Türkiyedeki Bor Madenlerinin Kıymeti

Özelleştirilmesi şimdilik gündemden çıkmış bulunan Eti Holding'de çalışan, ancak memur olduğu için gerçek imzasını kullanamayan bir uzmanın "bor" konusunda kaleme aldığı yazının içerdiği son derece ilginç bilgilerden biri de bu.

Adını veremeyen uzmanın ilginç bilgiler içeren yazısını aynen yayınlıyoruz:

Gerçeklerden yola çıkarak

"İçinde bulunduğum kurum olan Eti Holding , Uluslararası Para Fonu (IMF) ile imzalanan stand-by anlaşmasına göre özelleştirilecek kurumlar arasına sokulmuştu. Bu karar; verilen borca karşılık istenen diyetti.

Eti Holding, eski adıyla Etibank ; 1935'ten itibaren Türkiye'de madencilik sektörüne lokomotif olarak öncülük etmiştir. Eti Holding son 15 yıldaki yapılanma sonucunda sadece iki önemli işletmeye sahip olmuştur:

Eti Bor ve Eti Alüminyum.

Eti Bor: Türkiye 6.'sı

Eti Bor, geçen yıl kârlılıkta Türkiye altıncısı olmuştur . Arçelik kadar kârlıdır (150 milyon dolar net kar) . Arçelik, rekabet koşullarına açıktır ama Eti Bor oligopol karakterli dünya piyasasında her zaman için bu karı, kurumun içinde bulunduğu hantallığa ve olanaksızlığa rağmen yapar. Hem de Türkiye'de hiç bir kurumun yapamadığı kâr marjlarıyla yapar.

Dünya borunun yüzde 70'i Türkiye'de

Dünya bor yataklarının yüzde 70'i bu ülke sınırları içindedir. Rezervlerin toplam değeri, -sıkı durun-, en kötümser hesapla 300 milyar dolardır (Dış borcun 3 veya 4 katı). 300 milyar dolar veya daha fazlası; her sene 400-500 milyon dolar olarak dünya piyasalarından rahatlıkla tahvil edilebilir.

Kısaca çocuklarımızın, torunlarımızın hayatına katkı yapacak gelir, özelleştirme kapsamına konmuştu.

Eti Alüminyum: Tek üretici

"Daha az kârlı ama büyük bir piyasada tek üretici olarak her zaman kârda.

Eti Holding'in Fiyatı

"Şimdi size soru? En kötümser hesapla ve sadece 300 milyar dolarlık bor rezervine sahip (diğer maden rezervleri hariç) ve çok karlı bir kuruluş olan Eti Bor ve bu kuruluşun bağlı olduğu Eti Holding'in fiyatı kaç milyar dolardır?

"Yukarıdaki bilgiler ışığında artık siz hesap edin...

Bor nedir?

Bor ancak 2300 derecede katı halden sıvı hale geçer. Sanayiin tuzu olarak adlandırılır. 2300 derecede ergimesi nedeniyle yangın geciktirici, içerdiği kimyasal özellikler yüzünden kaliteli bir yakıttır (Ruslar Sputnik-1'de yakıt maddesi olarak kullanmıştı).

Kullanıldığı sektörler

Özellikleri sayesinde fiberglas, e-glas, cam(otomobil camı, optik camı gibi kalite aranan ürünlerde), uzay, deterjan, seramik gibi sektörlerde 250'den fazla kullanım alanı vardır ve çoğunda alternatifsizdir.

Bunun yanında teknolojilerin gelişmesi, boru daha cazip ve alternatifsiz yapmaktadır.

Bor piyasasının devleri

Dünya bor pazarında iki firma fiyatları belirler: Eti Holding AŞ ve US Borax .

US Borax neden daha kârlı

"Pazar payları sırasıyla, yüzde 31 ve yüzde 37 olmasına rağmen US Borax , sadece katma değeri yaratan ürünler satması nedeniyle daha fazla gelire sahiptir.

Eti Holding'de katma değere doğru

"Eti Holding, boru sadece cevher olarak çıkaran küçük özel işletmelerin, 1979 yılında devletleştirilmesinden sonra, ton başına 40-50 doları bulan ham cevher fiyatlarını150-300 dolarlara , yüzde 8 olan pazar payını da yüzde 31'lere kadar çıkarmış , daha fazla kar ve katma değer sağlayan rafine bor ürünleri üretimine ve satışına geçmiştir. Daha gidecek yol çok...

Feldspat sorunu

"Aynı sorun, şu anda seramik sektöründe hammadde olarak kullanılan feldspat ihracatında yaşanmaktadır. Feldspat, özellikle İtalya pazarına çok ucuza verilmektedir.

Türkiye'de borun kalitesi

"Dünya bor rezervlerinin yüzde 70'i Türkiye'dedir. Rezerv kalitesi olarak en değerli cevher de Türkiye'de bulunmaktadır.

Türk borlu Challenger parçası

Rezerv kalitesi ne demek?.. Rakip US Borax'ın kimyasal prosesten geçirdiği bor kalitesine bizim borumuz, madenden çıktığında sahiptir; ve ABD uzay mekiği Challenger düştüğünde, sağlam kalan tek parçası Türk borlarından yapılmıştı.

Bor hukuku

"2840 sayılı Kanun'un 2.maddesine göre; 'bor tuzları, toryum ve uranyum madenlerinin aranması ve işletilmesi devlet eliyle yapılır.'

Sözkonusu kanuna göre, yüksek kar marjları elde edilen bor ürünleri devlette kalmıştır.

Türkiye ekonomisine katkısı

Bor, Türkiye'ye her yıl 220 milyon dolar ihracat geliri, 150 milyon dolar net kâr sağlamaktadır.

Yatırımlardaki bürokratik engeller aşıldığı takdirde, orta ve uzun vadede ihracat geliri tahmini olarak450 milyon dolara , kâr da 250 milyon dolara çıkabilir. Bunun için 20 milyon dolarlık bir yatırım yapılması gerekir. Yani New York'ta bir apartman dairesinin fiyatı...

İyi bir finans yönetimi, iyi mühendislik, iyi araştırma-geliştirme (ar-ge), kalifiye insan devreye sokulursa, borun ülke ekonomisine getirisi tahmin edilemeyecek seviyelere ulaşır.

Borda oyuncular

Eti Holding'in şu andaki rakibi İngiliz-Avustralya kökenli US Borax (sahibi Rio Tinto Zinc ) ve son yıllarda Latin Amerika'da bulunan küçük bor yataklarını alan Citibank Venture Capital 'dır; yani Citibank . Yani, her biri ulus-devlet gücüne ulaşmış firmalar.

Park Holding

"Görüldüğü üzere rakipler son derece güçlüdür. Bunların yanında Park Holding, Alman sermayesine bağlı olarak sadece ihracat yapmak için Eti Holding 'e başvurmuştu. Başvurusu hukuka uymadığı için geri dönmüştü.

Sonuç

"Borun özelleştirilmesi durumunda Türkiye 300 milyar dolarlık gelirden mahrum olacak ve Türk boru ya New York ya da Londra'ya zenginlik aktaracaktır.

Zenginliğin Türkiye'de kalması için bor özelleştirilmemelidir.(YÖ/NU)