HES'ler; Faaliyettekiler, Planlananlar, Durdurulanlar

Türkiye’deki mevcut hidroelektrik santrali (HES) sayısı kaç? İllere göre dağılımı nedir?

Yapılması planlanan HES sayısı kaç? Bunlar hangi illerde yapılacak?

Yürütmesi durdurulan HES’ler hangileri?

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri (DSİ) Hidroelektrik Enerji Dairesi Başkanlığı’na yaptığım bilgi edinme başvurusunda bu soruları yönelttim.

Buradan aldığım verilere göre; Türkiye’de 69 ilde toplam 478 Hidroelektrik Santral var, 61 ilde 534 HES daha yapılması planlanıyor, planlananların gerçekleşmesi durumunda HES sayısı 71 ilde bin 12'ye yükselecek.  Planlan HES'lerin 160’ı inşaat aşamasında.

69 ilde 478 HES

Mevcut HES’lere dair ilk sorumun cevabı 30 Mart 2013’te yürürlüğe giren 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamı ve öncesinde işletmeye alınanlar ayrımını içeriyor.

Buna göre; 139’u 6446 sayılı kanun öncesinde 58 ilde toplam 139 HES işletmeye alındı. Kanun sonrası 12’si yeni iller olmak üzere HES sayısı toplam 70 ilde 478’e ulaştı.  

En çok HES bulunan il 33 HES’le Maraş iken onu Trabzon (31), Giresun (26), Adana (21) ve Sivas (18) illeri takip ediyor.

HES bulunmayan 12 il ise şöyle: Aksaray, Ağrı, Çanakkale, Edirne, İstanbul, İzmir, Kilis, Kırklareli, Tekirdağ, Uşak, Yalova, Yozgat. 

61 ile 534 HES Planı

Henüz inşaatına başlanmamış sadece potansiyel HES'lere ilişkin ikinci sorum 6446 sayılı Kanun kapsamında “Su Kullanım Hakkı Anlaşması imzalı ve Üretim Lisansı almış”, “Su Kullanım Hakkı Anlaşması imzalı ancak Üretim Lisansı almamış”  ve hali hazırda “inşaat aşamasında” bulunan HES’ler sınıflandırılmasıyla cevaplandırıldı.

Buna göre, 61 ilde 534 HES daha yapılması planlanıyor. Planlananların 160’ı inşaat aşamasında. Su Kullanım Hakkı Anlaşması imzalı ve lisans almış HES Projeleri’nin sayısı 270 iken Su Kullanım Hakkı Anlaşması imzalı ancak lisans almamış 105 HES Projesi var.

Planlanan HES'ler

Trabzon yapılması planlanan HES sayısının en çok olduğu iller listesinin de en başında. İnşaat halinde 12 HES’in bulunduğu kente toplam 42 HES daha yapılması planlanıyor. Planlanan HES sayılarında Trabzon’u 40 HES’le Erzurum, 35 HES’le Artvin, 31 HES’le Giresun izliyor.

Hiç HES bulunmayan Ağrı ve Çanakkale illerine Su Kullanım Hakkı Anlaşması imzalı ve Üretim Lisansı almış birer HES projesi var.

İnşaat halindeki HES'ler

İnşaat aşamasında bulunan 160 HES'ten 12'si Trabzon'da. Trabzon'u 11 HES inşaatıyla Giresun, sekiz inşaatla Erzurum ve Tokat ve yedi inşaatla Ordu takip ediyor.

167 HES’in Su Kullanım Anlaşması İptal

Yürütmesi durdurulan HES’lere ilişkin sorum DSİ Hidroelektrik Enerji Dairesi Genel Müdürlüğü’nce “Su Kullanım Hakkı Anlaşmaları” iptal edilen HES’lere dair verilerlle yanıtlandı.

Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) Yönetmeliğine dayanarak açılan davalara ilişkin verilerin ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü sorumluluğunda olduğu belirtildi.

DSİ Hidroelektrik Enerji Dairesi Genel Müdürlüğü’nce 167 HES’in de Su Kullanım Hakkı Anlaşmaları iptal edilmiş görülüyor. (BK)