23:55 son güncelleme
Bianet Bültene Abone Ol
facebook twitter rss youtube
  • BİANET
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Yazarlar
    4. Galeriler
    5. Özel Dosyalar
  • BİAMAG
    1. Anasayfa
    2. Yazılar
    3. Yazarlar
    4. Galeriler
    5. Bia Kitaplığı
  • KURDÎ
    1. Destpêk
    2. Nûçe
    3. Nivîskar
    4. Galerî
    5. Têkilî
  • ENGLISH
    1. Homepage
    2. News-Articles
    3. Bylines
    4. Galleries
    5. About Us
  • KADIN-LGBTİ
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Erkek Şiddeti-Çetele
    4. Şiddete Uğrarsanız
    5. Bağlantılar
  • ÇOCUK
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Yazarlar
    4. Çocuklardan
    5. Bağlantılar

Haber Listesi

  • Bianet
  • Biamag
  • Kurdî
  • English
  • Kadın
  • Çocuk

Suriyeli felsefe doktoru Ahmet  Barkawi, 2013  yılında, Dubai'de yaşamak üzere ülkeden ayrılışından bir  ay sonra, 30 yıldır profesör olarak ders verdiği Şam Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden atıldığını öğrendi. 

Dr. Ahmet Barkawi felsefi konular üzerine yazdığı yazılar ile tanınan  bir düşünür. Felsefe eğitimini Leningrad (St Petersburg) Devlet Üniversitesinde tamamladı

Ele aldığı konulardan bazıları: Arap dünyasında felsefe, baskı altındaki toplumlarda bireyin gelişimi ve otoriter rejimlerin yapıları.

Dr. Barkawi modern Batı toplumu ile Arap dünyasındaki aydınlar arasında bir köprü kuran, uzlaşmaz gibi görünen Doğu-Batı ikilemi üzerine söylemleri ile ses getiren bir  aydın.

Barkawi anlatıyor

Filistinli göçmen bir anne babanın çocuğu olarak 1950 yılında Şam'da doğan Barkawi, “Mülteci bir anne babanın çocuğu olarak, hangi kimliğim öne çıkıyor, Filistinli mi Suriyeli mi? Ben bir mülteci olarak doğdum, ve öyle yaşadım” diyor.

Babam din dersi öğretmeniydi. Doğu kültürü ile özdeşleştirilen ataerkil erkek tiplemesiyle ilişkisi yoktu. Geleceğimizde ne olmak istediğimizle ilgili hiçbir öngörüsü olmadı, bize de karışmadı.

Yaşam, ölüm, varoluş,Tanrı ve İslam üzerine kendi görüşleri vardı ama bunları bize dayatmadı. Bize aklımızı rasyonel bir biçimde kullanmayı ve başkalarının görüşlerine saygılı, özgür ve bağımsız insanlar olmayı öğretti.

Annesi ve şehri

Annem ise daha radikal görüşlere sahipti. Bizim için büyük bir aydınlanma ışığı oldu, Arap diline ve şiire olan ilgimizi ona borçluyuz. Aslında, ne annem ne de ben farkında olmadık belki, ama benim geleceğimi belirleyen annem oldu.

Ben Şam'da doğdum, o şehrin  çocuğuyum. Beni ben yapan şekillendiren, dünyamı kuran yer Şam'dı. O kentin sokakları, evleri, okulları, kahveleri, kitapçıları, aşklarım, hayallerim, dostlarım, tartışmalarımız, Filistin devrimi, sanatkarlar, yazarlar, korkular, baskılar, umutlar...

Bütün zenginlikleriyle Şam benim yaşamım oldu. Ben bilgimi, ahlak anlayışımı, duygularımı bu şehirde depoladım ve sakladım. Şimdi Suriye'yi terk ederek bir kez daha mülteci oluyorum. 

Dil ve terk

Ebediyen zaman ve mekanın dışında, sürekliliği olan bir geçici zamanda yaşıyorum. Şam benim için aynı zamanda bir dildir.

Kim kendi dilini terk edip başka bir dilde yaşayabilir ki? Uçağa bindiğiniz anda siz kaleminizi, dilinizi, umutlarınızı geride bırakıyorsunuz. 

Benim gibi daha ileri yaşta olanlar için ait olduğun yeri terk etmek acı veren, zor bir şey. Şam'a, ileride yeniden buluşmak umuduyla veda ediyorum.

