"Türkiye Anneden Öğrenen Bir Toplum Değil"

Kadınların cinsel yapıları farklı. Sekssiz yapabiliyorlarmış. Kadınlar iradelerine biraz daha iyi sahip olurlarmış yani. Erkek gibi değilmiş yani, erkek uçkuruna daha düşkün oluyormuş yani. Demek bu dünyanın yapısı bu yani...

Akademide kadın çalışmaları deyince akla gelen ilk isimlerden Prof. Dr. Serpil Sancar'ın Metis Yayınları'ndan çıkan kitabının adı "Erkeklik: İmkansız İktidar- Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler."

Cinsiyetler arası iktidar ilişkisi denildiğinde hatta onu demeye gerek kalmadan kadınlık halleri üzerine tarama yapıldığında sayısız pek çok çalışma, araştırma bulunmakla birlikte "erkeklik" ya da erkekler üzerine üretilenlerin sayısı az.

Her şeyden önce Sancar'ın  "Erkeklik: İmkansız İktidar"ı bu boşluk adına lazım bir çalışma olduğunu gösteriyor. Yani Sancar'ın da açıkladığı gibi "erkeklik" feministlerin patriarka/ataerki çevresinde hakkında konuştukları ancak politik, ideolojik ve de akademik olarak incelenmeyen bir alan.

Sancar, toplumun farklı kesimlerinden; genç, yaşlı, kentli, köylü, evli, bekâr, boşanmış, Alevi, Sünni, Türk, Kürt, çocuklu, çocuksuz, sağcı, solcu, dindar, ateist, heteroseksüel, gay, zengin ya da yoksul toplam 200 erkekle görüşmelerden bilgi havuzu oluşturmuş.

Akabinde, ikinci aşama olarak 60 erkekle daha derinleşmesine görüşme yapmış.

Ve son aşamada kendi içinde tutarsız verileri eleyince kitapta 25'i baba toplam 54 erkeğin görüşünü yorumlamış.

Bu erkekler iktidar, namus, şeref, vatan, iş, ticaret, politika, sağlık, aile, evlilik, kadınlar, çocuklar vb. hakkında konuşuyorlar.

Kitap şu bölümlerden oluşuyor:

Erkekliğin Toplumsal İnşasını Anlamak

Aile ve Sınıf Dolayımında Modern Erkekliklerin Oluşumu

Küresel Cinsiyet Rejimi

Erkeklik Krizi mi?

Babalar ve Oğullar: Kuşaktan Kuşağa Erkeklik

Askerlik, Militarizm ve Erkeklik

Cinsiyet Farklarını ve Cinsiyete Dayalı İktidar İlişkilerini Anlamak

Eril Tahakküm ve Habitus Olarak Toplumsal Cinsiyet

Erkek Egemenliğine Karşı Erkekler!

Sonuç ve Değerlendirme: Türkiye'de Erkek Egemen Cinsiyet Rejimi

Kitap; bölümlerden de anlaşılacağı üzere, erkekliğin inşasına dair o hegemonyanın oluşmasında kültürel ilişkilerin belirleyici olduğu tespiti ardından ilişkiler sarmalını açıklama çabası peşinde akıp gidiyor.

Erkekler açısından mesela cinsiyet farklarına tespitlerden biri farkların ayrımcılık, dışlama ve aşağılayıcı karşıtlıklara dönüşmesi.

Bir görüşmeci anlatıyor:

Kadınlar yapıları gereği bazı şeyleri başaramıyorlar. Mesela ticaret dünyasında kadınlar neden yok diye düşünürsen kadınların çoğu garanticidir. Riske girmez. İstisnaları konuşmuyorum. Ama genel yapıya bakarsan kadınlar daha az riske girerler, daha garanticidirler değil mi? Daha içlerine kapanıktırlar. Dışarıdan, toplumdan gelen tehlikelere karşı kendilerini tartmak zorunda hissederler. O nedenle çok büyük bir başarı gelemiyor diye düşünüyorum ben. Ama işte bunu politikaya taşı askeriyeye taşı, oraya buraya taşı, bir de bedensel güç, denge, fizik var. Yani askerde bedensel güç dengesi yüzünden mutlaka kadınlar az sayıda yer alıyor, genelde arka planda. Gemicilikte kadın tayfa azdır. Kadın kaptan belki hiç yoktur. Uçak pilotu da öyle.

Kitapta mesela; baba olunca erkeklerin korkularının, mesafelerin, ayrımcılıklarının arttığı, askerliğin bir tür devletin ve erkeklerin "gerçeklerini" öğrenme deneyimi olduğu, heteroseksizmin hegemonik erkekliğin kurucu unsuru ve homofobinin de bunun inşa stratejisi olduğu gibi kimi tespitler de yer alıyor.

Sancar kitabın sonunda "Türkiye'nin anneden öğrenmeyen bir toplum olduğunu söylemek bence çok önemli" diyor. Kimden ve nasıl öğrendiğine dairse "Erkeklik: İmkansız İktidar" kitabında pek çok fikir ediniyorsunuz. (EZÖ)

Serpil Sancar kimdir?

Prof. Dr. Serpil Sancar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde siyaset bilimi alanında çalışıyor. Siyaset kuramı, siyaset sosyolojisi, feminist kuramlar, Türkiye'nin cinsiyet rejimi, siyasal hareket olarak kadın hareketi ve toplumsal araştırmalarda epistemoloji ve metodoloji sorunları üzerine çalışmaları var. Ankara Üniversitesi Kadın Araştırmaları Merkezi'nin ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalının kurucuları arasında yer alan Sancar, uzun süredir siyaset bilimi ve toplumsal cinsiyet çalışmaları ara kesitinde dersler veriyor, araştırmalar yapıyor ve yayımlıyor.

Önemli araştırmaları: "Muhafazakâr Modernlik Dönemi Kadın ve Aile Profilleri, 1945-65" (Ankara Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri desteğiyle, 2007); "Siyasal Partilerde Kurumsal Gelenek ve Cinsiyetçi Zihniyet Örüntüleri" (Kadın İstihdamını Geliştirme Projesi, Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü desteğiyle, 1998).

Yayımlanmış kitap ve makaleleri: "Vicdani Ret ve Eril Şiddet", Çarklardaki Kum: Düşünsel Kaynaklar ve Deneyimler (haz. Özgür Heval Çınar, Coşkun Üsterci, İletişim, 2008); "Otoriter Türk Modernleşmesinin Cinsiyet Rejimi", Doğu Batı: İdeolojiler II, 2004; "Üniversitede Feminizm? Bağlam, Gündem ve Olanaklar" (Toplum ve Bilim, Güz, 2003); "Türkler/Kürtler, Anneler ve Siyaset: Savaşta Çocuklarını Kaybetmiş Türk ve Kürt Anneler Üzerine Bir Yorum" (Toplum ve Bilim, Güz, 2001); İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme (Imge, 2009); "Siyasal Katılım", Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri (M. Tan, Y. Ecevit ve S. Acuner ile birlikte, TÜSİAD ve KAGİDER, 2008; TÜSİAD 2000 tarihli raporun güncellenmesi).

* Serpil Sancar, Erkeklik: İmkânsız İktidar/ Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler, Metis Yayınları, Nisan 2009, 978-975-342-719-7. Fiyatı 22 YTL.