İspanya’da Müzik Üzerinden Entegrasyon

"Negro africano, asiático oriental
indio americano, africano musulmán
blanco europeo, aborigen australiano,
cinco continentes en un mismo corazón

(Afrikalı Siyah, Oryantal, Asyalı,
Amerikalı Kızılderili, Afrikalı Müslüman
Beyaz Avrupalı, Avustralyalı Aborijin,
Beş kıta aynı kalpte

ÇOK IRKLI, ÇOK KÜLTÜRLÜ,
ÇOK IRKLI, ÇOK KÜLTÜRLÜ,

* Müziği dinleyebilirsiniz.

Madridli bir müzik grubu olan Ska P (1), işte bu yukarıdaki mesajla Avrupa ve Latin Amerika'da sayısız konserler verebilecek kadar büyük bir güç. Şarkının adı 'Mestizaje,' ve şarkının ska-punk ritimleri, sınırları olmayan çok kültürlü bir toplumdan bahsediyor.

Grup, Franko diktatörlüğüne karşı yürütülen uzun mücadele ile bağlantılandırılan ve Madrid'in işçi sınıfı mahallelerinden Vallecas'ta kurulmuş.

Grup olarak 90'larda çıktıkları yolculuk boyunca, Ska P'nin müziklerinde hep ilkelere odaklı bir amaç hissediliyor.

Grup üyeleri, sadece İspanyollardan oluşsa da, çok kültürlülük ve çeşitlilik hep müziklerinin odağında olmuş.

Mestizaje şarkısıyla

Ne olursa olsun, Ska P, İber yarımadasında çok kültürlü bir toplumdan bahsederken, sadece 'dünya müziğinin' ötesine geçen bir müzik türünden bahsetmiyor.

'Mestizaje' isimli şarkı farklı kültürlerin buluşmasını ve bu buluşmadan doğan beklenilmedik meyveyi anlatıyor.

Tabir, Amerikaların fethi, daha doğrusu işgali ile ilgili tarihi olaylardan türetilmiş. Avrupalıların ve Afrikalı esirlerin Latin Amerika kıtasına gelmesi ve yerli Kızılderililer ile buluşması, birçok diğer ırkın doğmasına neden oldu.

Bazı araştırmacılara göre, 'mestizaje' tabiri, Latin Amerikalı elit kitle tarafından, ırkçı gelişmeleri örtbas etmek için benimsendi.

Bugünlerde ise, 'mestizaje' tabiri, en düz anlamı ile - farklı kültürler arasındaki çoğulcu buluşma türü anlamına geliyor - ve bu tabir, Hispanik kültürünün en güçlü direklerinden biri haline gelmiş durumda.

Özellikle de genç kuşağın yaptığı müzik, farklı kültürlerin toplumda nasıl kaynaştığını anlatıyor.

İşçi sınıfı mahallelerinden

Göç olgusu ışığında, verdikleri mesaj, patlayıcı şekilde ortaya çıkan bir fenomeni vurguluyor.

80'lerde patchanka adı verilen kişiselleştirilmiş ritimleri ile gençlerin hayal kurmalarını sağlayan Fransız Mano Negra grubu gibi, yükselmekte olan İspanyol gruplar da büyük bir açıklıkla ve hiçbir sınır olmadan kültürlerarası buluşmaları destekleyen bir dil kullanıyorlar.

Bu müziksel yolculuğa ilk adım atan, Ojos de Brujo (2) oldu. Grup, Barselona'nın işçi sınıfı mahallelerinde kuruldu. Şehrin her köşesinde içinde yaşadıkları ve ciğerlerine soludukları çok kültürlü toplum çalışmalarına yansıyor; on yıllar boyunca Endülüslü göçmenlerin ritimleri ile Latin Amerika, Asya, Afrika veya Doğu Avrupa müziğini birleştiren barriolar...

Kültürlerdeki çeşitlilik, "şehrin farklı bölgelerinde bulunan paralel gerçekliklere" can veriyor, diyor Ojos de Brujo grubunun gitaristi ve "ruhu" Ramón Jiménez.

Ramón'un öyküsü

Banliyö kökeninden tutku ile bahseden bir Çingene olan Ramón, mütevazı ve çok kültürlü bir bölgede yetişmiş olmanın, farklı kültürlerin farkına varmasını sağladığını anlatıyor.