İthamlara karşı felsefe

Suriye'de ilk başkaldırı olayların geliştiği dönemde  hükümet yetkilileri Barkawi'yi sorguya çağırıp, derslerinde ele aldığı konuların, “devrim yanlısı” olduğu iddiasıyla hakkında soruşturma başlattıklarını söylediler. 

Ele aldığı konular; “otoriter rejimlerin çıkmazları”, “milliyetçilik adına üretilen şiddet” ve “özgürlüğe çağrı” idi.  

Barkawi'nin bu ithamlara verdiği yanıt ise felsefeyi savunmak oldu:

Felsefenin görevi gerçeği  teorik, entelektüel ve bilimsel olarak anlamaktır. Suriye bağlamında felsefe bize bu ülkede yaşananların egemen güç yapısı (baskıcı, dogmatik, kısıtlayıcı) ile hükmettiği toplum arasında temel bir çelişki olduğunu gösteriyor.

Hükümet bir dizi ilkel yöntemle kendi varlığını sürdürmeye ve korumaya çalışıyor.

Toplumlar geliştikçe yapıları da çeşitlenir ve zenginleşir, mevcut egemen güç yapısı ile var olamaz hale gelirler. Tarihsel olarak işlemez hale gelen yapıların çökmesi kaçınılmazdır. Suriye'de olan da budur, bunun da adı devrimdir.

Savaş

Felsefe, insanı dünyanın merkezine oturtur, en tepede insan vardır. İnsanın kendi değerini, kendi varlığını tanıması, bilincine sahip çıkması için vardır felsefe.

Bu bağlamda felsefe savaşa iki açıdan bakar, biri ahlaki (insan yaşamının korunması) diğeri ise epistemolojik (savaşın nedenlerini ve etkilerini incelemek). 

Her iki durumda da felsefe öldürmeyi ve savaşı onaylamaz, çünkü birey ve bireyin özgürlüğü korunması gereken en büyük değerdir. Birey olmadan özgürlüğü, özgürlük olmadan bireyi düşünemeyiz.

"Öldürmeyeceksin"

Arap kültüründe bireyin “ego”su henüz doğmadı bence. İnsanın egosu üzerine yazdığım kitabın bir bölümünde “öldürme ideolojisi”ni ele aldım.

“Öldürmeyeceksin”. Dini veya seküler, Hamurabi'den İslam'a kadar bütün söylemlerde aynı ibare vardır. Ne var ki öldürmeyi yasaklayan tüm söylemlerin bir yerinde “öldürmeye” açılan bir kapı da  vardır, “bir şey uğruna öldürmek”. Katliama izin veren ideolojilerin tümünde “bir şey uğruna öldürme”yi haklı çıkaran bir açık vardır.

Katliama izin veren öldürme, en tehlikeli olandır, çünkü öldürene, öldürme hakkını verir. Değerler uğruna katletmek meşru olurken, değerler, insandan üstün olur.

Öldürme ideolojisinin en tehlikeli yanı, öldürme eyleminin ulvi amaçlar altında gizlenmesidir.

Şiddet

Diktatör, kendi gücünü korumak için değil, vatanı korumak için öldürdüğünü söyler. Bu da kendi içinde ciddi bir çelişkidir: ulusu korumak için ulusun evlatlarını öldürmek, ya da dini bir fanatiğin din adına Tanrı'nın yarattığı varlığı öldürmesi...

Fanatik ideolojilerin tümü “ötekini” ret eder. Birisini ret etmekle öldürmek arasındaki mesafe çok kısadır. Öldürme ideolojisi, kötülükten zevk alma içgüdüsü ile birleşince, iktidarlar tarafından uygulanan şiddet ortaya çıkar.

Liderler

Örneklerine bakacak olursak, Stalin, Mao Zedung, Hitler, Mussolini, Franko, Abdül Nasır gibi liderlerin hepsi totaliter ideolojilerle yönetilen rejimler kurmuşlardır.

Bu iktidarların hepsinin arkasında onları destekleyen halk hareketleri vardır. Çünkü ancak o zaman diktatörler, halkın zihninde bir kurtarıcı, hatta kutsal bir kişiye dönüşürler.

