Kolombiya Müzakere Süreçleri: İki İleri Bir Geri

Kolombiya’da Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ve Santos hükümeti arasında yaklaşık dört yıldır yürüyen müzakere sürecinde son iki haftada az da olsa bazı ilerlemeler kaydedildi. Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) ile olan temaslarda belirsizlik ve çatışmalı süreç devam ediyor.

Referandum kararı

Kolombiya’da Anayasa Mahkemesi hükümetin teklifi olan FARC ile yürütülen barış müzakerelerini kabul etti. Referandumun dört ay içinde gerçekleşmesi bekleniyor. Referandum kararını FARC ahlaki bulmuyor. Ama sonuç ne olursa olsun “barış” arayışını sürdüreceklerini daha önceden de açıklamışlardı.

Yapılan anketler yüzde 60’lar civarında barış yanlıların ağırlıkta olduğunu gösteriyor. Kolombiya’nın 49 milyonluk nüfusunun yaklaşık 33 milyon civarı oy verebilir durumda. Fakat son yıllarda oylamalara katılım genelde yüzde 50’nin altında kalıyor. Bu kez de sandığa giden sayısını çok değişeceği sanılmıyor.

Kolombiya parlamentosunda bulunan partilerin referandum karşısında bölündüğü gözlemleniyor. Bu tartışmalı durum sağcı partilerin içine de yansıyor. Net olan hükümetin “evet” tutumu ve buna karşı eski başkan Alavro Uribe yanlısı Demokratik Merkez Partisi’nin açıktan barış sürecine karşı olan tavrı.

Silahsızlanma adımları

Silahsızlanma hükümetle FARC arasında yapılacak nihai barış anlaşması sonrasına bırakılmasına rağmen, geçtiğimiz hafta içinde FARC’a bağlı 18. Cephe savaşçılarının silah bırakma doğrultusunda BM denetiminde oluşturulan Santa Lucia’daki kampa hareket ettikleri Kolombiya basınına yansıdı. Bu beklenmedik bir gelişme olarak yorumlanıyor.

Fakat hükümet yetkilileri bu durumdan çok da hoşnut değil. Çünkü gerillaların yerleşik oldukları La Granja kasabasının gerillalarca terkedilmesinin orayı paramiliter çetelerin ve kokain kartellerinin saldırısına açık hale getirdiğini ifade ediyorlar.

Barış Videosu

Johnnie Walker ve Bogotá Modern Sanatlar Müzesi (MAMBO) sponsorluğunda sanatçı Spencer Tunick, binlerce kişinin katılımıyla müzakere sürecini desteklemek için bir video hazırladı. Video’da savaşın tarafları ve mağdurlarıyla barış ve gelecek üzerine umutlu konuşmalar yapılmış. Siz de izleyin…

Bu videoda yayınlananlar ve barış için yapılan birçok etkinlik toplumdaki barışa susamışlığı bize anlatıyor. Bir başka sürprizse bir cezaevinden geldi. Ibagué kentinde bir hapishanede kalan paramiliter mahkumlar ve FARC tutsakları aralarında ilk defa futbol maçı yaparak, bunun ülkenin gereksinimi olan barışa bir katkı da bizden olsun diye duyurdular.

La Unión Patriótica

Bizdeki HDP’nin muadili olan Unión Patriótica geçtiğimiz hafta bir toplantı düzenleyerek barış için politik reformların şart olduğunu belirtti. Bunun ilk ayağının seçme ve seçilme hakkı kapsamında, halkın geniş kesimlerini dışarıda bırakan mevcut sistemin terkedilmesi gerektiğini ve sisteme hakim olan sermayenin saldırganlığının, yönlendiriciliğinin kabul edilemezliğinin altını çizdi.

ELN ile müzakereler başlayacak mı?

ELN ile ordu arasında çatışmalar durmuş değil.  Ateşkes çağrılarına rağmen çatışmaları sürdüren taraf devlet. Geçtiğimiz hafta da dört gerilla hayatını kaybetti.

Santos hükümeti daha önce müzakerelere başlama konusu karara bağlanmasına rağmen şiddette niye ısrar ediyor? Bu bize kolay kolay anlaşılacak bir şey gibi gelmeyebilir. Fakat ülkenin tarihinde Pablo Escobar gibi “öldürerek barışa zorlama” türünden politikaları olan ve “başarı” elde eden kişilerin varlığını düşünürsek, Santos’un ne tür “kültürel” saiklerle hareket ettiğini anlayabiliriz. Ama bu anlayışla karşılanması gerektiği anlamına gelmez.

ELN liderleri bu gelişmeler karşında bir video mesajı yayınlayarak barış için ısrarlarının sürdüğünün altını çizdiler. Barışın bir toplumsal uzlaşma sonucu olacağı belirtilirken, barışa varmak için üç temel şart ileri sürdüler. İlki haklarını aramak için mücadele eden halka karşı uygulanan devlet terörünün sonlandırılması, ikincisi paramilitarizmin ortadan kaldırılması, sonuncusu ise seçim sistemi ve ülkeye hakim olan klientalizmin terkedilmesi.

ELN liderliği ayrıca barışla birlikte mücadelenin sonlanmayacağı sınıflar savaşımının barış sonrası silahlar yerine başka araçlarla sürdürüleceğini bu videoda dile getiriyor.

Yakın zamanda barış görüşmeleri başlar mı bilmiyoruz. Fakat yine basına yansıyan haberler arasında Santos hükümetinin iki eski ELN üyesini arabulucu olarak görevlendirdiği bilgileri yeralıyor. Bu kişilerden biri ELN’nin “eski dışişleri bakanı” diye nitelenen Gerardo Bermudez diğeri yakın zamanda tutuklanan Carlos Velandia. Arabulucuların ne kadar başarılı olabileceğini zaman gösterecek.

Paramiliter şiddet sürüyor

Son iki haftada paramiliter gruplar tarafından yapılan saldırılarda beş yerli lideri ve dört polis hayatını kaybetti. Onlarca köylü ise yaralandı. Yerlilerin öldürüldüğü Kuzey Cauca bölgesinde yılbaşında bu yana 17 yerli önde geleninin katledildiği not ediliyor.

Büyülü gerçeklik

Kolombiya’nın son yetmiş yılına egemen sınıflar tarafından türetilmiş bir şiddet kültürü hakim. Zengin doğasına rağmen insan hayatının hiçe sayıldığı bir ülke….

Sanıyorum biraz da bu yüzden büyülü gerçekçiliğin en iyi ifadelerinden birini bulduğu Gabriel García Márquez’i çıkardı. Çünkü bunca zulüm başka türlü hazmedilemezdi. Herkes büyülü gerçekçiliğin de bir yanıyla anlatımına konu olan bu vahşet halini uzunca zamandır  yaşıyor. Umarım bir sonraki sahnede fantastik olana sıra gelir, halkın mutlu olabileceği bir gelecek belirir. (AS/NV)