Dile Kolay’la AIDS Mücadelesine Destek

Boris İvanoviç mektubu açıp okuduğunda, karısı  Anna ile yüzleri bembeyaz oldu. Üç yaşındaki oğulları Mişa, Manhattan'ın en iyi anaokulu tarafından reddedilmişti.

"Olamaz" dedi Boris dehşetle.

"Yok yok, bir hata vardır", diye destekledi karısı. "Zeki bir çocuk, kibar ve sosyal, sözel becerileri çok iyi, ayrıca pastel boyayla resim yapmakta ve Patates Kafa'nın gözlerini kulaklarını yerlerine koymakta da çok başarılı."

...

O gece Boris İvanoviç'in gözüne uyku girmedi. Yukarı  Doğu Yakası'ndaki erişilmez anaokulunu, neşeli ve aydınlık sınıflarını hayal etti. Bonpoint'ten giyinmiş üç yaşındaki çocukların kağıtlar kesip yapıştırdığını, sonra dinlenmek için bir şeyler yiyip içtiğini -mesela bir bardak meyve suyu ve yanında meyveli kek- düşündü. Eğer Mişa bunlardan yoksun kalacaksa, hayatın veya varoluşun bir anlamı yoktu.

Woody Allen'in "Reddediliş" hikayesinden bir bölüm bu. Hikayelerin, belki kısalığından insanı çabuk içine çeken yanı var. Özellikle iyi ve özenli  derlemeler hikayeden alınan zevki katlıyor da.

Susan Sontag'dan Amoz Oz'a, Kenzabura Oe'den Margaret Atwood'a, Marquez'den Woody Allen'e zamanımızın dünya yazarlarının öykü ve masallarını bir araya getiren, Beril Eyüboğlu'nun yayına hazırladığı Dile Kolay da böyle çalışma.

Ateşkuşu'nun Yuvası'nda Salman Rushdie "Kadınlar öyle kolay yanıyor ki; sırtınızı  döndüğünüz anda alev alıyorlar." diyor.

Margaret Atwood, Jane'in aşk hayatının parçası donmuş bir denizciyi, Michael Tournier eşekle öküzün doğdukları topraklara geri dönüşünü anlatıyor, Christa Wolf'un Mavi Çağrışımlar'ı Pablo Neruda'nın "Ama kimdi sevinçten haykıran mavi doğduğu zaman?" sorusuna kelime oyunları ve metaforlarla yanıt veriyor.

20'den fazla ülkede, Nadine Gordimer'in editörlüğünü yaptığı Telling Tales adıyla yayınlanan seçki için, 21 ünlü yazar en iyi hikayelerinden birini vermişler. Çevirmenlerse, yine gönüllü olarak öyküleri yerel dillere kazandırmış.

Kitapta Chinua Achebe, Woody Allen,  Margaret Atwood, Gabriel García Márquez , Nadine Gordimer, Günter Grass, Hanif Kureishi, Claudio Magris, Arthur Miller, Es'kia Mphahlele, Njabulo S. Ndebele, Kenzaburo Oe, Amos Oz, Salman Rushdie, José Saramago, Ingo Schulze, Susan Sontag, Paul Theroux, Michel Tournier, John Updike ve  Christa Wolf 'un hikayeleri yer alıyor.

Bizler de hikayeleri Çevirmenler Meslek Birliği (Çevbir) üyesi  Suzan Aral Akçora, Sevinç Altınçekiç, Sertaç Canbolat, Serpil Çağlayan, Hayrullah Doğan, Cemal Ener, Mahir Ünsal Eriş, Hüseyin Can Erkin, Beril Eyüboğlu, Özde Duygu Gürkan, İlknur İgan, Emrah İmre, Müge Karalom, Hamide Koyukan, Mehmet Moralı, Saliha Nilüfer, Sıla Okur, Defne Orhun, Betül Parlak, Aylin Üçer ve  Gamze Varım'ın güzel Türkçelerinden okuyoruz.

Dile Kolay, Çevbir ve Çevbir üyelerinin gönüllü çeviri katkısının yanı sıra Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) maddi desteği ve kitabı yayımlayan Pan Yayıncılık ve AIDS Savaşım Derneği'nin ortak çaban ürünü.

Dile Kolay'ın satış geliri AIDS Savaşım Derneği'nin AIDS'le mücadelesinde kullanılacak..

Kitaptaki öyküler ve masallar HIV/AIDS'i konu etmiyor ama farklı insanlık hallerini dile getiriyor. Trajedi, komedi, fantezi, yergi, cinsel aşk ve savaşa özgü dramlar... Yazarların çeşitliliği farklı kültürlerdeki ortaklıkları farketmemizi sağlıyor.

Kitabın kendisiyse, HIV/AIDS taşıyan dünyada 40 milyon, Türkiye'de 3 bin dolayındaki insanın, önyargılar ve tedaviye ulaşım gibi nedenlerle karşılaştığı zorlukları hatırlamamıza yardım ediyor.

İyi okumalar! (ÖG/EÜ)

* Dile Kolay/ Öyküler Masallar, yayıma hazırlayan: Nadine Gordimer, kitabın Türkçesini yayıma hazırlayan: Beril Eyüboğlu, Pan Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2009,254 sayfa.