Doğu Karadeniz'in Doğusuna Yolculuk

Sırtını Karçal dağlarına yaslamış Maçahel de Akbaş'ın özel önem verdiği bölgelerden biri. Akbaş'ın geçtiğimiz yılsonunda yayınlanan Maçahel kitabı renkli ve zorlu coğrafyanın bileşenlerini sunan çok önemli bir rehber kitap niteliğinde. Karçallar, Çoruh ve Berta vadileri ile Gürcistan sınırına kadar uzanır. En yüksek yeri 3.428 metredir. Buzul ve buzul göllerinin de bulunduğu Karçal Dağları, özellikle yürüyüş sevenler için gözde yerlerdendir.

Gürcistan sınırında yer alan Karçal Dağları biyolojik çeşitlilik açısından Türkiye'nin en önemli yerlerindendir. Doğu Karadeniz ılıman kuşak karışık yapraklı ormanlarının en iyi örneklerine sahip olan Karçal Dağları'nın en önemli özellikleri, ani yükseklik değişimleriyle ortaya çıkan ekosistem çeşitliliği, yüksek endemizm oranı ve zengin yaban hayatıdır. Bitki coğrafyası açısından, Avrupa-Sibirya Floristik Bölgesi'nin "Kolşik" bölümünde yer alan Karçal Dağları, WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından belirlenen, küresel düzeyde korunmada öncelikli "200 Ekolojik Bölge"den birisi olan "Kafkasya ve Kuzey Anadolu Ilıman Kuşak Ormanları" sınırları içinde kalmaktadır.

Conservation International (CI), Dünya Bankası ve GEF gibi uluslararası kuruluşlar da Kafkasya Bölgesini, dünyanın en zengin ama tehlike altındaki 25 karasal "ekolojik bölge"sinden biri olarak göstermektedir. Bölge, Avrupa ve Orta Asya'yı içine alan coğrafyadaki en geniş doğal yaşlı orman ekosistemlerine sahiptir. Maçahel kitabında bu flora zenginliği, ekoçeşitlilik okura sunuluyor.

Macahel'in detayları

Artvin Karçal dağı Gürcü köyleri alt başlığıyla sunulan kitapta; coğrafya, portreler, doğa, dağlar, sular, yerel üretimler, hayvancılık, göller, ormanlar, yaylacılık, mutfak, kış yaşamı, Kafkasör ve bal festivalleri, Yaşlılar korosu Maçahela, arıcılık ve Maçahel balı başlıkları adı altında fotoğraflar ve çarpıcı bilgiler yer alıyor. Tabii sadece doğanın güzelliği değil doğaya yapılan kötülükler de anlatılıyor.

"Züccaciye Dükkânındaki Filler" başlığında Maçahel'e yapılmak istenen Hes'lerden bahsediliyor. Maçahel, Artvin'in Borçka ilçesine bağlı; Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral ve Uğur köylerinden oluşan bir coğrafya. Eskiden adını sadece yörede yaşayanlar bilirken artık dünyaca bilinen bir yer haline geldi. Maçahel balı çok değerli bir bal olmasının yanında, hastalara şifa verecek denli güçlü. Çünkü Maçahel çok önemli bir doğal yaşam alanı.

29 Haziran 2005'te Türkiye'nin ilk biyosfer rezervi ilan edilen Maçahel havzası bu nedenle korunmaya alınmalı. Çünkü biyosfer rezervleri uluslararası önem taşıyan ve UNESCO'nun İnsan ve Biyosfer Programı kapsamındaki karasal ve/veya kıyı ekosistemlerine sahip alanlar.

Bölgenin devamı Gürcistan'da

Maçahel öyle ilginç bir coğrafya ki, havzayı oluşturan 12 köy Gürcistan tarafında kalmışken, altısı da burada kalmış. Aynı flora, aynı insanlar, aynı lisanlar ancak sınırlar çizilmiş bir kere.

Faruk Akbaş'ın Maçahel kitabıysa bu sınırları çoktan ihlal etmiş. Böylesi zorlu bir coğrafyanın renkli yaşam biçimlerine yakından tanıklık etmek için bu kitabı edinmekte fayda var bir an evvel. Kitabı edinip, bir de bitirirseniz eminim içinizden hemen Maçahel'e seyahat etmeliyim sesleri yükselecek. (UB/EKN)