüş ve genişlemiştir. Buna karşın gazeteciler hakkında çok sayıda dava açılması ve haksız nüfuz kullanımı pratikte basın özgürlüğünü zayıflatmaktadır" oldu.

Basın ve kamuoyunun Kürt Sorunu, ordunun siyasi yaşamdaki yeri ve rolü, azınlık hakları ve Ermeni meselesi gibi konuların artık özgürce tartışılabildiğine yer verilen raporda, Ergenekon davasıyla ilgili haber yapan gazetecilerin sıklık kovuşturma geçirmesi eleştirildi.

Türkiye'de İnternet sitelerine sık ve orantısız şekilde erişim yasağı getirilmesi de eleştirilen noktalar arasında yer alırken, "Basına siyasi saldırılara ilişkin endişeler sürüyor. Hükümeti eleştiren Doğan medya grubu aleyhine 2009 yılında verilen vergi cezasıyla ilgili mahkeme süreci devam ediyor. Bu davanın ardından basın oto sansür uygulamıştır. Gazeteciler hakkında, görevleri kapsamına giren konularda, askeri makamların veya siyasetçilerin şikayetiyle davalar açılmıştır" deniliyor.

Nefret söylemi ve hoşgörüsüzlüğe dikkat

İlerleme Raporu'nda, Türkiye'deki azınlıkları hedef alan ve nefret söylemi barındıran hoşgörüsüz yayınlar da uyarı konusu oldu; eleştiri de "Özellikle İslamcı ve aşırı sağcı basındaki nefret söylemi bağlamında antisemitizm sorun olmayı sürdürüyor" sözleriyle ifade edildi.

Türkiye'de Kürtçe televizyon ve radyo yayınlarının daha da serbestleştiğinin ifade edildiği raporda 24 saat süreyle Arapça TV yayınının başladığı ancak siyasi yaşamda, eğitimde ve kamu hizmetlerinde Türkçe dışındaki dillerin kullanımının hala kısıtlandığına yer verildi. (EÖ)