2008 BİA Medya Gözlem Raporu'nun (*) sayıları geçtiğimiz yılın özgürlükler karnesinin AKP hükümeti için hiç yüz ağartıcı olmadığını tartışılmayacak açıklıkla ortaya koyuyor: Türkiye'degeçtiğimiz yıl, 82 kişi, Ceza Yasası'nın (TCK) 301. maddesinden yargılandı; 5'imahkum oldu. 23 kişi, "halkı kin ve düşmanlığa tahrik"ten sanıktı.Aralarında dört karikatürist ve 47 gazetecinin bulunduğu 74 kişi"hakaret" iddiasıyla 77 yıl hapis ve 1 milyon 885 bin 500 TL tazminattehdidi altındaydı
Rapor bir önceki yıla göre gözle görülür gerilemenin kaynağını da şöyle tespit ediyor: "2008boyunca siyasetteki kutuplaşma, Kürt Sorunu'nda süregiden çözümsüzlük, hükümetve ordu icraatlarının eleştirilmesine ve her türlü hak ihlalininsorgulanmasına yönelik engeller, Türkiye'de basın ve düşünce özgürlüğünü heryönden geriletti."
DoğanMedya Grubu'nu "bu gazeteleri evinize sokmayın" diyerek hedef alanBaşbakan Erdoğan ve ailesi, "Radikal" yazarı Perihan Mağden,"Tempo" muhabiri Cemal Subaşı, "Leman" dergisinden MehmetÇağçağ'ı mahkum ettirdi; "Milas Önder" gazetesinden Melih Kaşkar'danda tazminat istiyor.
Türkiye,Sınır Tanımayan Gazeteciler'in (RSF) Dünya Basın Özgürlüğü Sıralaması'nda 173ülke içerisinde 102. sırada yer alıyor.
"Düşüncesuçlusu" sayısı bir yılda 254'ten 435'e çıktı
506dava, 305'i gazetesi toplam 854 kişiyle ilgili bilgi verdiği, toplumsalgerginliğin düşüncenin baskı altına alınmasına etkilerine işaret eden 2008Raporu'nda Bağımsız İletişim Ağı (BİA), 435 gazeteci, yazar, yayıncı, insanhakları savunucu, siyasetçi ve çocuğun düşünceleri nedeniyle mahkemeyeçıkarıldığını açıkladı. 2007'de bu sayı 254 idi.
113sayfalık BİA Medya Gözlem Raporu, geçtiğimiz yıl Türkiye'de basın ve düşünceözgürlüğünün durumunu kronolojik bir sıra içine ve şu başlıklar altında ortayakoyuyor: "Saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar","basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hakaramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüretepkiler" ve "RTÜK uygulamaları".
DoğanGrubu'na 200; Taraf'a 70 dava
Kovuşturmalardakiani artışın kaynağında, Ergenekon, Dağlıca ve Aktütün soruşturmalarıdolayısıyla "gizliliği ihlal", "yargıyı etkileme" ve"gizli bilgi açıklama" gerekçeleriyle medya kuruluşlarına yönelik çoksayıda dava açılması da var.
Ordunun icraatlarının sorgulanması konusunda atakbir yayın çizgisi izleyen Taraf gazetesine bugüne kadar 70 dava; Doğan Grubuorganlarına da Haziran 2007'den beri benzer yayınlar dolayısıyla 200'ünüzerinde dava açıldı.
Bunundışında da "Yargıyı etkileme"davaları 2007'ye göre yüzde 100 arttı: İşkencede zamanaşımını duyuran"Cumhuriyet" muhabiri Alper Turgut 20 bin TL para cezasına çarptırıldı. 11 yaşındakiMizgin Özbek'in öldürülmesini duyuran Batman'daki iki aktivist ve beş gazeteciberaat etti.
301sanıklarında yüzde 50 artış!
TCK'nın301. maddesinden 2008'de 82 kişi mahkemeye çıktı. 23'ünün davası AdaletBakanlığı'ndan izin verilmeyince düştü. Bakanlıktan "izin" çıkıncamahkemeler yazar Temel Demirer ve Eskişehir'deki 10 aktivisti iki yıl hapisleyargılamaya devam edecek. 23 kişinin dosyası halen Bakanlık kararını bekliyor.Yayıncılar Ragıp Zarakolu ve Fatih Taş, hukukçu Eren Keskin, dergi sahibi AzizÖzer ve iş müfettişi Niyazi Uslay yıl içinde mahkum oldu. 2007'de 301'den 55kişi yargılanıyordu.
