"Sigara üreticilerinin sağlığınıza nasıl zarar verdiğini öğrenmek istiyorsanız 1'i tuşlayınız" anonsu Yesmoke tütün işletmesine telefon açtığınızda karşınıza çıkıyor.
Philipp Morris en başta olmak üzere dünya devleriyle ihtilaflı olan mevzubahis işletme, küçük boyutuna rağmen İtalya'nın tekeli konumundaki resmi kurumla da amansız bir mücadele sürdürüyor.
Nikotinin yarattığı alışkanlık yetmezmiş gibi piyasadaki sigaralara katılan amonyağın beyne daha hızlı ulaşmasını sağladığını afişe eden Yesmoke'un sahipleri Messina kardeşler online satışla başladıkları küresel maceralarına heyecanla devam ediyorlar.
Yönetmenliğini Michele Fornasero'nun yaptığı smoKings adlı belgesel İsviçre'deki Visions du Réel'de ödül almıştı, Valladolid, Zagrep ve Helsinki'den sonra şimdi de 17. Selanik Belgesel Festivali'nde gösterilecek.
smoKings
Dumanın kralları şeklinde yorumlanabilecek yapımın adından da anlaşıldığı gibi Carlo ve Gianpaolo kardeşler sıradan iş insanları olmaktan çıkalı çok olmuş. Belgeselde, sanayi tarafından üretilen sigaralarda nikotine yapılan muamele, kokainin buharlaştırılarak crack haline getirilmesine benzetiliyor.
Messina'lar İtalya'da tütün mamullerine yönelik doğru dürüst bir teftiş yapılmadığını, genelde katran ve nikotin oranlarının kontrolüyle yetinildiğini belirtiyorlar. Ne de olsa memlekette autocertificazione, yani şahsi beyan çoğu işleme resmiyet ve geçerlilik kazandırıyor.
Yıllar önce başlattıkları online satış ağında her türlü vergiden muaf, ucuz Marlboro, Camel veya Lucky Strike pazarlayarak dünya çapında ünlenip zenginleşmişler. Kazançları yüz milyona ulaşınca çok uluslu sigara üreticisi şirketlerin hedefi haline gelmişler ve uluslararası kaçakçılık suçlamasıyla faaliyetleri bir süre durdurulmuş. Fakat Yesmoke yetkilileri, ilgili ABD mahkemesince verilen yüksek miktardaki cezayı hala ödemiş değiller!
Messina kardeşler bir zamanlar İtalyan ekonomisine direkt getirisi olan tütün ürünleri sektörünün uluslararası şirketlere peşkeş çekilmesinden sonra bir çağın sona erdiğini, fabrikaların kapandığını, emekçilerin işsiz kaldığını belirtiyorlar; halkın yükselen fiyatlarla da muzdarip olduğunu, sigaraların büyük bir çoğunluğunun da artık İtalya'da üretilmediğini ifade ediyorlar.
Sigara korsanları?
Yesmoke Avrupa Adalet Divanında İtalya devletine karşı dava da açmış. Ne de olsa empoze edilen fiyat politikaları yüzünden çok uluslu şirketlerle rekabetin imkansız hale getirilmesi mücadelelerinin odağını oluşturuyor. Online satışlarına sekte vurulduktan sonra kendi fabrikalarını kuran Messina'lar işletmelerinin duvarlarını muhalif ve esprili resimlerle süslemişler.
Mesela dünyanın 7 büyük sigara kartelinin yöneticisi, nikotinin bağımlılık yapmadığına dair yemin törenindeki halleriyle resmedilmiş.
Bir diğer duvarda üç İtalya bayrağından biri, ortasında Savoia hanedanının armasıyla memleketin geçmişini temsil ediyor; ortada Marlboro'nun iktidarının sürdüğü günümüz, sağdaki ise gelecekteki tam bağımsız İtalya'nın bayrağı.
Torinolu Messina kardeşlerin bürokrasiye direnmeleri, tekel kurumuna yatırmaları beklenen yüksek miktardaki teminatı yatırmayarak devletle inatlaşmaları, üretilen sigaraların fabrikanın dışına çıkarılmasını engelleyen ambargo, güvenlik kuvvetlerinin gölgesinde geçen gerginlik anları, belgesel çekimi sürerken yaşanıyor.
Sigara paketi halindeki filmin afişinin uyarı kısmında: "DİKKAT: bu film dünya görüşünüze ağır zarar verebilir" deniyor.
İtalik yazıyla belirtildiği gibi aslında küçük çaplı kötü adamlar büyük çaplı kötü adamlarla mücadele ediyor, ortaya çıkan 95 dakikalık sonuç çok da sevimli veya keyifli değil.
Fakat, en azından yapımın sonuna doğru Yesmoke sigarada asgari ücret konusunda hukuki bir zafer kazanıyor ve bir süre sonra çok uluslu sigara devleri de İtalya'da %20'ye varan indirimlere gitmek zorunda kalıyorlar. Yesmoke'un, baş düşmanı durumundaki ABD'ye inat, en çok da Kuzey Kore pazarında genişlemeye hevesli olmasına ne demeli? (MT/NV)