Bu liderler ülkelerine sadece güç ve güçlü olma açısından  baktılar. Stalin, demir çelik sanayi, Hitler, Almanya'nın teknolojik gelişimi, Nasır, tarım devrimi ve Süveyş kanalının millileştirilmesi gibi. Bu diktatörler, siyasi gücün dışında her şeyi ret ettiler.

Din, ahlak

Din, hegemonik bir yapıdır. Güçlü bir otorite ile birlikte davranış biçimleri ve ahlaki kodlarla tanımlanır. Bir dine mensup olmak beni, yani bireyi, bu hegemonik yapının hem somut, hem de teolojik cezalandırma yöntemlerine maruz bırakır. Din, kendi dogmasını kutsal bir tebliğ ile sunduğu için, dini olmayan ahlaki sistemlere kıyasla daha sorunludur.

Ahlaki sistemler,  tarihsel olarak ortaya çıkmış hegemonik yapılardır.

Bu nedenle çeşitli biçimleriyle ahlaki yapı, özellikle geleneksel değerlere bağlı toplumlarda, baskıcı ve tutucudur. Kadınlara ilişkin namus kavramı, bekaret, vb. konularda toplumu boyunduruğu altında tutmayı hedefler.

Bu ahlaki değerler bireyi o yapının sınırları içinde kalmaya zorlar. Yapıyı zorlayacak eylemler ahlaki ve fiziki olarak  cezalandırılır.

Özgürlük

“Özgürlük” kelimesinin Arap dilinde karşılığı yoktur. Sadece kölenin karşıtı olarak  “özgür”  kavramı vardır. Baas Partisi tarafından savunulan milliyetçi ideoloji, özgürlük kavramını “ulusun özgürlüğü” olarak tanımlar.

Bu bağlamda özgürlük “öteki”den, yani sömürgeci dış güçlerden bağımsız olmaktır. Arap ülkeleri üzerinde egemen olan sömürgeci güçler bu tür bir düşünce sisteminin doğmasına neden oldular, Arapların bağımsızlığı “öteki”den yani dış güçlerden kurtulmak olarak tanımlandı.

 Bu nedenle birey, kendi özgürlüğünü, sadece ulusun sömürgeci güçlerden kurtulması olarak gördü. Ne zaman ki bireyler gelişip kendilerini bu hegemonik yapıdan kurtarmak istediler, o zaman isyan çıktı. Köle, köle olduğunu fark ettiği zaman, özgürlüğü kavrar.

Dubai'de

Dr. Barkawi, Arap toplumları üzerine çalışmalarını Dubai'de bulunan Orient Research Center'de sürdürüyor. Körfez ülkelerinin Arap ülkelerinden gelen aydınlara kapılarını açması ise kendi başına başka bir yazının konusu.

Türkiye Arap dünyasını tanımaya ve anlamaya kendisini kapatmış bir ülke olarak, Arap siyasetine müdahil olmaya kalkınca, işlerin pek de düşündüğü gibi olmadığını anlamaya başladı.

Ama daha bu konuda yolun başında ve eğer bu yolda ilerleyecekse, ciddi bir bilgi birikimi yapmasında yarar var. (MUT/BA)

* Dr. Ahmet Barkawi'nin Ghardinia Ashour'a verdiği ve Syria Direct internet sitesinde 21 Haziran 2017 ve 22 Haziran 2017 günlerinde yayımlanan mülakatı metne kaynaklık etti.  

Yarın: Iraklılar anlatıyor

MELEK ULUGAY TAYLAN'IN YAZI DİZİSİ

* Suriye-Irak: Gitmek mi, Kalmak mı?

* Khaled Khalifa: Suriye'de Kalmak Bana Güç Veriyor

* Sürgünde Bir Filozof Dr. Ahmet Barkawi

* Irak'tan Uzakta Ev, Sürgün ve Gelecek Üzerine Sesler

Melek Ulagay Taylan

İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Mezunu. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler'de yüksek lisans yaptı.1976-82 arasında ODTÜ'de İngilizce okutmanı olarak çalıştı. Helsinki Yurttaşlar Derneği'nde 1992- 2000 dönemi Yönetim Kurulu üyesi. 1992'de Nurdan Arca ile birlikte kurduğu Ajans21 Film şirketinde bir çok belgesel filmin yapımcısı ve yönetmeniydi. 2011'de Oya Baydar ile birlikte yazdıkları "Bir Dönem İki Kadın" Can Yayınları'ndan çıktı. Radikal İki'de yazdı. bianet'te Ortadoğu üzerine yazıyor. 

