Süreyya Martin'in 12 Eylül'ü "Unutmayan" Fotoğafları

İzmirli fotoğraf sanatçısı Süreyya Martin'in 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yaratılan sessizliğe karşı bastığı deklanşörü "Sen Beni Görmedin" isimli sergiye dönüştü.

Martin'in biriktirdiklerinin ışığında hazırladığı fotoğraflardan oluşan sergi Beyoğlu'ndaki İFSAK Sergi Salonu'nda bugün açıldı.

Sanatçının kurgu fotoğrafları izleyenleri 30 yıl önceye, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yaşanan karanlık günlere götürüyor. Unutturulmaya çalışılan ancak henüz çok da uzak olmayan bir geçmişte yaşananları hatırlamaya davet ediyor.

"Önce biriktirdim, sonra fotoğrafladım"

Kendisi de 78 kuşağından olan Martin 90'lı yıllarda fotoğrafla uğraşmaya başladı. Çok sayıda karma sergiye katıldı, kişisel sergiler açtı.

"Ben 12 Eylül öncesinde ilgilenmeye başladığım fotoğraf için önce biriktirdim. Yeteri kadar hikâye topladığımda kafamda hazırladığım sahneler için deklanşöre bastım. Ardından çektiğim fotoğrafları 30 yıl öncesine göre kurguladım."

Sergiyi şöyle anlatıyor:

"Darbe bütün bir kuşağı kırdı. Toplumun bütün katmanlarını etkiledi. Hayatın her alanında bugün bile etkisi hissedilir yaralara sebep oldu. Ancak geçen 30 yıl süreçte yeteri kadar konuşulmadı, yüzleşilmedi ve hesaplaşılmadı. Bugün yaşadığımız ekonomik, politik, kültürel, siyasi, hatta ahlaki sorunların nedeni olan darbeyi özellikle gençlere yeterince anlatamadık. Bu fotoğraflar biraz da bu niyet için var. Yani askeri yönetimin itinayla görünmez kıldığı darbeyi ve sonrasında yaşadıklarımızı onlara anlatmak ve bu yüzleşmenin sağlanmasına katkıda bulunmak istiyorum."

Martin kişisel hikâyesinden bahsetmek istemiyor. Bunu "Çünkü yaşananlar benim değil, herkesin hikâyesi. Resmi makamlarca fişlenen 650 bin kişinin ve onların yakınlarının hikâyesi" sözleriyle açıklıyor.

Çektiği fotoğrafların teknik olarak çok iyi işler olmadığını, ancak derdinin çok iyi fotoğraf çekmek de olmadığını belirten Martin "Ben hikâyeler anlatmak istiyorum. İnsanların yaşadıkları, hepimizin yaşadıkları acılar binlisin, insanlar bunun üstüne düşünsün istiyorum. Teknikten ziyade anlatmak istediklerimle ilgileniyorum" şeklinde konuşuyor.

"Yaşananların üstünün örtülmesine izin vermemek için"

Süreyya Martin, 30 yıldır üç maymunu oynayan, konuşmayan, görmezden gelen ve duymayanlara inat, fotoğraflarıyla bu ülkenin, gençlerinin, yaşlılarının, çocuklarının, kadınlarının, erkeklerinin bedenlerinin ve hayallerinin üstünden geçen tankları, askerleri, polisleri, işkence odalarını, tek bir ışığın dahi girmediği hücreleri, cezaevi koğuşlarını, önünde bekleyen aileleri, ölenleri... Belki de en çok onları hatırlamak için deklanşöre basıyor.

Kendi hikâyesine kattığı binlerce hikâyeyle çıktığı yolda oluşan "Sen Beni Görmedin" sizlerin gözlerinizi, hatıralarınızı ve desteğinizi bekliyor.(BÇ)

* Süreyya Martin'in "Sen Beni Görmedin" isimli sergisini 2 Nisan'a dek hafta içi 12.00 - 21.30, Cumartesi de saat 10.00 - 19.30 saatleri arasında görebilirsiniz. İFSAK pazar günleri kapalıdır. Fotoğraflarından oluşan albümün geliri 12 Eylül 1980 askeri darbesinde zarar gören ailelerin çocuklarının eğitimleri için kullanılacak.