“TDK ‘Astronot’ yerine ‘Gökmen’i önermişti”

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Milli Uzay Programı tanıtım toplantısında sarf ettiği “Bir Türk vatandaşını uzaya göndermeyi hedefliyoruz. (…) Buradan dil bilimcilerimize bir çağrıda bulunuyor ve diyorum ki; 'gelin Türk uzay yolcularına Türkçe bir isim bulalım'” çağrısına Türk Dil Kurumu’ndan (TDK) yanıt geldi.

TDK Başkanı Prof. Gürer Gülsevin, "Astronot için TDK 2005 yılında 'Gökmen' kelimesini öneriyor. Ama TDK en doğrusunu önerebilir diye düşünmemek lazım" dedi.

Gülsevin TRT’ye yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Astronot 1928 yılında İngilizce sözlüklere girmiş. Bize de 1966’da girmiş. Yani bizim üretmediğimiz, bizim içinde olmadığımız bir alanın kelimeleri o şekilde geliyorlar. TDK ne yapıyor? TDK yabancı kelimelere Türkçe karşılıklar öneriyor. Bir Türkçe karşılığı sözlüğe koyup da ‘Bundan sonra başka şey kullanamazsın’a gidilmiyor. Astronot için TDK da 2005 yılında bir kelime öneriyor; o kelime 'gökmen'. TDK en doğrusunu önerebilir diye düşünmemek lazım. Belki dil kurallarına göre yanlış olmayacak şekilleri önerebilir ama bazen halkın türettiği çok güzel kelimeler de ortaya çıkıyor.

“TÜBA da astronot için ‘Gökmen’i kullanıyor. Hala demiyorum ki, TÜBA dedi diye Gökmen kullanalım demiyorum. Her şey düşünülebilir. Türkiye Uzay Ajansı ile görüştük. Perşembe günü için saat belirleyip kendileriyle görüşeceğiz. Çünkü onlar bu işin içinde olan insanlar. Biz de dilcilik bakımından bu mevcutları biz de yatıracağız masaya. İstişare ederek, 83 milyonla birlikte, devletimizin güzide bir kurumu olan TDK olarak da vazifemizi yaparak yol gösterici olmaya çalışacağız.

"Ama hangi kelime tutar bilmiyoruz. Kelime türetmede, uydurmada, yaratmada şu genel bir gerçek: Yanlış kelime türetiyorsunuz, tutuyor. Yanlış kelime türetiyorsunuz, tutmuyor. Doğru kelime türetiyorsunuz, tutuyor. Doğru kelime türetiyorsunuz, tutmuyor. Kelimenin tutup tutmaması sadece filoloji, dil bilimiyle ilgili gerçeklerle sınırlı kalmıyor. Halkın irfanı bizim dil kuralı olarak tespit edemediğimiz başka incelikleri görüyor. Biz çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bugüne kadar ne yaptık? Biz bugüne hazırdık." (EKN)