Barış Masasındaki Sorunlar

İsrail - Filistin barış görüşmeleri Washington'da başladı.

ABD’nin girişimiyle başlayan süreç sonunda iki tarafın temsilcileri üç yıl sonra ilk kez biraraya geldi.

Ortadoğu’da barışı görüşmek üzere ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin daveti üzerine masaya oturan İsrail ve Filistin temsilcilerinin ilk toplantısı sonrası Amerikan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, görüşmenin “yapıcı ve olumlu” geçtiği bildirildi.

İlk buluşmaya İsrail Adalet Bakanı Tzipi Livni, Başbakan Benyamin Netanyahu'nun özel temsilcisi İzak Molho, Filistin Başmüzakerecisi Saib Erekat ve Muhammed Şitaye katıldı.

John Kerry iki günlük buluşmanın diyaloga zemin aranan ön görüşme niteliğinde olduğunu söylemişti.

İki taraf da bugün masada olmak için taviz verdi.

Filistinliler 1967 sınırlarının resmen tescil edilmesi önşartından vazgeçti.

İsrail de uzun süredir tutuklu bulunan 104 Filistinli’nin tahliye edilmesini kabul etti.

Asıl barış müzakereleri daha sonra başlatılacak.

Kudüs, yerleşimciler ve diğerleri

Görüşmelerin varması beklenen nokta iki devletli bir çözüm. Bu nedenle sınırlar üzerine anlaşma olması gerekiyor. Ancak İsrail’de bu konuda kabinede dahi ortak bir tavır yok. İki devletli çözümü reddeden ciddi bir cephe var.

İsrail’in talepleri arasında Filistin devletinin sorun yaratmayacağına dair garanti ve Filistin’in büyük ölçüde silahsızlandırılması da var.

İsrail ve Filistin arasındaki başlıca sorunlar ve tarafların yaklaşımı kısaca şöyle:

Sınırlar: Filistinliler Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze’yi öne çıkarıp kendilerine ait olduğunu söylüyor. İsrail'e bırakılacak topraklar için değiş-tokuştan söz ediyorlar.

Sınırlar çizilirken İsrail Batı Şeria’daki bazı bölgelerden çekileceğini biliyor.

Kudüs’ün statüsü: Filistin İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’ün Filistin’in başkenti olmasını istiyor. İsrail ise Kudüs’ün bölünmesine karşı, bütün Kudüs’te hak iddia ediyor. Doğu Kudüs’te yeni yerleşim yerleri de inşa ediyor.

Mülteciler: İsrail beş milyondan fazla Filistinli mültecinin topraklarına geri dönme hakkını tanımıyor, Filistinliler karşısında demografik olarak geri düşmek istemiyor.

Filistinliler ise dönüş hakkı olmasının zorunlu olduğunu söylüyor. Bu hakka karşılık tazminat ise Filistin tarafında tartışılan konular arasında.

Yahudi yerleşimleri: İsrail’in en son aldığı yeni yerleşimleri durdurma kararının süresi Eylül 2010’da sona erdi. O tarihten beri yeni inşaatlar yapılıyor. İsrail Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki büyük Yahudi yerleşimlerinin kendinin olması gerektiğini savunuyor.

Filistin tam tersini, İsrail’in bu yerleşimlerden çekilmesini istiyor. (YY)