Haberin İngilizcesi / Türkçesi için tıklayın
Ordu’dan Giresun’a üç gün sürecek “Fındık için Adalet” yürüyüşü bugün başladı. Türkiye'de fındık dikili alanın en yüksek olduğu iki il arasındaki yürüyüşte fındık fiyatlarında artış talep ediliyor.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin düzenlediği yürüyüşün ilk gününe 600 kadar fındık üreticisi katıldı.
Fındık maliyeti: 8,75 TL TMO alım fiyatı: 10-10,5 TL Fındık-Sen talebi: 15 TL Kuruyemişçide iç fındık satış: 70 TL |
Yürüyüşe destek veren Fındık Üreticileri Sendikası (Fındık-Sen) Genel Başkanı Kutsi Yaşar ile yürüyüşün taleplerini konuştuk.
Temel sorun fındık fiyatları. Fındık-Sen referans fiyatını Ağustos'ta 15 TL olarak açıklamıştı, Bakanlık fiyatı 10-10,50 TL olarak belirledi. Serbest piyasada alım fiyatı 8 TL’ye dek düştü. Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) alımları üç ay kadar uzayabiliyor.
Üreticinin en yüksek 10,50 TL'ye satabildiği fındık, İstanbul'da 70 TL içfındık olarak raflarda.
Talep, fiyatlarda revizyon, TMO’nun ilerleyen aylarca alacağı fındıklar için kademeli fiyat uygulaması talep ediyor.
"Maliyet 8,75 TL, alım fiyatı 10 TL"
Yaşar, fındık üreticisinin asıl sorunun fındık fiyatlarıyla olduğunu anlattı.
"Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 21 Ağustos’tan itibaren Giresun yağlısı fındığı 10,50 TL, levant* kalite fındığı da 10 TL fiyatlarla alımlara başlayacağı açıklandı.
"Daha önce 8,75 TL maliyet fiyatı açıklamıştı. Maliyetle belirlenen alım fiyatı arasında az miktar fark var.
"Fındık çiftçisinin buna itirazı varken, serbest piyasada alımlar 8 TL’ye liraya dek geriledi.
"Bu da öfkeye sebep oldu. Yürüyüş, bu öfkenin dışa vurumu. Tüm fındık çiftçilerinin katıldığını söylemek doğru değil, öncelikle ağzı daha çok yanan çiftçiler eyleme katılıyor."
"2 ton üretse 1000 TL kazanamıyor"
Fındık-Sen, Ağustos ayı başında fındık referans fiyatını 15 TL olarak açıklamıştı.
"Bu miktarı dört kişilik ailenin geçim standardını hesap alarak açıkladık. Dünyada tarım ürünleri yüzde 25 maliyetle hesaplanıyor, buna bizim yaşam payı dediğimiz, refah payı ekleniyor. Tüm mesele yaşam payında düğümleniyor.
"Türkiye’de bakanlık açıklaması maliyet fiyatlarıyla teğet noktasına geliyor. 10,5 TL fiyat verince, dört kişilik aile iki ton üretim yaptığında diğer marsafları da çıkarınca ellerine bin lira kalmıyor."
"Fiyata revizyon"
Yaşar, sendikanın belirlediği 15 TL'lik fiyatı hatırlatarak, üreticilerinin temel talebinin fiyatların revize edilmesi olduğunu söyledi.
Bunun, serbest piyasadaki fiyatları da yukarı çıkaracağını belirtti.
"TMO alımında kademeli fiyat"
Bir diğer talep de TMO'nun fındık alımına dair. TMO'nun fındığın tamamını almaya talip olduğu söylendi.
Yaşar, TMO’ya fındık verenlere ödemelerin bir ayı bulacağının söylendiğini ancak bunu bir haftaya çekildiğini, fındığını teslim edebilenlerin ücretlerini yarın alacaklarını söyledi.
Fındık satmak için TMO'dan önce randevu almak gerekiyor. Ancak Eylül ve Ekim aylarının randevuları şimdiden dolu. Üretici Kasım'a randevu alabiliyor. TMO'ya fındık alımında da kriterler var. Fındıktaki kırık, çatlak, çürük ve nem oranlarına göre kalitesi belirleniyor.
Üç ay fındığı elinde tutmak zorunda kalanlar bu sürede para kaybederken, bekleyemeyenler ya da kriterler nedeniyle TMO'ya vermeyenler serbest piyasada fındığı 8 TL gibi düşük ücretlere satmak zorunda kalıyor.
Yaşar, TMO'nun Eylül'de aldığında da Kasım'da aldığında da aynı fiyatı vereceğini belirterek, TMO alımlarında kademeli ücret talep ettiklerini açıkladı..
"250 bin ton arz fazlası var"
En çok dikili alan Giresun ve Ordu'da Toprak Mahsülleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nün 2016 Yılı Fındık Sektör Raporu’na göre Giresun ve Ordu fındık dikili alanın en yüksek olduğu iki il. Giresun’da 117 bin 87 hektar, dikim alanı ve 37 bin 591 ton üretim; Ordu’da 227 bin 92 hektar dikim alanı ve 93 bin 30 ton üretim yapılmış. 2016 raporunda yer alan TÜİK verilerine göre Türkiye'de toplam üretim 419 bin 967 ton. En çok ihracat Almanya'ya Karadeniz İhracatçı Birlikleri'nin verilerine göre 2016-2017 Türkiye fındık ihracatı 54 milyon 110 bin 480 kilo. İhracat yapılan ülkelerin başında Almanya geliyor. |
Yaşar, Türkiye'de fındık üretimi ve arz fazlasını şöyle anlattı:
"Türkiye’de yedi yüz bin ton civarı üretim var. Elli bin ton geçen seneden stok var. Doğrudan beş yüz bin ton kabuklu fındık ihracı var. 250 bin ton arz fazlası var. Bakanlığın yönetmesi gereken bu arz fazlası. TMO’nun aylar sonrasına randevu vermesi, arz fazlasını konsolite etmede bizi zorluyor.
"Arz fazlası fındığı hızla aldığında hızla, piyasa rayına oturacaktır."
"Çiftçiler üzerinde sessizliği kaldıracak"
Yaşar, geçtiğimiz günlerde basına yansıyan fındık yakma gibi eylemleri sendika olarak onaylamadıklarını belirtti.
"Bu bir hak mücadelesidir, fındığımıza da bahçelerimize de sahip çıkmalıyız. Doğru bir mücadele hattı örülmeli. Yürüyüşte enerjik, ne istediğini bilen bir kitle var. Görünür oldukça daha da büyüyecek. Yürüyüş, fındık çiftçileri üzerindeki derin sessizliği, ölü toprağını kaldıracağa benziyor." (BK)
* Türkiye'de yetişen fındık kalite açısından Giresun ve levant olmak üzere ikiye ayrılıyor. Giresun kalite: Giresun ilinin tamamında ve Trabzon'un Beşikdüzü, Vakfıkebir, Çarşıbaşı ve Akçaabat yetiştirilen tombul fındıkları; levant ise bu bölgeler dıında yetiştirilen tüm fındık çeşitlerini kapsıyor.
* Fotoğraflar: Mehmet Yaşar - Bulancakhaber.net
