Rio'da Olimpiyat Neden Protesto Ediliyor?

“Ağaçlar kesildi; evlerimiz, marketimiz, barlarımız yıkıldı, arkadaşlarımızdan zorla ayrıldık…”

Brezilya’daki Rio 2016 ya da Olimpiyat öncesi, yaklaşık 700 ailenin yaşadığı bir mahalle neredeyse tamamen yıkıldı, alana servis araçları için dev bir otopark yapıldı.

Olimpiyat’ın düzenlendiği Barra yakınındaki Vila Autodromo adlı yıkılan favelada (gecekondu mahallesi/getto) yaşayan Sandra Damiao, “favelamız Olimpiyat’tan önce şenlikli bir yerdi” diyor.

Mahallede hala yaşayanlardan Damiao, “Bir sürü ağaç vardı, şimdi hiç kalmadı. Birçok arkadaşımız vardı, şimdi birkaç kişi kaldı. Yerel marketler ve barları ile çok mutlu bir yerdi” diye anlatıyor durumu.

Avustralya’dan yayınlanan abc.net’in Brezilya muhabiri Damian McIver’in haberine göre, Vila Autodromo, oyunların yapılacağı alana medya mensupları ve yetkililerin giriş yapacağı ana kapı önüne çekilen servis araçlarına yer açmak için yıkıldı.

Yıkım öncesi favelada 700’den fazla aile yaşıyordu, hükümetin tüm mahalleyi otoparka çevirmek için yıkmasının ardından şimdi mahallede 20’den az aile yaşıyor.

Olimpiyat neden protesto ediliyor?

Damian McIver, Vila Autodromo’nun Olimpiyat hazırlıkları için zorla yıkılan favelalardan sadece biri olduğunu yazdı.

31. Yaz Olimpiyat Oyunları Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde 5 Ağustos’ta başladı, 21 Ağustos’ta sona erecek.

Dünya Kupası ve Olimpiyat Halk Komitesi adlı protestocu grup da Olimpiyat hazırlıkları çerçevesinde 4 binden fazla ailenin evlerinden zorla tahliye edildiğini açıkladı.  

Eylemcilerin ana protesto konusu da gecekondu mahalleleri zorla tahliye edilip insanlar evsizliğe zorlanırken, Olimpiyat’a 12 milyar dolarlık bütçe ayrılmış olması.

Brezilya’da başta su kirliliği, kentsel dönüşüm, ırkçılık, ormanların talan edilmesi, ekonomik kriz gibi süregelen sorunların yanı sıra güvenlik sorunu da Olimpiyat’la birlikte arttı.

Rousseff'in destekçilerinden de protesto

Ayrıca ekonomik ve siyasi yolsuzluk ve yozlaşma iddialarının üzerine, Mayıs ayında Devlet Başkanı Dilma Rousseff'in görevden azledilmesi de protestolara konu oldu.

Brezilya Senatosundaki oylamada Devlet Başkanı Dilma Rousseff'in 180 gün boyunca görevden azledilmesi ve hakkında soruşturma başlatılması önergesine onay verilmesinin ardından Başkanlık görevine yardımcısı Michel Temer vekalet ediyor.

TIKLAYIN - CEZAEVİNDEN BAŞKANLIĞA: BİR KADIN GERİLLA LİDERİNİN HAYATI

Rousseff, kendisinin "masum bir kurban" olduğunu belirtmiş ve mücadeleye devam edeceğini söylemişti.

Aksi şekilde Rousseff'in yargılanmasını isteyen de büyük bir protestocu grup var.

Protestolara resmi sansür

Brezilya’da protestocuların “İhraç Oyunları” diye adlandırdığı 2016 Olimpiyatı sürerken, eylemciler protestoların sansüre maruz bırakıldığını da açıkladı.

Brezilya’daki yoksulluğun boyutuna karşın, olimpiyatlara ayrılan büyük miktarın faturasının da kendilerine çıkacağını söyleyen eylemcilerin bunun yanı sıra yaşadıkları siyasi ve çevresel birçok sorunu dile getirmek için açılış seremonisinde yapmayı planladıkları protestoların zorla engellendiğini anlattılar.

Görevden alınan Rousseff'i destekleyenler, “Temer’in koltuğu gasp ettiğini” savunarak istifasını istiyor. Bu isteklerini Olimpiyat açılışında da pankartlarla dile getirmek isteyenler ise, Washington Post’un haberine göre, sansürlendi.

