DİSK/Genel-İş Araştırma Dairesi TÜİK İstatistiklerle Çocuk 2014, Çocuk İşgücü Anketi 2012, Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi 2014 verilerini kullanarak yaptığı araştırmanın sonuçlarını açıkladı.
Çocuk İşçiler Raporu’nda, çocuk işçiliğinin ekonomik gelişmişlik, eğitim düzeyi, nüfus ve sosyal kalkınma gibi birçok konuyla ilişkisine değinilirken sorunun Türkiye’de yapısal bir halde olduğu vurgulandı.
“Bu sorunun sadece şekli değişmekte, çocukların emeği hem ev içinde hem de ev dışında sömürüye maruz kalmaktadır.”
Türkiye, 2002’de çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinin on yıl içinde ortadan kaldırılmasına yönelik bir hedef belirlemesine rağmen şu anda bu hedefin uzağında bulunuluyor.
Raporda yer alan veriler anahatlarıyla şöyle…
Çocuk işçi nüfusu
“Türkiye’de bugün birçok çocuk ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılıyor. Resmi rakamlar da bunu açıkça gösteriyor: TÜİK’in hazırlamış olduğu İstatistiklerle Çocuk 2014 Bülteni’nde, Türkiye nüfusunun 22 milyon 838 bin 482’si çocuk nüfusudur. Çocuk nüfusunun Türkiye nüfusuna oranı ise yüzde 29,4’tür.
“Yine TÜİK’in yapmış olduğu Çocuk İşgücü Anketi sonuçlarına göre, 2012 yılında çocuk işçi sayısı 893 bindir, çocuk işçilerin toplam çocuk nüfus içerisindeki oranı yüzde 5,9’dur.
“2012 yılında 5,9 olan çocuk işçi oranı 2006’da da aynı çıkmış. “Bu da geçen altı yıllık süre içerisinde değişen hiçbir şeyin olmadığını göstermektedir. Ve hatta 1994 yılından 2006 yılına kadar, çocuk işçi oranında kayda değer bir gerileme varken, 2006 yılında 830 bin olan çocuk işçi sayısı, 2012 yılında 893 bine yükselmiştir.
“Vahim olanı, bu yükselişe, tam da gelişim çağlarında olan, sokakta oyun oynaması gereken 6- 14 yaş arası çocukların istihdamında yüzde 2,4’lük bir artışa etki etmesidir.”
Türkiye’de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71. Maddesine göre 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasak. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklardan bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenler okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabiliyor.
TIKLAYIN - DEVLET ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİ HASIRALTI EDİYOR
Ev içinde çalışan çocuklar
Ev içinde, karşılığı olmadan, emeği görülmeden çalışan çocuklar, toplam çocuk sayısının yüzde 49,2’sini oluşturuyor.
“Ev içinde yapılan işler kapsamında sayılan, yemek pişirme, çamaşır yıkama, ütü yapma, küçük kardeşlere veya hanede bulunan hasta fertlere bakma, evi temizleme, hanede bulunan eşyaları onarma vb. işlerin hepsi ücretsiz olarak yapılmakta ve çocuğun omuzlarında bir yük olmaktadır.”
Raporda bu işlerin cinsiyete göre dağılımına da yer verildi.
“Bu işleri erkek çocuklarından daha çok kız çocuklarının yaptığı görülmektedir. Ev işlerinde faaliyette bulunan erkek çocukların sayısı 2012 yılında 3 milyon 244 bin iken kız çocuklarının sayısı 4 milyon 261 bindir.”
Raporda bu verilere, resmi istatistiklerde kayıt dışı çalışan çocukların, aile işlerinde çalışan çocukların, sokakta çalışanların ve geçici, mevsimlik çalışanların da dâhil edildiğinde tablonun daha da vahim olduğunu belirtildi.
Yoksulların yüzde 44,3’ü çocuk
Çocuk işçiliğinin nedenlerinin başında yoksulluk, göç ve eğitim olanaklarından mahrumiyeti sıralayan rapor Türkiye nüfusunun yüzde 15’inin yoksulluk sınırının altında yaşadığına ve bu durumun oluşmasında çok çocuklu ailelerin payının da olduğuna dikkat çekiyor.
“Hane halkı büyüklüğü arttıkça yoksulluk da artmaktadır. TÜİK’in hazırlamış olduğu İstatistiklerle Çocuk 2014 verilerine göre, yoksul fertlerin yüzde 44,3’ünü çocuklar oluşturmaktadır.
“Bölgesel çapta incelersek, çocuk nüfusunun yüzde 43 ile en yoğun olduğu bölge Güneydğu Anadolu Bölgesi’dir. Bu bölgede yoksul fertler içinde çocukların oranı yüzde 55,8’dir.
Mevsimlik tarım işçisi çocuklar
Rapora göre, ocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden biri olarak tanımlanan mevsimlik tarım işlerinde çalışan çocukların, çocuk işçi sayısına oranı yüzde 45 ve tarım sektöründe çalışan çocuk işçi sayısı 326 binden 399 bine çıkmış halde.
“Tarımda çalışan çocuk işçi oranı ise 2006’dan 2012’ye yüzde 8’lik bir artış gösterdi.”
Bunun nedenleri arasında ekonomik faktörlerin yanısıra Ortadoğu’da yaşanan savaşlar sonucu topraklarını terk etmek zorunda kalan yoksul ve çok çocuklu ailelerin geçinmek için çocukları ile birlikte mevsimsel tarım işlerinde çalışmaları da gösteriliyor.
Çalışan öğrenciler
4+4+4 eğitim sisteminin çocuk işçiliği üzerindeki etkisine değinen raporda, 2006-2012 arasında hem çalışıp hep okuyan çocuk işçi sayısının yüzde 63,6 oranında arttığını belirtiliyor.
Okula devam edemeyip ekonomik işlerde çalışan çocuk işçi oranı da 2006’da yüzde 27 iken, 2012’de yüzde 35’e yükseldi.
Çözüm için…
Raporda sorunun çözümünde yoksulluk ile mücadele başta olmak üzere çocuk işçiliğinin kuralsız ve güvencesiz bir alandan uzaklaştırılarak koruma altına alınması gerektiği de vurgulandı. (YY)
