23:55 son güncelleme
Bianet Bültene Abone Ol
facebook twitter rss youtube
  • BİANET
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Yazarlar
    4. Galeriler
    5. Özel Dosyalar
  • BİAMAG
    1. Anasayfa
    2. Yazılar
    3. Yazarlar
    4. Galeriler
    5. Bia Kitaplığı
  • KURDÎ
    1. Destpêk
    2. Nûçe
    3. Nivîskar
    4. Galerî
    5. Têkilî
  • ENGLISH
    1. Homepage
    2. News-Articles
    3. Bylines
    4. Galleries
    5. About Us
  • KADIN-LGBTİ
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Erkek Şiddeti-Çetele
    4. Şiddete Uğrarsanız
    5. Bağlantılar
  • ÇOCUK
    1. Anasayfa
    2. Haber Listesi
    3. Yazarlar
    4. Çocuklardan
    5. Bağlantılar

Haber Listesi

  • Bianet
  • Biamag
  • Kurdî
  • English
  • Kadın
  • Çocuk

Fotoğraf: Bin Kere Hayır kitabından sayfalar

Bahia Shehab, yarı Lübnanlı yarı Mısırlı bir sanatçı, tasarımcı ve sanat tarihçisi. Shehab, İspanya’dan Çin sınırlarına kadar İslamiyet ve Arap himayesinde yapılmış çeşitli sanat eserlerine bakarak, yüzyıllar içinde Arapçadaki elif ve lam harflerinin temsilinin nasıl değiştiğini araştırmış. Lam ve elif yani, “LA”; yani “HAYIR”. Arap alfabesinde Lam-Elif’i temsil eden, iki harfin kaynayıp birleşip dönüştüğü bir işaret var. Dilbilimcilerin 2 harf mi yoksa artık birbirine karışmış tek harf mi olduğuna bir türlü karar veremediği Lam-Elif. Yani belki de alfabenin 29. harfi. Shehab kap kacaktan semavere, cübbelerden sikkelere, cami duvarları ve minarelerden mezar taşlarına kadar “LA”nın bin türlü yazılışını tespit ediyor. İlk önce Münih’te bir yerleştirme halini alan bu çalışma, 2010’da Bin Kere Hayır! Lam Elif’in Görsel Tarihi adlı kitaba dönüşüyor.

Mübarek rejiminden, diktatörlükten sıtkı sıyrılmış bir kadının meydana getirdiği bu “hayır”lar, 2011’de Kahire’de patlak veren ayaklanmalarla yepyeni bir anlam kazanıyor. İnsanların meydanlara dökülmesi ve ardından yaşanan şiddet olayları, Shehab’ı topladığı “LA”ları alıp duvar yazılamalarına çevirmeye teşvik ediyor. Mesela, Kahire İslam Müzesi’nde sergilenen 9. yy’dan bir mezar taşında gördüğü bir “LA”yı “Askeri Vesayete Hayır ” yazılamasına dönüştürüyor. Yani tarihten “Hayır”ları alıp, gününün “Hayır”larına şekil veriyor, katman katman, görmezden gelinemeyecek bin türlü tezahürüyle Kahire’nin her yanına döşüyor.

2011 senesinde Kahire’de sokakta yaka paça sürüklenen, çarşafı üstünden sıyrıldığında içinde sadece mavi sütyeniyle kalan kadının göğsüne tekme atan rejimin askerlerine HAYIR yazılaması.

Bin Kere Hayır! kitabını oluşturan lam-elifler yüzyıllardır söylenen, yazılan, temsil edilen “La İlahe İllallah” (Allah’tan başka ilah yoktur), “malaka” (melek), “salatin” (sultan) gibi kelime ve ifadelerin içinde barınan “LA”lar. Acaba bir adım öteye götürüp, bu ifadelere içkin “LA”lar olup olmadıklarını tartışabilir miyiz? Sultan kelimesinin her lam-elifle ifade edilişinde bir “hayır” hakkı gizli midir? Sultanın devletliliğinden gelen, doğası gereği bir güç ilişkisi ve toplumsal kontrat içeren varlığında her zaman bir hayır çizgisi, bir isyan da barınmaz mı? Aşıkların sözlerinde Allah’ı anarken, dertli hayata, kör talihe ve dolayısıyla Allah’a da bir isyan yok mudur? Orhan Gencebay’ın “Batsın Bu Dünya” feryadını düşünün, oradaki isyan yaradana değil mi yaradandan ötürü?

Gencebay arabeskini aşık kültürünün bir devamı olarak değerlendiren Meral Özbek şöyle yazar: Zaman zaman aşık Tanrı’ya döner ve sızlanarak “Şaşıran ben miyim yoksa sen misin Allah’ım” der.*  Demez mi? Yani; İslam’la, devletle iç içe olan bir muhalefet pratiğiyle uyum ideolojisinin sürekli çatışmasından bahsedemez miyiz? Buraya Arapçadaki harflerden geldik. Farklı dillerde ikamet ediyor olsak da bu bizi birbirimizden kesip ayırmaya yetmiyor. Kültürel bağlar ve onların çevirisi içinde aşık kültürü, Allah’la, sultanla, meleklerle olan ilişki müşterek birtakım sorular sormayı mümkün kılıyor. Eğer varsa, bu konuda dilbilimcilerin lam-elif tek harf midir (romantikler) iki harf midir (yapısökümcüler) tartışmasının ötesinde bir fikir çarpışması okuyabilmek isterdim.

