Hemşin Çığlığı Kadıköy'de

Sezai Sarıoğlu'nun düzenlediği "Nehir Muhabbetler" başlıklı etkinlik 18 Aralık Pazar günü saat 18.00'de Kadıköy'deki Livane Bar'da yapılacak. Sarkis Seropyan, Akif Kurtuluş ve Vova grubunun yanı sıra Hemşinli çok sayıda yazarın katılacağı etkinliğin başlığı Hemşin Çığlığı

Hemşin, bugün Rize'nin Çayeli ilçesinden başlayarak, Hemşin, Çamlıhemşin ve Artvin'de Hopa ile Kemalpaşa'da yüksek dağları mesken tutmuş insanlara ve bu yerleşimlere verilen bir isim.

Hemşinliler'in yaşadıkları bölgeler sadece Doğu Karadeniz'le sınırlı değil. Erken gurbetçilik sonucu Türkiye'nin birçok bölgesinde ve eski göçlerle Batı Karadeniz ve Erzurum sınırlarında da Hemşinliler'in yaşadığı biliniyor.

Hemşin/Hemşinlilik ortak bir kültürü temsil ediyor. Hemşinliler, Doğu Karadeniz içerisinde genellikle pek bilinmezken son yıllarda yazılan kitaplar ve çekilen filmlerle varlıklarını hissettirmeye başladı. Hemşin konusu ve Hemşinliler bugün en ilgi çekici konular arasında.

Resmi tarihin dayatmaları

Nehir Muhabbeti'ni düzenleyen şair ve yazar Sezai Sarıoğlu, Hemşinlilik ve Hemşin hakkında bianet'e şunları anlattı:

* İnsanların sözcüklerle tanışmaları, onları nasıl gördükleri, hayatlarına giren bu sözcüklerle nasıl bir anlam dünyası kurdukları önemli. Bazı sözcükleri duyup geçtiğimiz coğrafi bir oldu/imge olarak belleklerimizde sahicilikten yoksun bir bilgi olarak kodluyoruz.Bu sözcüklerin arkasındaki tarihi, kültürü ve dili ise ancak bunu dert eden meraklıları bilir.

* Hemşin,  Çamlıhemşin, Hemşince, Hemşinliler gibi sözcükler bu egemen algıdan en çok nasibini almış sözcükler. Resmi tarih ve ona yardım yataklık yapan popüler tarih, esir aldığı bu sözcükleri Doğu Karadeniz'de coğrafi bir bölge, yer adları olarak takdim ediyor. Bunun sonucu olarak da bu sözcükler, açığa çıkardıklarından fazlasını gizliyor.

* Egemenlerin, bu sözcüklerin maddesini ve manasını hatırlatarak unutturma politikalarına karşı mücadele sonucu toprağa gömülen diller, kültürler zuhur ediyor. Tarihin sisi altında kalan her sözcük, yeraltından çıkarılıp savatlı gümüş gibi yeniden parlatılarak tarih sahnesine çıkarılıyor.

Hemşin'le ilgili çalışmalar

Sarıoğlu, Hemşin'le ilgili yazılan Hemşin Gizemi, Hemşin Ermenileri, Hemşin, Çalışkan Kadınlar Ülkesi Hemşin, Gurbet Pastası gibi çalışmaların resmi ve medyatik bilgi kirliliğine karşı yeni bilgi kapıları açtığını söylüyor.

* Hemşin imgesinin ve hakikatinin görünür kılınmasında bir ilki gerçekleştiren Hemşince şarkı seslendiren Kazım Koyuncu'yu unutursak tarih ve türküler çarpar bizi. Hemşin kültürünün ve dilinin görünür kılınmasında Vova grubunun yeri önemli.

* Yeni kuşağın başarılı yönetmenlerinden Hopalı Özcan Alper'in Momi adlı Hemşince çekilen ilk kısa filmi, Sonbahar ve Gelecek Uzun Sürer filmlerindeki  'Hemşin' duyarlılığı özellikle bilinmeli.

* Sinemadan söz edince bir başka bağlamda, Semih Kaplanoğlu'nun Çamlıhemşin'de çekilen Bal filmini de Hemşin muhabbetine dâhil etmek gerek. Bu yıl, nice iç ve dış zahmetle Hemşinliler tarafından İstanbul'da kurulan ve Hemşince  'tohum' anlamına gelen Hadig derneğinden söz etmemek tarihe ve çabalara zarar. (UB/HK)