Esmeray, kendi yazıp oynadığı “Cadının Bohçası” gösterisiyle geçtiğimiz sezon, Bilgi, Boğaziçi ve Sabancı Üniversitesi’nde gösteri yaptıktan sonra Ankara, İzmir, Adana, Diyarbakır ve Eskişehir’i kapsayan bir turneye çıktı.
Esmeray’ın İstanbul'daki gösterilerine aşinaydık zaten. Peki turne nasıl geçmişti? Esmeray'a sorduk.
“Ankara'daki gösteri politik bir çıkıştı”
Amargi Kadın Akademisi üyesi, transseksüel Esmeray, Ankara’da Orta Doğu teknik Üniversitesi’nde yaptığı gösteri için “çok anlamlıydı” diye söze başlıyor:
“Üniversitede eşcinsel oluşum kurmak isteyen öğrencilere rektör 'burada eşcinsel yok' demiş. Kadın kulübü oluşturmak isteyenlere ise burada 'kadın yok kız var' demiş.”
500 kişinin izlediği, bir çok transseksüel ve eşcinselin katıldığı gösteri için Esmeray, ‘politik bir çıkıştı’ diyor.
“Gösteri başladıktan bir müddet sonra kapıdaki güvenlik görevlileri “burayı travestiler bastı” kıvamında bir korkuyla bir müdürü çağırıyor. Hocalar da müdüre ‘bağırıp çağıracağınıza gelin oyunu izleyin’ diyor, müdür de gidiyor”
Trajik bir hikayeyi mizahi bir dille anlattığını söyleyen Esmeray, “Oyundan çıkanlar çok güldüklerini ama aslında bir 'tokat yediklerini' söylediler” dedi.
“Kafalarında nasıl bir transseksüel canlandırmışlarsa...”
Esmeray, Adana belediye salonunda yapılan gösterideki izleyiciler için “çok şaşkındılar” diyor ve ekliyor: “İzleyicilerden kimse tepki vermiyordu. Ancak birkaç kişi güldükten sonra gülüyorlardı.”
Gösteriden sonra seyircilerden bazılarının “Neden bir transseksüelin hayatını bir kadına oynattınız ki” dediklerini söyleyen Esmeray yaşadığı şoku anlatıyor?
“İnanamadım, kafalarında nasıl bir transseksüel canlandırmışlarsa benim transseksüel olduğumu anlayamamışlar. Halbuki 1.5 saat gösteri yapıyorum, zaten konuşmaya başladığım an sesimden anlaşılıyor.”
“Adana'da benim için 'Kürtlük buna mı kaldı?' demişler”
Esmeray Kürt... Kars doğumlu. Gösteride de Kürtçe türkü söylüyor.
“Adana’daki gösteride iki sol görüşlü izleyici salondan ‘Kürtlük buna mı kaldı ?’ diye çıkmışlar” diyen Esmeray, “ Eleştirinin her türlüsüne açığım ama ben Kürdüm ne yapayım?” diyerek şaşkınlığını dile getiriyor.
“Diyarbakır için bir devrimdi”
Diyarbakır’daki gösteri içinse “bir harikaydı, bir ilkti, bir devrimdi” diyor.
“Diyarbakır’daki eşcinsel örgütlenmeler çok zorluk yaşıyor. Salonda 25 tane eşcinsel görünür olmak için en öne oturmuşlardı. Gösteriden sonra herkes 'Diyarbakır’da ne çok eşcinsel varmış?' dedi. Tabii ki var ama ne kadar kendilerini gösterebildikleriyle ilgili bir şey.”
“Ne olursa olsun memleketim Kars’a gideceğim”
Esmeray, aynı hikaye üzerinden doğaçlama yaptığı gösterisinin bir çok eleştiri doğrultusunda daha iyi oturduğunu, kullandığı dilin daha düzgünleştiğini söylüyor ve ekliyor “Her yerde oynamak istiyorum ama en büyük hayalim Harbiye Açıkhava’da gösteri yapmak.”
20 yıldır memleketine gitmeyen Esmeray’a, "Peki memleketinde gösteri yapmayı istiyor musun?" diye sorduğumuzda, “Bu yıl gideceğim.Şimdiye kadar gitmeyi düşünmüyordum. Ama ne olursa olsun Kars’a gideceğim. Annem hiç istemiyor gitmemi ‘orada seni nasıl karşılarlar’ diyor. Benim korkum yok en fazla küfrederler, böyle şeyler olsun ki bir şeyler değişsin" diye yanıt veriyor.
“Cadı Bohçası”’nda yeni hikayeler var
Ufak tefek olumsuzlukların dışında tüm gösterilerine olumlu tepkiler aldığını söyleyen Esmeray, önümüzdeki sezon için yeni bir gösteri üzerinde çalışıyor.
“Yeni oyunda da yine Esmeray’ıın yaşadıkları üzerinden toplumsal cinsiyeti sorgulayan hikayeler olacak” diyor.
“Cadının Bohçası"nı yarın (31 Agustos) saat 18:00’de Klan Cafe Teras'da (istiklal caddesi, imam Adnan sokak. Beyoglu İstanbul), Eylül ayından itibaren de her hafta cuma günleri ‘Rengahenk’ Sanat Evi’nde saat 20:00’de izleyebilirsiniz.
Esmeray nelerden bahsediyor?
Esmeray'a göre erkeklerin seks işçisi kadınlara gösterdikleri bambaşka bir yüzleri var. Hayatında bunları deneyimlediğini anlatan Esmeray, yaşadıkları sonucunda feminist dili benimsemesini "doğal" olarak niteliyor.
"Gördüklerimi yazabilirdim de ama ben sözlü aktarmayı seçtim. Tiyatral bir yeteneğim olduğunu da biliyordum, insanları güldürmek de hoşuma gidiyor. Yaşadıklarım bana hep trajikomik gelirdi. İnsanların bir transeksüel gördüğünde yanındakilere göstermesi bana hep komik geldi, bir yandan da elbette trajik... Ben bunu mizahla ortaya koyuyorum.
Esmeray'a polis şiddeti:
Akşamları midye satan Esmeray geçen yıl Haziran ayında ve bu yıl Mayıs'ta polisin kendisine hukuk dışı muaemele etmesi, keyfi şiddet uygulaması nedeniyle Savcılığa başvurmuştu. Hukuki süreçse devam ediyor. (NV/EZÖ)
