Kuzey Kıbrıs Ağustos 2009 Mülteci Hakları Raporu
Mültecilerin geri gönderilmeme ve sınırdışı edilmeme hakkı KKTC iç hukukunun parçası olan Uluslararası Sözleşmeler tahtında ve Uluslararası Teamül hukuku tarafından yasaklanmıştır. Buna rağmen, Ağustos 2009 ayı içerisinde Kıbrıslı Türk İnsan Hakları Vakfı (KTİHV) ve Mülteci Hakları Derneği (MHD) aracılığı ile Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'ne (UNHCR) sığınma başvurusu yapmış veya yapma girişimde bulunmuş en az 19 Iraklı sığınmacı sınırdışı edilmiştir.
Irak'ta sürmekte olan savaş nedeniyle kaçmak zorunda kalan kişiler ve bunların arasında özellikle Filistin asıllı Iraklıların Irak'ta devamlı surette ölümle sonuçlanan tutuklanma, kaçırılma, işkence ve yaşadığı yerleşim yerleri ateşli saldırıya maruz kalmaları nedeniyle KKTC yetkililerinin Iraklıların BMMYK'ya sığınma başvurusu yapmalarına yardımcı olma yükümlülüğü vardır. Bunun aksine Ağustos 2009 ayında söz konusu kişiler, durumları hakkında bilgi sahibi olunmasına rağmen, KKTC'den sınırdışı edilmiştirler.
Söz konusu kişilerden Filistin asıllı Iraklı olanların üçüncü bir ülke üzerinden Filistin veya Irak'a, Filistin asıllı olmayanların ise üçüncü bir ülke üzerinden Irak'a gönderilmesi ihtimali çok yüksektir. Sınırdışı edilen kişilerin Birleşmiş Milletler kurumlarının ve sivil toplum örgütlerinin hazırladığı raporlara göre Irak ve Filistin'deki çatışmalar yüzünden diğer haklarının yanında işkence görmeme ve yaşam hakları tehlike altındadır.
Ağustos 2009 Sığınma Başvuruları
6 Ağustos tarihinde 3 Iraklı sınırdışı edilmeleri için Muhaceret Dairesi'nin yasal olarak emir vermesi gerektiği halde böyle bir emir dahi olmadan Girne Polis Müdürlüğü tarafından, Ercan Polis Karakolu'nda alıkonulmuşlardır. KTİHV ve MHD Hukukçuları Polis Genel Müdürlüğü Muhaceret Amirleri ile yaptıkları görüşmede bu kişilerin statüsü ilgililerin dikkatine getirmişler ve aynı gün tutuklular serbest bırakılmışlardır. Söz konusu 3 Iraklı Güney Kıbrıs'a sığınma başvurusu yapmak için sınırı geçmeye çalışırken tutuklanmış ve 10 günlük hapis cezasına çarptırılmışlardır. 20 Ağustos'ta hapis cezaları sona eren 3 Iraklı kişi KTİHV ve MHD'nin tüm girişimlerine rağmen sınırdışı edilmişlerdir.
13 Ağustos 2009 tarihinde Filistin asıllı Iraklı bir aile sığınma başvurusu yapmak için Suriye'den gemi ile KKTC'ye geldi. Söz konusu ailenin KKTC'ye giriş vizesi olmadığı ve sığınma yapmak için geldiği gerekçesi ile KKTC'ye girişleri muhaceret görevlisi tarafından engellenmiştir. Söz konusu aile ülkelerine geri gönderilinceye dek Gazimağusa Polis Müdürlüğü'nde tutuklu kalmışlardır. BMMYK tarafından görevlendirilmiş olan MHD avukatı 14 Ağustos 2009 tarihinde söz konusu aileyle görüşmek ve sığınma başvuruları için gerekli bilgileri toplamak amacı ile Mağusa Polis Müdürlüğü'ne gitmiş ancak aile ile görüştürülmemiş ve söz konusu kişilerin pasaportlarını dahi görmesine izin verilmemiştir. Mağusa Polis Müdürlüğü'nde yetkili polis amirleri ile yapılan görüşmede söz konusu kişilerin 17 Ağustos akşamüstüne kadar tutuklu kalacağını ve bu sebepten dolayı İçişleri Bakanlığı'ndan geri gönderilmemeleri için yazı getirilmesi durumunda bu kişilerin serbest bırakılabilineceği söylenmiştir. Söz konusu durum mesai saatleri içerisinde İçişleri Bakanlığı yetkililerine bildirilmesine rağmen, gerekli müdahale yapılamamış ve mülteciler gemiyle gerigönderilmişlerdir.
