Tabloid Medya mı, Merkez Medya mı?

Bilmiyorum başınıza geldi mi ama ben çoğu zaman uluslararası uçuşlarda yolculara dağıtılan ezici çoğunlukla merkez medyanın gazetelerindeki resimlerden dolayı etrafımdaki yabancı yolculara sanki bir erotik yayını okuyorum izlenimini verdiğimi düşünerek utanırım ve bu nedenle gazeteyi almam. Yıllardan beri arka ve hatta ön kapak güzellerinin boy gösterdiği bir çok gazetenin olduğu ülkemizde şimdilerde internet haber sitelerinde tıklama sayısını arttırmak içın ‘Antalya’da Turistler Dağıttı’, ‘Otomobilden böylede inilmez ki’ gibi başlıklarla oluşturulan video ve foto galerilerine son günlerde cinsel taciz videolarının konulması oldukça büyük olan bir bardağı taşıran son damla oldu (Bkn. Gazeteport’un foto ve video galerisı). İleride uçaklarda internet kullanımı yaygınlaşınca merkez medyanın herhangi bir gazetesinin internet sayfasını bilgisayarınızda açtığınızda yanınızda oturan ve türkçe bilmeyen bir yabancı yolcunun sizin hakkınızda ne düşüneceğini sanırım tahmin edebilirsiniz.

Tiraj, reyting, tıklama yarısının bu tip sapmalara yol açtığını düşünmek istiyorum. Bundan sekiz yıl önce Hürriyet gazetesi yazarı Ayşe Arman gazetenin arka sayfa güzelini Ertuğrul Özkök’ün seçtiğin ve bu durumu “biz iste böyle liberal gazeteyiz” diye övündüğünü kendi yazısında dile getirdiğini unutmamak lazım (Kasım 2002).  Yine Hürriyet gazetesi problemin farkına vararak bundan üç yıl önce büyük bir promosyonla artık kendi internet sitesinde çıplak kadın resmi koymayacağını açıklamıştı. Bu kararın bugün ne kadar geçerli olup olmadığını hemen bu gazetenin sitesine girip öğrenebilirsiniz. Sözüm tabii ki sadece Hürriyet gazetesine değil. Hürriyet ile birlikte bir çok gazete aynı taktiği uygulamakta, bu tip resim ve videolarla, şansasyonel başlıklarla tiraj arttırmaya çalışmaktadırlar.

Dünyanın her tarafında bu tip resimler basan başlıklar atan gazeteler vardır. Çağımızda tüketiciye istediğini vermeniz kapitalizmin kaçınılmaz bir kuralı gibi gözükür. Fakat kapitalizm içinde bile bunun yapılacağı yer ayrıdir. Tabloid medya bunun için vardır ve bu tip isteğe yöneliktir. Ama Türkiye’nin Açılış Sayfası, Türkiye’nin Sesi, Cumhuriyet’in Gözcüsü, Basında Güven, alt başlıklarıyla çıkan, köşelerinde her biri kendini Türkiye’nın (veya Türklerin demek daha doğru olur sanırım) geleceğini en güzel okuyan, halkın ne istediğini halktan fazla bilen köşe yazarlarıyla dolu olan bu medyanın bu işi “Bağımsızdır, halkı tutar” alt başlıklı gazeteye bırakması daha doğru olur kanaatindeyim.

Beni bu yazıyı yazmaya iten en büyük neden son günlerde başında sıkça yer alan, kadınlara, ilk öğretim öğrencisi çocuklara, hatta bebeklere yapılan cinsel taciz ve tecavüz olaylarının başına yansıyış biçiminin oldukça rahatsız edici olmasıdır. Bu tip haberlerde bazen çekici kıyafetler giymiş olan temsili bir fotoğrafın ve bazende gözleri bantlı veya mozaikli dahi olsa tacize uğrayan insanların kendi resimlerinin kullanılması ahlaki olmayan bir şeydir. Bu tip haberlerde mağdurun kimliğinin, ailenin mahremiyetinin korunması gibi çok temel etik kurallar dışında, bu haberler verilirken doğru ve yargılayıcı olmayan bir dil kullanılması, olayın gereksiz detaylarının tahrik edici şekillerde anlatılmaması gerektiği Bianet’in diğer yazarları tarafından da dile getirilmiştir.

Ayrıca tacize uğrayan kişiyi suçlayabilmeye yönelik mağdurun geçmişiyle ilgili bilgiler verilmesi, tacizciyi haklı gösterebilecek yorumlardan kaçınmak gerekir. Özellikle yukarıda belirttiğim gibi tacizin gizlice çekilmiş fotoğraflarını ve videosunu sitenize koymak kesinlikle kabul edilebilecek bir davranış değildir. Bu tip videolar internetteki genel paylaşım sitelerinde bile yayınlanamaz. Belki üzerinde düşünülmesi gereken bir başka noktada bu tip yayınları yapan kuruluşların bir yıl öncesine kadar Türkiye’ye şeriatın gelmesine ramak kaldı şeklinde yayın yapan yerler olduğudur. (YA/EÜ)