Edebiyat dergisi Virgül, yaklaşık 1,5 yıldır dağıtımını kendisi yapıyor. Bayiler yerine kitapçı raflarından okuyucuyla buluşan derginin Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Aslantuna, "Yay-Sat'ın dağıtım alanında tekel oluşturduğunu, bu tekelin de bağımsız dergilerin yaşamasını engellediğini" söyledi. "Bu tekelin kırılması gerektiğini" ekledi.
bianet'in görüştüğü Roll dergisinin editörlerinden Yücel Göktürk de aynı konudan şikayetçi. "Yay-Sat çıkan sayının dağıtımını yapmak için peşin para istiyor. Bu bizim gibi yayınlar için çok zor. Çünkü satış yapmadan para ödeyecek imkanlarımız yok" diyor.
Aslantuna ve Göktürk'e göre büyük yayın gruplarına ait olmayan dergilerin yaşayabilmesi için bağımsız dağıtım şirketlerine ihtiyaç var.
Yay-Sat satılan her dergiden yüzde 20 komisyon alıyor
Göktürk'ün verdiği bilgiye göre Doğan Grubuna ait olan Yay-Sat, dergilerin dağıtımını yapmadan önce istediği rakamlar şöyle:
1 - 2000 arası 1725 + KDV
2001 - 5000 arası 2350 + KDV
5001 - 10000 arası 2875 + KDV
10001 ve üstü 3450 + KDV
"Sırtını büyük medya gruplarına dayamadan var olmaya çalışan dergilerin bu rakamları ödeyemediklerini" söyleyen Göktürk, son zamanlarda bir çok derginin ulusal dağıtımdan çekilerek bu işi kendi yöntemleriyle sürdürmek zorunda kaldıklarını" söyledi.
Dergilerin bir başka sıkıntısı da Yay-Sat'ın dergi başına aldığı yüzde. Bu oran dergi başına yüzde 20. Yay-Sat söz gelimi 6 TL olan bir dergiden 1.2 TL'yi kendisine alıyor.
Virgül'den Aslantuna, bu durumu şöyle yorumluyor:
"Kendi dergilerinden de alıyorlar diyebilirsiniz. Ama bu bir cebinden alıp diğer cebine koymak anlamına geliyor. Oysa bu rakam bağımsız dergiler için çok büyük ve önemli bir miktar."
Aslantuna ayrıca, "Geçmiş zamanlarda yayıncıların birleşerek buna itiraz ettiklerini, Yay-Sat'ın da geri adım attığını" anlatıyor: "Çünkü bu alanda tekel olmak hukuksuz. Onlar da bunu bildikleri için paravan dağıtım şirketleri kuruyorlar."
"Tekel kırılmalı, dağıtım bağımsız olmalı"
"Özellikle 90'lı yıllarda dergilerin satış yaptığı yerlere göre dağıtımın yapıldığını, az satan yerdeki dergilerin çok satan yerlere transfer edildiğini ve bu işlemlerin de dağıtım şirketleri tarafından yapıldığını" aktaran Aslantuna, "Yay-Sat'ın gazetelerin promosyon işleriyle ilgilendikten sonra bu uygulamayı bıraktığını, bunun da tirajlara olumsuz yansıdığını" anlatıyor.
Göktürk, dergilerin özellikle ekonomik krizle birlikte kağıt fiyatlarında ve reklam gelirlerinde ciddi sorunla yaşadıklarını da sözlerine ekledi:
"Kağıt krizle birlikte altına döndü. Kağıtçılar da eskisi gibi vade yapmayı bırakıp peşin çalışmaya başladılar. Bir diğeri ise reklam gelirleri. Firmalar ilan vermek istemiyorlar. Verenlerden para tahsil etmekse başlı başına bir mesai istiyor."(BÇ)
