Türban krizi, yönetim kademesinde yaşanan sorunlar nedeniyle istifa eden öğretim üyeleri, yolsuzluk iddiaları, üniversite bahçesinde öldürülen kediler ve olumsuz sicil iddialarıyla gündeme gelen İstanbul Üniversitesi (İÜ), bir süredir Rektör Kemal Alemdaroğlu'nun merkezinde bulunduğu tartışmalarla anılıyor. Bütün bunlar öğretim üyelerinin tepkisini çekiyor.
Prof. Alemdaroğlu hakkında, rektörlük seçimlerinde kendisine karşı aday olan, muhalif öğretim üyelerine olumsuz sicil vermekten, Prof. Hüseyin Hatemi'nin üniversite bahçesinde beslediği kedileri öldürtmeye kadar bir dizi iddia sıralanıyor.
Prof. Hatemi'nin, Rektör Alemdaroğlu'nun uygulamasının usulsüz olduğu iddiasıyla açtığı davada başka suçlamalar da yer alıyor:
* Deprem bahane edilerek, Hukuk Fakültesi'nin merkez binasındaki hocaların odalarının kendilerine haber vermeden boşaltılması ve kütüphanedeki aralarında rahmetli Prof. Sıddık Sami Onar'ın kitaplarının da bulunduğu kitapların SEKA'ya imha için gönderilmesi bu iddialardan bazıları..
Ve, 1998 yılında rektörlük görevine atanan Prof. Alemdaroğlu'nun tartışma yaratan icraatlarından bazıları da şöyle:
* YÖK Genel Kurulu, 1998 yılının Şubat ayında, "kılık kıyafet genelgesi"ne göre başörtülü öğrencilerin üniversitelere sokulmaması konusunda tüm rektörleri uyardı.
* Bu uyarının hemen ardından, Mart ayında üniversite dekanlarını toplayan İÜ Rektörü Kemal Alemdaroğlu, Genel Kurul kararının hayata geçirilmesini istedi. "Türban yasağını uygulamak için gerekirse bilime ara verin" diyen Alemdaroğlu, gönderdiği yazılı bir talimatla öğretim elemanlarının da kılık kıyafet genelgesine uygun giyinmelerini istedi.
* Aynı yılın Mayıs ayında, İÜ genelinde uygulanan başörtüsü yasağı nedeniyle Rektör Alemdaroğlu'nu eleştiren Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Bölümü Anabilimdalı Başkanı Prof. Şefik Dursun'un görevine son verildi.
* İÜ İktisat Fakültesi Çalışma Ekonomisi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Sevgi Kurtulmuş başörtülü olduğu gerekçesiyle, 1998 yılının Haziran ayında görevden alındı.
* Kemal Alemdaroğlu, 1998 yılının Ağustos ayında "Yürürlükteki kanunlara aykırı olmamak kaydıyla üniversitelerde kılık kıyafet serbesttir" diyerek üniversitelerde kılık kıyafeti serbest bırakan 2547 sayılı kanunun ek 17. maddesini "Yüksek Öğretim ve İÜ Mevzuatı" isimli kitaptan çıkardı.
* İstanbul Üniversitesi'nin yeni öğretim yılına başlaması nedeniyle yapılan törende konuşan İÜ Rektörü Kemal Alemdaroğlu, başörtüsü ve sakal yasağının süreceğini belirterek "Siyasiler üniversiteyi kullanmak isteyince İstanbul Üniversitesi tarihteki en büyük şahlanışı ülkeyi kurtarmak adına tekrarlamak zorunda kalabilir." dedi.
* Alemdaroğlu'nun uygulamalarından şikayetçi olan öğretim üyelerinden Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Ali Ülkü Azrak ile Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm Başkanı Prof. Ömer Yörükoğlu, Prof. Belgin Erdoğmuş ve Anayasa Hukukçusu Prof. Erdoğan Teziç istifa etti.
* Çalışma odaları ellerinden alınan İktisat Fakültesi'nin öğretim üyelerine de İktisat Fakültesi'nin bodrum katının verilmek istenmesi üzerine öğretim üyelerinden Prof. Zafer Tunca'nın istifa ettiği, istifa etmek isteyen Prof. Erdoğan Alkin'e de kendisini ikna için Rektörlük binasında oda tahsis edildiği fakat Alkin'in kabul etmediği ifade edildi.
* İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Ahmet Ağırakça hakkında, kız-erkek ayrımı yaptığı ve "köktendincilik" iddialarıyla soruşturma açıldı.
* Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) bünyesinde faaliyet gösteren Yüksek Disiplin Kurulu, Yüksek Öğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği'nin 'Cumhuriyetin temel niteliklerinden herhangi birini değiştirmeye ve ortadan kaldırmaya yönelik eylem yapmak; ideolojik, yıkıcı, bölücü amaçlarda eylemde bulunmak', 'Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında yasaya aykırı fiilleri işlemek' maddeleri uyarınca İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Ahmet Ağırakça'nın öğretim üyeliği görevine 1999 yılının Şubat ayında son verdi.
* "Alemdaroğlu'nun yasakçı ve kısıtlayıcı tavırları nedeniyle", 1999 yılının Haziran ayında, İÜ Hukuk Fakültesi Kamu Bölümü Başkanı Prof. Çetin Özek, Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Bülent Tanör ile Genel Kamu Hukuku, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi ile Türk Hukuk Tarihi Ana Bilim Dalları Başkanı Prof. Cemal Bali Akal, Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Burhan Şenatalar senatodan istifa etti. Aynı gerekçelerle, Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkanı Prof. Ülkü Azrak da Senato ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü görevlerinden istifa etti. Kimyasal Teknolojiler Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Murat Orbay, Hukuk Fakültesi Dekanı Ayla Çeliktürk ile Avrupa Hukuk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Ünal Tekinalp görevlerinden istifa ettiler.
* Aynı dönemde, Alemdaroğlu tarafından bir genelge yayınlandı. "Çağdaş uygar standartlar çerçevesinde" giyinilmesi gerektiği belirtilen genelgede, kadın ve erkeklerin sandalet tipi ayakkabılar giyemeyeceği, erkeklerin sakal bırakamayacağı, her gün traş olmaları gerektiği, saçların kulağı kapatmayacak kadar uzun olabileceği, ancak temiz bakımlı ve taranmış olacağı, bıyık uzunluğunun dudak boyunu geçmeyeceği ve alt uzunluğunun dudak hizasında kesileceği gibi ifadeler yer aldı.
* Kemal Alemdaroğlu'nun rektörlüğü sırasında, 1999 yılının Temmuz ayında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yönetim Kurulu, "Tarihi fakültenin yok edilme sürecine seyirci kalınamayacağı" gerekçesiyle toplu olarak istifa etti.
* İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göz Araştırma Merkezi eski Direktörü Prof. Celal Erçıkan, Maliye Müfettişlerinin, İÜ Rektörü Kemal Alemdaroğlu hakkında 500 sayfalık yolsuzluk dosyası hazırladığını söyledi.
* Bu açıklamasından birkaç ay sonra, 2000 yılının Ocak ayında Erçıkan'ın Merkez Kampüse girişi Kemal Alemdaroğlu tarafından yasaklandı.
* Alemdaroğlu, Şubat ayında, TÜSİAD'a hazırladığı "Türkiye'de Demokratik Standartların Yükseltilmesi" raporu nedeniyle Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Bülent Tanör hakkında disiplin soruşturması açılması için talimat verdi. Rektör Alemdaroğlu, Tanör hakkındaki soruşturmanın "yasa ve yönetmeliklere dayanılarak açıldığını" öne sürdü.
* Nisan ayında TBMM YÖK Araştırma Komisyonu'na bilgi veren İÜ Rektörü Kemal Alemdaroğlu, başörtüsü yasağı ve ikna odalarını savunurken, "Başörtüsü ile ilgili TBMM bir yasal düzenleme yapsın" önerisinde bulundu.
* Alemdaroğlu, başörtüsü ile ilgili tartışmaların son yıllarda neden arttığının sorulması üzerine ise, "Üniversite'nin bahçesine baktığımızda hep başörtülü görüyorduk. Manzaramızı bozuyorlardı" dedi.
* YÖK ve üniversitelerdeki yolsuzlukları araştırmak üzere TBMM'de kurulan YÖK Araştırma Komisyonu, 2000 yılının Mayıs ayında taslak raporunu hazırladı. 343 sayfalık raporda; YÖK Başkanı Kemal Gürüz, İstanbul Üniversitesi Rektörü Kemal Alemdaroğlu, İnönü Üniversitesi Rektörü Ömer Şarlak, ÖSYM Başkanı Fethi Toker ve YÖK eski Başkanı İhsan Doğramacı ile İstanbul Üniversitesi eski rektörü Bülent Berkarda hakkında görevini ihmal ve Hazine'yi zarara uğratmaktan suç duyurusunda bulunulması istendi.
* Yine Alemdaroğlu'nun rektörlüğü sırasında, 2000 yılının Haziran ayında İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyet Fakültesi Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen mezuniyet törenine başörtülü öğrenciler ve yakınları alınmadı.
* İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümünde 31 yıldır görev yapan öğretim üyesi Cengiz Arın'ın görevine son verildi.
* Azerbaycan'daki darbe girişimine adı karışan ve bu öğretim döneminde İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi kadrosuna alınan Ferman Demirkol'un derslerine girmesini istemeyen 26 öğrenci hakkında, 2000 yılının Aralık ayında İstanbul Üniversitesi rektörlüğünce dava açıldı.
