BİA 2007 Medya Gözlem Raporu'nun tam metnini görünütlemek için tıklayın.
Türkiye, Hrant Dink’in katliyle başlayan 2007’de ifadeözgürlüğüne yönelik ihlallerin her türlüsünü yaşadı. Buna, katli önlenemeyen gazetecinin sözlerinden kendisi hayatta olmayınca oğlunu mahkum etmek de dahil.
Bir yılda 55 kişi TCK 301’den yargılandı, altı kişimahkum oldu. Yargılanan 199 kişiden 37’si “hakaret” veya “iftira”; 23’ü “kin vedüşmanlığa tahrik”; 14’ü “yargıyı etkilemek”, 8’i “askerlikten soğutmak” ve 1’ide “örgüt üyeliği” iddiasıyla hakim önüne çıktı. “Terör” içeriğinden 83 kişisanık oldu. 34 gazeteci ve 12 medya organı saldırıya uğradı, çoğu gazeteci 22 kişi ve 6 medya organı tehdit edildi. AİHM, Türkiye’yi 219 bin 080 YTL (123 bin 912 avro) tazminatla cezalandırdı
BİA Medya Gözlem Masası 2007 Raporu, dava sayısı kısmenazalırken tehdit ve fiilli saldırı ve haber kaynaklarına yönelik baskıların arttığını bildiriyor. Dahası, gazetecilerin ihbarcılığa zorlanması, yoğun oto-sansür ve “sokak baskısı” da bu yıl ifade özgürlüğünün önündeki engeller deilk sırada yer aldı.
Yargı askeri ve politik baskılara maruz kaldı,düşüncelerini açıklayanlar hapis tehdidiyle karşılaşıyor. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümeti de halen ifadeyi sınırlayan düzenlemelerle ilgili biryaklaşıma sahip görünmüyor.
Yunanistan’ın Mega TV kanalının Türkiye muhabiri ve İhogazetesi Yayın Yönetmeni Andreas Rombopulos’un Beyoğlu’nda saldırıya uğraması,Agos gazetesi, Özgür Radyo ve akademisyenlere yönelik tehditler, toplumda kışkırtılan hoşgörüsüzlüğün sonuçları oldu.
BİA, başta TCK’nın diğer maddeleri, Terörle MücadeleYasası, Atatürk Aleyhinde Suçlara ilişkin Kanun ve Basın Yasası olmak üzere,evrensel hukuk standartlarına göre değiştirilmesi ve hapis cezalarından kaçınılmasını talep ediyor.
Düşünceden 254 sanık; 55’i 301’den!
BİA, 301’den bir yılda 55 kişinin yargılandığını, 9’ununberaat ettiği, 6’sının da mahkum olduğunu bildirdi. TCK’nın yürürlüğe girdiği 1Haziran 2005’den bu yana geçen 2,5 yılda en az 99 kişi 301. maddeden (veya eski TCK’nın 159. maddesi) sanık oldu.
Emin Karaca, Arat Dink, Serkis Seropyan, Umur Hozatlı,Eren Keskin ve Mahmut Alınak 301. maddeden mahkum olurken 10 kişi yıliçerisinde beraat etti.
Yargı pratiğinin önemine vurgu yapan BİA, 159 dava, 269’ugazeteci toplam 525 kişiyle ilgili bilgi verdiği 2007 raporunda, 254 gazeteci,yazar, yayıncı, insan hakları savunucusu ve siyasetçinin düşünceleri nedeniyle adliyelik olduğunu açıkladı. 2006 yılında bu sayı 293 idi.
60 sayfalık BİA Raporu, yazar ve aktivistin durumunu,"saldırı ve tehdit", "gözaltı ve tutuklamalar", "basın ve ifade özgürlüğü davaları", "düzenleme ve hak aramalar", "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi", "Sansüre tepkiler" ve "RTÜK uygulamaları" başlıklarıyla ele alıyor.
34 haberciye saldırı; düşünce insanına 28 tehdit
Bu dönemde, 34 gazeteci ve 12 medya organı saldırıyauğrarken, 18’i gazeteci toplam 22 kişi ve 6 medya organı tehdit edildi. Birönceki yıl 26 gazeteci saldırıların hedefi olmuş, 7'si tehdit edilmiş; 2 medyakuruluşu saldırıya uğramış; üç İnternet sitesi de hack'lenmişti.
Kürt sorununda yeniden çatışmalı bir döneme girilmesi Güneydoğu’dahaberciliği de zora soktu. Le Monde gazetesi muhabiri Guillaume Perrier, CapaAjansı çalışanları Estelle Vigoureux ve Marc de Banville isimli Fransız gazeteciler Habur sınır kapısında engellendiler, haber malzemelerine el kondu.Gazeteciler 30 saat gözaltında tutuldular.
Haber kaynakları hedef; haberciye dayatılan “ihbarcılık”
Kamu makamları gazetecinin “haber kaynaklarına” saygıgöstermemesinin örnekleri arttı. Savcılar, Doğan Haber Ajansı (DHA) Beytüşşebapmuhabiri Emin Bal’ın bürosunda haber görüntülerine el konması için üç kez izinverdi. Bal hakkında, “suçu yetkililer bildirme”yle ilgili TCK 278’den davaaçıldı. Gazetecinin haberini yaptığı cenazede PKK lehine atılan sloganları'emniyete bildirmemesinin “suç” olduğu iddia ediliyor.