"Biz çeşitliliğe dışarıdan bir gözle, bir izleyicinin gözüyle bakmıyoruz. Ben bu gerçekliğin ayrılmaz bir parçası olduğumu hissediyorum. Bu benim hayatım."

Ramón insanın "hayallerini gerçekleştirmesinin" önemine vurgu yapıyor.

Üçüncü albümleri Techarì, muhtemelen Ojos de Brujos grubunu anlatan en iyi tabir. Aslında, techari, Calò dilinde, Güney İspanya'dan bir Çingene deyimi ve anlamı "özgürlük": Müziklerini yaşayan 18 özgür müzisyenin oluşturduğu bir aile...

İspanya'da müzikal sahne sürekli bir gelişim içinde. Yerel konseylerin "por la calle," yani 'sokakta çalınan' müziğin verdiği rahatsızlığı azaltmak için hazırladıkları yeni mevzuata rağmen, spontane şekilde müzik çalınabilecek yerler hala var.

Yine sokak sanatçılarına karşı en katı tutumu sergileyen şehirlerden biri olan Barselona'da, müzisyenlerin sokak kaldırımlarında bir araya gelerek doğaçlama müzik yapmalarına, hatta buna bazen halkı da dahil etmelerine şahit olunabiliyor.

Sokak fiestalarının grubu

Sokak fiestaları, yani sokak 'partilerinde' uzmanlaşmış bir diğer grup ise "Mañana me chanto" (3). Barselonalı bu grup, rumba, cumba, ska, reggae, funk, salsa, rock veya punk stillerini harmanlıyor.

Gerçek bir göçebe grubu olan "Mañana me chanto" dünyanın her dört köşesinden gelen müzisyenlerden oluşuyor: Şili, Arjantin, Fransa ve İsviçre.

Grupta sadece bir İspanyol eksik, ama izleyicilerden kimse kökenlerinden şüphe duymuyor. Eğer binlerce kilometre dolaşan bir grup varsa, kesin bu gruptur.

Bu yedi müzisyen, vanlarının içinde 25 ülkeye gittiler. Chanto ailesi genelde üç kıtada konser veriyor; ama Barselona'nın eski sokaklarına dönme fırsatı bulduklarında da emprovize konserler gerçekleştiriyorlar.

Arap ritimlerinin vazgeçilmezliği

İspanya'da Latin ritimlerinin yanı sıra, Arap ritimleri de vazgeçilmez ve Flamenko kültüründe kalıcı bir etki bıraktı.

Bu ritimleri, Yacine & Oriental Groove Ensemble'nin çaldığı müzikte duyabilirsiniz. Grup, Cezayir şarkılarını gitar ve ses düzenlemeleri ile çalıyor, Arap şiirlerini geleneksel enstrümanların melodik bas aranjmanları eşliğinde elektronik sesler de katarak söylüyor...

Cezayirli bir baba ve İspanyol bir annenin çocuğu olan Yacine Belahcene, rock müziğini Arap-Akdenizli olarak tanımlıyor.

İlhamını ise, ailesinin yanı sıra Cezayir, Tangiers, Barselona, Trablus ve İskenderiye'ye yaptığı ziyaretlerden alıyor.

Yacine anlatıyor

"Akdeniz sadece farklı kültürlerin beşiği değil. Aynı zamanda büyük bir ilham kaynağı. Biz Arap rock müziği çalan Akdenizli bir grubuz.

"Elektronik gitar, bas ve bateri gibi geleneksel rock enstrümanları ile Arap ve Kuzey Afrika ezgilerini harmanlıyoruz."

Yacine & Oriental Groove Ensemble'ın müziği darbuka, ut, bangour ve keman seslerini içeriyor.

Yacine, mestizaje dilini müziği haline getirmiş. Barselona'da, büyüdükleri Arap bölgesinde okul arkadaşları ile kurduğu ilk müzik grubunda zaten, birçok diğer müzisyen gibi, dilini seçmişti.

Grubun adı, Cheb Balowski; Polonya dilinde "dansetmeyi seven adam" anlamına geliyor.  (CA/EAY)

* Cristina Artoni'nin metnini Esra Aygın Yalgın Türkçeleştirdi.

Notlar:

• (1) www.ska-p.com
• (2) www.ojosdebrujo.com

• (3) www.mananamechanto.com