* 2001 yılının Nisan ayında, Alemdaroğlu, Prof. Hüseyin Hatemi hakkında da 'olumsuz sicil' verdi. Sözkonusu "olumsuz sicil"in 2000 yılının Temmuz ayında kesinleşmesine rağmen 2001'in Nisan ayında açıklanması tepkiyle karşılandı. Hatemi'nin, hakkında bu düzenleme yapılırken hiçbir uyarı almadığı da kaydedildi.
* Üniversite Rektörlüğü daha önce de Prof. Tahsin Yeşildere, Prof. Şefik Dursun, Prof. Mesut Parlak, Prof. Reşat Apak, Prof. Alaaddin Çelik ve Prof. Bülent Tanör hakkında "olumsuz sicil" vermişti.
Sicil nedir, nasıl verilir?
Devlet memurlarının terfiinde esas olmak üzere uygulanan bir usul olan sicil verme prosedürü şöyle işler:
Sicil, memurun sicil amiri tarafından doldurulur. Eğer vasıfları ve vazifesi bakımından kınanacak, eksik, kusurlu görülecek bir şeyi yoksa olumlu doldurulur. Eğer kusur ve eksiklikler görülürse bunları düzeltmesi için -çevresinde kötü zan oluşmasına engel olacak şekilde- kapalı zarf içinde yazılı olarak kendisine tebliğ edilir. O da isterse bu tebliğden sonra bir ay içinde itiraz edebilir. İkinci yıl da memur olumsuz sicil almışsa yani hakkında kusur ve eksiklikler belirtilmişse sicil dosyası üçüncü sicil amirine gönderilir.
Prof. Kemal Alemdaroğlu bugüne dek Prof. Tahsin Yeşildere (Veteriner Fakültesi), Prof. Şefik Dursun, Prof. Mesut Parlak (Tıp Fakültesi), Prof. Reşat Apak ve Prof. Bülent Tanör (Hukuk Fakültesi) ve Prof. Hüseyin Hatemi için 'olumsuz' sicil verdi.
Alemdaroğlu'nun bu süreçte prosedüre uygun davranmadığı öne sürüldü. Basında yer alan iddialar şöyle:
* Basında yer alan haberlere göre, 6 profesörden ikisi rektör seçimlerinde Alemdaroğlu'na muhalif olduğu için zaten sabıkalıydı. Tıp Fakültesi'nden Prof. Mesut Parlak, 1998 yılında Alemdaroğlu ile arasındaki sorunlar sebebiyle dekanlık görevinden istifa etmişti.
* 2000 yılı sicili Temmuz ayında kesinleşen Prof. Hatemi'ye hiçbir uyarı almamış da olduğu halde, 2001 yılının Nisan ayında, 2000 yılı sicilinin olumsuz olduğu bildirildi. Yönetmeliğe göre kapalı zarfta ve kişiye özel olarak bildirilmesi gerek olumsuz sicil, Alemdaroğlu tarafından Hukuk Fakültesi Dekanına faks metni ile ulaştırıldı.
* Alemdaroğlu, olumsuz sicil vermesine hiç bir gerekçe göstermeyerek "Sözkonusu öğretim üyesinin 2000 yılı sicili olumsuz olarak belirlenmiştir" şeklinde bir açıklama ile yetindi.
* Prof. Hüseyin Hatemi ise, Alemdaroğlu'nun kişisel sorunlarını üniversite yönetimine yansıttığını öne sürdü.
Hatemi basına verdiği demeçlerde Alemdaroğlu ile arasındaki sorunları şöyle özetledi:
* Kedilerimi öldürttüğü için dava açtım. Kendisi de her zaman açıkça söylüyor, beni cezalandırmak istediğini söylüyordu. 'Geçen sene Temmuz ayında kesinleşen sicili sonra değiştiririm, olumsuz sicil veririm, ardından da Temmuz ayında ikinci olumsuz sicili vererek YÖK başkanının da onayını alarak seni atarım buradan' diyor. Bu iş, bir hukuk devletindeki akademik hürriyetler gözönüne alındığında olur şey değil.
Hakkındaki olumsuz sicil kararına itiraz eden Hatemi'nin dilekçesinde Alemdaroğlu hakkında farklı iddialar da yer alıyordu:
* Deprem bahane edilerek, Hukuk Fakültesi'nin merkez binasındaki hocaların odalarının kendilerine haber vermeden boşaltılması ve kütüphanedeki aralarında rahmetli Prof. Sıddık Sami Onar'ın kitaplarının da bulunduğu kitapların SEKA'ya imha için gönderilmesi bu iddialardan bazıları... (BB/NA)