83 kişi “Terör” suçlamasıyla karşı karşıya, “hakaret”inbedeli servet
BİA tespitlerine göre, bu dönemde yargı önüne çıkartılan254 kişiden 55’i “Devlet kurumlarını aşağılama”; 37’si “hakaret” veya “iftira”;23’ü “kin ve düşmanlığa tahrik”; 14’ü “yargıyı etkilemek”, 8’i “halkıaskerlikten soğutmak” ve 1’i de “örgüt üyeliği” iddiasıyla yargılandı.
Örneğin, TMY ve TCK’daki “Terör örgütü propagandasıyapmak” ve “örgüt üyesi olmak”, “örgüt açıklamasına yer vermek”ten 83 kişihakim karşısına çıktı. Bu kişiler arasında, Aysel Tuğluk, Hilmi Aydoğdu, Sebati Karakurt, Hasan Kılıç, NecdetTatlıcan, Kemal Bozkurt, Özgür Kaplan, Hüseyin Tunç, Ferhat Tunç, MihdiPerinçek, Selahattin Demirtaş, Özgür Söylemez, Umur Hozatlı, Ferit Demir,Haydar Toprakçı, Abdülkadir Özbek, Rüştü Demirkaya, Hatip Dicle, HasanÇakkalkurt, Aydın Doğan ve Namık Durukan yer alıyor..
Örneğin, Yakup Önal, hakaret iddiasıyla “Pinokyo”masallarından 10 yıl hapisle, Mustafa Koyuncu, kötü muamele iddialarından 6 yılhapis ve 440 bin YTL tazminat; “Her 10 bin cinayet davasının dokuz binindekadın parmağı var” sözünü eleştiren Nurgün Balcıoğlu 100 bin YTL tazminattehdidiyle yargılanıyor; karikatürist Muhammet Şengöz 11 ay 20 gün hapislecezalandırdı. Kürt sorunuyla ilgili görüşlerini açıklayanlardan 30’u hakkında“Suç ve suçluyu övmek” suçlamasıyla kovuşturma yürütüyor.
Kapatmalar, yayın yasakları
Azadiya Welat ve yayın durdurma cezası aldıkça ismideğişen “Gündem” gazetesi ne “PKK örgütü propagandası” iddiasıyla yayın durdurma cezalarıverildi. Haftalık Nokta dergisi baskılarsonucu yayınına son verdi.
Hükümetin başvurusuyla RTÜK “Dağlıca” olayına yayınyasağı getirdi. Danıştay yasağı haksız bularak iptal etti. Ayrıca, “8 esirasker” ve “Tatvan-Elazığ Yük Treni” ve “AnafartalarÇarşısı” olaylarıyla ilgili yayın yasakları getirildi.
Şirketlerin ürettikleri filtre programları nedeniylebianet.org, alinteri.org ve atilim.org sitelerine erişim engellendi. www.antoloji.com, Ekşisözlük, Superpoligon, www.8sutun.com ,alinteri.net web sitelerine farklı sürelerle erişim yasağı getirildi.Antalya Cumhuriyet Savcılığı Hürriyet Akdeniz gazetesinin22 Mart nüshası prova baskılarını toplattı.
AİHM’e başvuran çok, tazminat azaldı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) yıl boyunca 62kişinin başvurusu karara bağlandı. Türkiye, ifade özgürlüğü ihlalleri ve adilyargılama yapılmadığı gerekçesiyle 219 bin 080 YTL (123 bin 912 avro) ödemeyemahkum oldu. Önceki yıl 45 kişinin açtığı davada Türkiye 398 bin 030 YTL (221bin 128 avro) ödemişti. AİHM cezaları 2005 yılından beri düşüyor..
Kazananlar arasında Akın Birdal (2), Mehmet NuriKarakoyun, Mehmet Salih Turan, Hıdır Ateş (3), Hünkar Demirel (3), Ömer ŞükrüAsan, Mahmut Şakar, Vedat Çetin, Erdal Taş, Evrim Alataş, Laleş Arslan, MehmetBurtakuçin, Zeynal Akgül, Abdulvahap Taş, Azad Özkeskin, Bozkur Mevlüt, RagıpZarakolu, Hasan Celal Güzel, Meral Tamer, Eren Güvener, Mehmet Çolak, MehmetSelim Okçuoğlu, Tuncay Seyman, Fevzi Saygılı (2), Saim Üstün, İlyas Emir, OsmanÖzçelik, Bülent Falakaoğlu, 16 tutuklu, Adaletin Düşmanı piyesinin 4 oyuncusuve 12 üyeli “Teatra Jiyana mü” Tiyatro Grubu ile Özgür Radyo da bulunuyor.
AİHM sadece Sadece Hünkar Demirel’in bir davasını ve eskiKayseri Belediye Başkanı Şükrü Karatepe’yi haksız bulundu
RTÜK, magazini kıstı habere el attı!
RTÜK yeniden haberciliği kontrol altına almaya yöneldi:Özellikle seçim kampanyası döneminde program durdurma cezası verdiği kuruluşlararasında Kanaltürk yer alıyor. RTÜKKıbrıs Dışişleri Bakanı Erato Kozaku-Marcoullis’in Türkiye’yi "KuzeyKıbrıs’ta işgalci” gösteren sözlerini aktaran NTV’yi uyardı, Diyarbakır GünTV'yi 200 bin YTL adli para cezasına mahkum etti. (EÖ)