Bazı eylemciler koltuklarından kaldırılarak dışarı çıkarıldı, bazıları stadyuma alınmadı.

Olimpiyat organizatörleri ve hükümet sözcüsü ise sansür iddialarına, “Rio 2016 kurallarına ve Mayıs ayında geçen kanuna göre Olimpiyatlarda hiçbir siyasi protestoya izin verilmeyeceği” cevabını verdi.

Bu açıklamalar ve stadyumdan çıkarılan insanların görüntüleri dünyada tepkiye sebep oldu.

“Hak savunuculuğu ölümcül bir uğraş”

Open Democracy’de dün yayınlanan Renata Oliveira imzalı yazıda da “Brezilya’da insan hakları savunucusu olmanın ölümcül bir uğraş olduğu” ifade edildi:

“Brezilya, 2016’da en fazla hak savunucusunun öldürüldüğü ülke. Yılın ilk dört ayında en az 24 hak savunucusu öldürüldü. Rio de Janeiro’da farklı insan hakları alanlarında çalışan hak savunucuları da vahşice cezalara çarptırıldı ya da susturuldu.”

“Ayrımcılığa, zorla yerinden edilmelere veya özellikle gençler ve çocuklara yönelik polis şiddetine karşı çalışan hak savunucuları hedef alınıyor. Bu ihlalleri yayınlayan gazeteciler de saldırılar, tutuklamalar ve tacizlerin hedefi oluyor.

“Olimpiyat yaklaşırken, saldırılar, tehditler, sindirme çabaları ve fişleme arttı. Konuştuğum birçok hak savunucusu, Olimpiyat süresince baskıların daha da yoğunlaşacağı yönünde görüş belirtti.”

Polisten “Cehenneme hoş geldiniz” karşılaması

Brezilya’da bir grup polis de, Rio’ya gelenler için Uluslararası Galeao Havalimanı’nda “Cehenneme hoşgeldiniz” yazılı pankart açtı.

Independent’in haberine göre, pankartta “Polis ve itfaiyeciler maaşlarını alamıyor, Rio’ya gelenler güvende olmayacak” yazıyor.

Havalimanı çıkışındaki bir üstgeçitte de “Hoşgeldiniz. Bizim burada hastanemiz yok” yazıyor.

Belediye başkanı da finansal kriz nedeniyle Olimpiyat’ın “büyük bir başarısızlık olabileceğini” söyledi.

Olimpiyat öncesi protesto gösterisi düzenleyen 300 polisten Andre, AFP’ye şu şikayetlerini dile getirmişti:

“Karakollarda kartuş bile yok, temizlemek için kimse gelmiyor. Bazı karakollarda su yok, tuvaletler çalışmıyor. Tuvalet kağıdını halk getiriyor.”

Socrates dergiye yazan Esra Akgemici de Rio de Janeiro eyalet yönetiminin olimpiyatların başlamasına 50 günden az zaman kala, finansal acil durum deklarasyonu yayınlayarak mali OHAL ilan ettiğini ifade etti.

Organizasyon komitesi ise oyunlarda güvenlik için 85 bin asker ve polis memurunun görevlendirdiğini açıkladı. güvenlik maliyetinin 200 milyon doları bulacağı tahmin ediliyor.

2012 Londra Olimpiyatları'nda 40 bin güvenlik personeli görev yapmıştı.

Zika virüsü uyarısı

Brezilya'da geçen yıl başlayan Zika virüsü salgını, daha sonra 60'dan fazla ülke ve bölgeye yayılmıştı.

Bebeklerin gelişimlerini tamamlamadan doğmasına neden olan virüsle ilgili bilim insanları, Dünya Sağlık Örgütü'ne çağrı yaparak, oyunların ertelenmesi ya da başka bir yere taşınmasını istedi.

Dünya Sağlık Örgütü ise alınan önlemlerin yeterli olduğunu ve virüsün yayılma riskinin çok düşük olduğunu açıkladı.

Ertelenme çağrıları da Uluslararası Olimpiyat Komitesince reddedildi.

Komitenin Zika konusunda endişelere gerek olmadığı yönünde açıklamalara rağmen, başta golf olmak üzere birçok sporcu yarışlardan çekildi. (AS)