SURİYE - IRAK: GİTMEK Mİ, KALMAK MI? Sürgünde Suriyeli Bir Filozof Dr. Ahmet Barkawi
Dr. Barkawi "Benim gibi ileri yaşta olanlar için ait olduğun yeri terk etmek acı veren, zor bir şey. Şam'a, yeniden buluşmak umuduyla veda ediyorum," dedi ve şimdi Dubai'de Arap toplumları üzerine çalışmalarını sürdürüyor.
Melek Ulagay Taylan İstanbul - BİA Haber Merkezi 10 Ağustos 2017, Perşembe 00:02
Haberi mail ile paylaş.
Kapat

Anahtar Sözcükler

  • Suriye
  • süriye
  • Sûriye
  • gitmek mi kalmak mı

İlgili Haberler

  • 10 ARALIK İNSAN HAKLARI GÜNÜ Mültecilerin “Misafirliği” Bitti 10 Aralık 2015
    Türkiye’nin “övündüğü” mülteci politikası AB anlaşmasıyla değişti. Suriyeli mültecilerin zorla sınırdışı edildiği iddiaları ...
  • SENAR ATAMAN YAZDI Türkiye’nin Suriyeli Mülteciler Politikası Neden Eleştirilmeli? 12 Nisan 2014
    İnsanları ve hakları sadece bir retorik olarak ele alan, gerçek anlamda insan haklarını ...

Yazarın Önceki Yazıları

  • Üçlünün Fotoğrafı ve Suriye Bombardımanı Öncesi Günler 17 Nisan 2018
    ABD'nin eski dışişleri bakanlarından Albright, CNN INT'da Amanpour'a “Bu üç liderin fotoğrafında biz ...
  • Suriye Bombardımanı ve 7-13 Nisan 2018'i Hatırlayabilecek miyiz? 16 Nisan 2018
    13 Nisan 2018, bombardıman başladı; ABD, Britanya ve Fransa açıklamaları, Rusya'nın itirazı, 2003'te ...
  • Suudi Arabistan, ABD, İsrail El Ele, İstikamet Nereye? 23 Kasım 2017
    Hariri memleketine döndü, başbakanlıkta kalacağını açıkladı. Suudi Veliaht prensi Muhammed Bin Salman "cennet ...
  • Nereden Çıktı Bu Katalonya? 28 Eylül 2017
    Katalonya'nın Pazar günü İspanya'dan ayrılma oylaması için gideceği referanduma İspanya İç Savaşı'nda Katalan ...
  • Irak'tan Uzakta Ev, Sürgün ve Gelecek Üzerine Sesler 11 Ağustos 2017
    Artık doğdukları topraklarda yaşayamayan Deema, Şirin, Farah, İssa, Kareem, Hanadi, Hala, Sameera, Abbas, ...

Bugün En Çok Okunanlar

  • 17 Yaşında Nobel Aldı, Pakistan’ın Başbakanı Olmak İstiyor 10 Aralık 2014
  • 10 Üniversite Bölünüyor, 5 Yeni Üniversite Kuruluyor 20 Nisan 2018
  • Ermeni Soykırımının Tanınması İçin Kanun Teklifi 20 Nisan 2018
  • 150 Kadın Sinemacı: “Sinema Yazarlarının Tacizkar Dilinden Usandık” 19 Nisan 2018
  • "Çocuklar, Anneler Öldürülüyor, Sessiz Kalmayın" Diyen Ayşe Öğretmen Hapse Girdi 20 Nisan 2018
  • BİANET
  • BİAMAG
  • KURDÎ
  • ENGLISH
  • KADIN-LGBTİ
  • ÇOCUK
YeniHayat Bilişim

Bu web sitesi IPS İletişim Vakfınca İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı (SIDA) desteğiyle yürütülen, "Haklar İçin Habercilik, Haberciler İçin Özgürlük" -kısa adıyla BİA3 - projesi kapsamında yayınlanmaktadır. Bu web sitesinin içeriği yalnızca IPS İletişim Vakfı'nın sorumluluğundadır ve hiçbir biçimde SIDA'nın tutumunu yansıtmamaktadır.