"Kinve düşmanlığa tahrik"i cezalandıran TCK 216. maddeden yargılanan 23kişiden Prof. Dr. Baskın Oran, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, CNN Türk'ten BarışPehlivan, siyasetçiler Nurettin Yılmaz ve Sertaç Bucak, radyocu Cemal Doğan veyayıncı Songül Özkan beraat ettiler. Yayıncı Erol Karaaslan hakkında, daha önceberaat ettiği Richard Dawkins'in "Tanrı Yanılgısı" kitabından yenidava açıldı. 2007'dede 216'dan 23 kişi sanıktı
"Halkı askerlikten soğutmak"tan geçen yıl 9'u gazeteci 15 kişi yargılandı. Bülent Ersoy, Yıldırım Türker, Perihan Mağden, Cezmi Ersöz, Gökhan Gençay ve İbrahim Çeşmecioğlu beraat ederken Ragıp Zarakolu dahil 9 kişi halen yargılanıyor.
Hapisteki37 kişiden 15'i tahliye oldu
ÇoğuErgenekon, PKK ve MLKP Davaları'nda 28'i gazeteci toplam 37 kişi, 2008'in tamamını veya bir bölümünü hapiste geçirdi;15'i yıl içerisinde tahliye edildi.
VedatYenerer, Adnan Akfırat ve Serhat Bolluk Ergenekon Davası'ndan; Radyocu FüsunErdoğan, İbrahim Çiçek ve Sedat Şenoğlu MLKP Davası'ndan, DİHA Ajansı'ndan AliBuluş, Mehmet Karaaslan, Faysal Tunç ve Behdin Tunç da "PKK ile bağlantılıolmak"tan hapiste. Süren yargılamalarda tutuklamaların kesin olarak "gazetecilikfaaliyetleri" ile ilgili olup olmadığı bilinmiyor.
SiyasetçiMahmut Alınak, düşüncelerinden yargılandıktan sonra para cezalarını ödemeyireddettiğinden iki kez hapse girdi. Savcıyı suçlayan gazeteci Hacı Boğatekin,109 gün sonra tahliye olabildi.
Tehditve cezasızlığa devam!
2008'deİlhan Selçuk, Mustafa Balbay, Ufuk Büyükçelebi ve Soner Arıkanoğlu'nun dearalarında bulunduğu 13'ü gazeteci, toplam 34 kişi gözaltına alındı. OlayTV'den Barış Keskin ve Burak Özgün, yayına ESP temsilcisi Serpil Aslan'ı konukettikleri için, "yasadışı örgütün propagandası yapmak" suçlamasıylagözaltına alındı.
HrantDink cinayetinden iki yıl sonra kamu makamlarının rolü tam anlamıyla ortayaçıkarılmış değil. Prof. Dr. Baskın Oran ve Agos gazetesine yönelik tehditlersürüyor, yaptırımlar ise etkisiz kalıyor. Polisin, İstanbul'da "1Mayıs"ı, Hakkari'de de "Newroz"u izleyen habercilere saldırılarıcezasız kaldı.
Budönemde 7 medya kuruluşu, 20'si gazeteci toplam 23 kişi saldırıya uğradı; ikikurum ve 7 gazeteci tehdit edildi.
2007'de34 gazeteci ve 12 medya kuruluşu saldırıya uğramış, 22 kişi ve 6 medya kuruluşutehdit edilmiş; 3 İnternet sitesi de sabote edilmişti.
AİHMcezaları azaldı
2008'deAİHM, 27 kişinin "ifade özgürlüğü" ihlalinden açtığı davalardaTürkiye'yi mahkeme giderleri dahil toplam 183 bin 810 TL (93 bin 680 avro)tazminata mahkum etti. Tutar, bir önceki yılın 219 bin 080 TL'lik bilançosundandüşük gözükse de AİHM'de mahkumiyetler 2008'in ikinci yarısında yükselişegeçti.
AİHMkararları Hıdır Ateş, Hünkar Demirel, Ahmet Gemici, Sacit Kayasu, FevziSaygılı, Bülent Falakaoğlu, İsak Tepe, Kadriye Kanat, Gülşen Bozan, SevimSalihoğlu, Mehmet Zeynettin Unay, Sakine Aktan, Abdullah Yılmaz, Erdem Kılıç,Hasan Buran, Mehmet Kutlular, Yalçın Küçük, Ecevit Piroğlu, Mihriban Karakaya,Zeynel Abidin Kızılyaprak, Mehmet Mustafa Yalçıner, Mehmet Emin Albayrak, ŞanarYurdatapan, Fevzi Saygılı, Nizamettin Taylan Bilgiç, Serpil Kurtay ve FevziSaygılı ile ilgiliydi. (EÖ)
__________________________________
(*)Raporun tam metni için tıklayınız.
