“Katar’ın Hediye Ettiği Uçağın Karşılığı Ne Olacak; ya da Oldu mu?”

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ifadesiyle Katar’ın Türkiye’ye “hibe ettiği” 500 milyon dolar (Günlük kur hesabına göre, 3 milyar 135 milyon lira) değerindeki Boeing 747-8 model uçak hakkında konuyu ilk olarak gündeme getiren CHP Ankara Milletvekili Gamze Taşçıer ve emekli büyükelçi Yalım Eralp’le konuştuk.

Konunun uluslararası ilişkilerde etik meselesi olduğunu söyleyen Eralp, bir çok ülkede hediye kabulünün parayla sınırlandırıldığına dikkat çekerek, Türkiye’de böyle bir yasal düzenleme olmadığını, Türkiye’nin bu konularda oldukça laçka bir tutum içerisinde olduğunu söyledi.

12 Eylül Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın cevaplaması istemiyle soru önergesi vererek konuyu gündeme getiren Gamze Taşçıer ise devletlerarası mütekabiliyet esasına dikkat çekerek “Bu hediyenin karşılığı ne olacak ya da bir karşılığı oldu mu?” sorusunu yöneltti.

TIKLAYIN - Erdoğan: Uçağı Satın Almadık, Katar Emiri Hibe Etti

Taşçıer: Erdoğan söylediklerimizi doğruladı

“En başından beri bir iddiayı ortaya koyduk. Katar Emiri'nin uçağı satışa çıkardığını, bunun Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından alındığını, Sabiha Gökçen Havalimanı'nda olduğunu iddia ettik.

“Erdoğan aslında son açıklamasıyla bizim tüm söylediklerimizi doğrulamış oldu. Sadece bunun satın alınarak değil, ücretsiz bir hibe olduğunu ifade etti.

“Erdoğan uçağa talip olduklarını kabul etti”

“Erdoğan aslında böyle bir taleplerinin olduğunu, Katar Emiri'nin bu parayı istemediğini söyledi.

“Yani eğer Katar Emiri bu parayı isteseydi bir anlamda bir bunu satın alacaktık.

“Bu kadar ekonomik sıkıntıdan bahsederken, vatandaşa tasarruf yapmalarını söylerken, ABD'yi boykot edelim derken böyle bir uçak için talepte bulunulmasının ne kadar doğru olduğunu sorgulamak lazım önce.

“Kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirdik”

“Erdoğan ‘Bu uçağın hibe edilmesi CHP'yi neden rahatsız ediyor’ dedi. Aslında biz bir rahatsızlıktan ziyade kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirdik.

“Milletvekili olarak ben bir soru önergesi verdim. Satın aldınız demeden, emareler böyle bir satışın olduğunu söylüyor. Bu doğru mu değil mi diye soru sorduk.

“Eğer normal bir hediyeyse ortaya çıkmasından neden rahatsız?”

“Hediye olmasıyla ilgili olarak da şu soru işareti var. Bu kadar pahalı bir şey niye hediye edildi?

“Eğer bu normal bir hediyeyse, normal bir süreçse bu soruların sorulmasından, bunun ortaya çıkmasından neden rahatsız oldu? Bu gayet normal bir kamuoyunu bilgilendirme süreci oldu.

“Bu uçak neyin nesi?”

“Fransız Haber Ajansı bu uçağın bir devlet başkanı tarafından satın alındığını söylüyor. Amac Aerospace adlı şirket uçağın satıldığını hem telefonla hem internet sitesinden bize teyit ediyor. Bu uçak Sabiha Gökçen Havalimanı'na iniyor.

“Biz de diyoruz ki bu uçak neyin nesi?

“Biz de hediye verdik mi ya da verecek miyiz?”

“Bize hala hibe ya da hediye olma ihtimali çok düşük geliyor. Çünkü çok ciddi bir rakamdan bahsediliyor.

“Eğer hediyeyse de şunu soruyoruz: Devletlerarası bir mütekabiliyet esası vardır, karşılıklılık vardır. Siz böyle değerli bir hediyeyi aldıysanız acaba biz bir hediye verdik mi ya da verecek miyiz? Bu hediyenin karşılığı ne olacak ya da oldu mu? Bunları sorguluyoruz.

“Cumhurbaşkanının bir sürü uçağı var zaten”

“Kaldı ki, bizim böyle bir uçağa ihtiyacımız yok. Sayın cumhurbaşkanının bir sürü uçağı var.

“Bunu kabul ediyor olması, doğal olarak bir karşılık gerektirir uluslararası diplomasi açısından. Etik olarak bence doğru olmayan bir hediye."

Eralp: Türkiye laçka tutum içinde

1962’de Dışişleri Bakanlığı’nda çalışmaya başlayan, Bakanlık bünyesinde sözcülük, müsteşarlık, danışmanlık gibi pek çok görev yürüten emekli Büyükelçi Yalım Eralp ise konuya ilişkin şunları söylüyor: 

“Konu uluslararası ilişkilerde etik meselesi. Bir çok ülkede hediye kabulü parayla sınırlandırılmıştır. Yanılmıyorsam ABD'de bu sınır 250 dolardı, şimdi artmış olabilir. Başka ülkelerde de bir takım sınırlamalar var.

“Benim bildiğim kadarıyla Türkiye'de hediye kabulü konusunda bir yasa geçmedi. Bir etik komisyonu kuruldu ama bir yasa olduğunu zannetmiyorum. Aslında ‘Ne kadarlık hediye kabulü etik bakımdan kabul edilebilirdir’ diye bir yasanın olması daha doğru olur.

“Bu konuda en çok ABD'liler hassastır. Mesela ABD Başkanı Airforce 1'le golf oynamaya giderken dinlenmeye gittiği için uçak ücreti öder. Ülkemizde böyle şeyler yok.

“Ben 1991'de Başbakanlık'ta çalışırken böyle bir uygulamanın gerekliliğini belirten bir not hazırlamıştım ama hiç bir şey çıkmadı.

"Türkiye bu konuda oldukça laçka bir tutum içinde. Bu tabii uluslararası alanda bir takım ülkelere sakız çiğnetecektir."

* Boeing 747-8 hakkında detaylı bilgi için tıklayın

(EKN)