16 Ağustos 2009 tarihinde 4 kişilik Iraklı bir aile KKTC'ye sığınma başvurusu yapmak için gelmiş olmalarına rağmen Ercan Havaalanı'ndan sınırdışı edilmişlerdir. Söz konusu aile Hatay'a gönderilmiştir.
28 Ağustos 2009 günü KTİHV ve MHD'ye ulaşan bir bilgiye göre 27 Ağustos günü Suriye'den gemi ile geldiği saptanan 6 kişilik bir aile sığınma başvurusu yapmak istemiştir. Söz konusu ailenin KKTC'ye girişi muhaceret memuru tarafından engellenmiş ve Suriye'ye geri gönderilinceye dek Mağusa Polis Karakolu'nda tutuklu kalmıştır. 31 Ağustos 2009 tarihinde MHD avukatı bu kişilerle görüşebilmek için karakola gitmiş fakat söz konusu aile ile görüştürülmemiş ve ayrıca bu kişilerin geri gönderilmemeleri için İçişleri Bakanlığı nezdinde yapılan tüm girişimler de sonuçsuz kalmıştır.
30 Temmuz 2009 tarihinde KKTC'ye vizeli giriş yapan ve biri 17 yaşında, biri 19 yaşında olan 2 Filistin asıllı Iraklının sınırdışı edilmesi için 4 Eylül tarihinde karar alınmıştır. Söz konusu kişiler KTİHV ve MHD aracılığı ile BMMYK'ne sığınma başvurusu yapmış olmalarına rağmen sınırdışı edilmekten kurtulamamıştır. Söz konusu kişilerden bir tanesi 18 yaşından küçük olup çocuk statüsündeydi. Bu küçüğün ne Irak ne de Filistin'de ailesi olmaması da tamamiyle göz ardı edilmiş, avukatları aracılığı ile yargıya başvuruları da insan haklarının ihlalini engelleyememiştir.
KKTC İç Hukukunda Sığınmacıların Sınırdışı Edilmemesini Öngören Mevzuat
1)KKTC Anayasası'nın geçici 4. maddesi tahtında yürürlükte olan ve KKTC Mahkemelerinin uygulamakla yükümlü olduğu 1951 Mülteciler Sözleşmesi'nin 32. maddesi mültecilerin sınır dışı edilmemesini ve 33. maddesi ise iade edilmemesini öngörmektedir.
2) 28/2004 sayılı yasa ile onaylanıp KKTC iç hukukunun parçası olan İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme'nin 3. maddesine göre, "Hiç bir Taraf Devlet, bir kimsenin diğer bir devlette işkence tehlikesine maruz kalacağına inanmak için esaslı sebeplerin bulunması halinde, bu kimseyi sınırdışı edemez, geri gönderemez veya iade edemez."
3) Anayasa'nın 14.(2) maddesi ile korunan ve eziyet ve işkence görmeme hakkı olarak düzenlenen, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 3. maddesi olan, Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi'nin 7. maddesi altında korunan ve Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 37(a) maddesi olan işkence görmeme hakkı ve/veya işkence yasağı çerçevesinde sığınmacıların sınırdışı edilmesi hukuk dışıdır.
4) Anayasa'nın 15. maddesi altında korunan hayat ve vücut bütünlüğü hakkı olarak düzenlenen yaşam hakkı aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 2. maddesi, Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesinin 7. maddesi ve Çocuk Hakları Sözleşmesinin 6(1). maddesi altında korunmuştur.(EÜ)