Shehab, 2011 öncesi ve sonrasında yaşanan pek çok şiddet biçimini sokaklarda, ceza ve işkence evlerinde uygulamış olan rejime itirazlarını sıralıyor, çizgisini çekiyor. Elbette Mısır’la sınırlı değil bu itirazlar. İsteğimiz dışında bedenimize giren her ele, değen her göze, kulağımıza zorla sokulan tank ve bomba seslerine, marşlara, bağıran çağıran adamlara, kafamıza kakılan her türlü öğretiye, zorbalığa, talana, tecavüze HAYIR diyor. “Kumlara gömülmüş, umarsız rüzgarlarda savrulmuş, sularda boğulmuş ve tutucu ateşlerde yanmış tüm Lam-Elif’lere” adanmış bu “hayır”lar. Bahia Shehab’ın “LA”sı bizim “hayır hayırdır”ımıza ekleniyor; Tahrir Meydanı’ndan başlayıp her meydanı, sokağı, köşeyi bucağı taciz ve tecavüz çemberine çeviren adamlara koca bir HAYIR oluyor. 1400 seneyle sınırlı değil; sahipliğin, dayatmanın ve tacizin başlangıcından beri sesimizle seslendiğimiz, bakışımızla baktığımız, duruşumuzla durduğumuz, çizgimizle çizdiğimiz her türlü “hayır”ı hatırlamaya ve hakkını teslim etmeye çağırıyor aslında bizi Shehab.

“Hayır”larınızı kazıyın, çıkartın, bileyin, kuşanın. (OB/YY)

* Bu yazı 5Harfliler'de yayımlandı.

Oşu Bubu

5Harfliler.com yazarı

OŞU BUBU YAZDI “LA”: Yüzyılların “Hayır”ı
Bin Kere Hayır! Lam Elif’in Görsel Tarihi kitabının sahibi Bahia Shehab, 2011 öncesi ve sonrasında yaşanan pek çok şiddet biçimini sokaklarda, ceza ve işkence evlerinde uygulamış olan rejime itirazlarını sıralıyor. Elbette Mısır’la sınırlı değil bu itirazlar.
Oşu Bubu İstanbul - BİA Haber Merkezi 08 Nisan 2017, Cumartesi 00:00
Haberi mail ile paylaş.
Kapat

Anahtar Sözcükler

  • Mısır
  • referandum
  • Referandûm
  • bin kere hayır kitabı
  • Shehab

İlgili Haberler

  • HALUK KALAFAT YAZDI Yüz Bin Kere Hayır Diyen Barış Manço'yu Anıyoruz 01 Şubat 2017
    Aydın'da bir grup genç, bir pankart açmak istedi. Şöyle yazmışlardı: “Hayır… Hayır… #YüzBinKereHayır… ...
  • “Hayır” Kampanyası Yürütenlere Gözaltı ve Saldırı 27 Ocak 2017
    Nisan ayında yapılması planlanan referandumda, Anayasa değişikliğine karşı “Hayır” kampanyası yürütenlerden bazıları gözaltına ...

Yazarın Önceki Yazıları

  • “Dünya Üzerindeki Hiçbir Adam Bize Ne Giyip Ne Giymeyeceğimizi Söyleyemez” 03 Eylül 2016
    Yeminnen kapanasım geldi, kapanıp burkinimle Fransız rivierasında salınasım, polisler geldiğinde üstelerine saldırasım, yerlerde ...

Bugün En Çok Okunanlar

  • ŞİMAL PARLAK YAZDI Bir Gün Uyanmayı Bekleyen Dondurulmuş İnsanlar 21 Ocak 2017
  • NİHAT GÜLTEKİN YAZDI Nuh'un Gemisi ve Ara Güler 09 Temmuz 2016
  • Tomris Uyar'a Göre Aşık Olunacak Erkeğin 20 Özelliği 14 Şubat 2015
  • BİA-TV Pozantı Kabusu ve "Suskunlar" 10 Mart 2012
  • AYDAN ÜSTKANAT'TAN "Korkmayın, O Sadece Uyuz" 19 Ocak 2008
  • BİANET
  • BİAMAG
  • KURDÎ
  • ENGLISH
  • KADIN-LGBTİ
  • ÇOCUK
YeniHayat Bilişim

Bu web sitesi IPS İletişim Vakfınca İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı (SIDA) desteğiyle yürütülen, "Haklar İçin Habercilik, Haberciler İçin Özgürlük" -kısa adıyla BİA3 - projesi kapsamında yayınlanmaktadır. Bu web sitesinin içeriği yalnızca IPS İletişim Vakfı'nın sorumluluğundadır ve hiçbir biçimde SIDA'nın tutumunu yansıtmamaktadır.