Haftanın İncelemesi: Dikkat Çeken Birkaç Eser Üzerine

Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü – Eleştirel Bir Giriş

Bu haftanın ilk eseri, geçen aylarda Özgür Üniversite Kitaplığı'ndan çıkan hacimli bir kitap: Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü. "Eleştirel Bir Giriş" altbaşlığını taşıyan bu kapsamlı kitapta/sözlükte (1450 sayfa), gündelik haberlerden akademik literatüre kadar hayatın her alanında kullanılan belli başlı ekonomik kavram ve kurumlar, konunun uzmanları tarafından, 117 madde içerisinde derinlemesine inceleniyor.

Editörlüğünü Fikret Başkaya ve Aydın Ördek'in yaptığı sözlükte eleştirel bir bakış açısıyla ele alınan kavram ve kurumlar dikkat çekici: Borsa, Burjuvazi, Çokuluslu Şirketler, Devlet Borçlanması, Dünya Ticaret Örgütü, Düzenleme Okulu, Ekonomi Politik ve Eleştirisi, Faiz Dışı Fazla, IMF, Korporatizm, Mikrokredi, Proleterya, Sıcak Para, Sosyal Güvenlik, Toplam Kalite Yönetimi, Ulusların Zenginliği ve Yoksulluğu, Üretici Güçler, Yabancılaşma, Yolsuzluk Endeksi...gibi başlıklar bunlardan sadece bazıları.

Kitaba katkı yapanlar, "parlak" gençlerden "ağır sıklet" yazarlara kadar geniş bir yelpaze oluşturuyor: Cengiz Ekiz, Duygu Türk, Zafer Yılmaz, Yüksel Akkaya, Fikret Başkaya, Korkut Boratav...

Önsözünü Başkaya'nın yazdığı, sonsözün ise A.Ü. SBF öğretim elemanlarından Ördek'in kaleminden çıktığı kitap, günümüz dünyasında çoğu kez karşılaştığımız kavram ve kurumları anlama yolunda kuvvetli bir ışık, bilgiye dayanan sağlam bir temel sunuyor. Zira Ördek'in altını çizdiği gibi "bu çalışma, bizzat kapitalizmin ürünü olup, (...) toplumsal ilişkilenmenin şuursuzca çarpışan nesneler arası ilişkilere döndüğü bir kesitinde ‘akıl dışı' bir biçimde bütün bunlara karşı durma çabasının bir parçası olarak algılanabilir."

Özetle, Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü – Eleştirel Bir Giriş, kapitalizmi eleştirel bakış açısıyla çözümlemek bir yana, her şeyden önce onu anlamak için bile okunması ve kütüphanenizin bir köşesinde bulundurulması gereken zengin bir referans kitabı:

Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü – Eleştirel Bir Giriş, Fikret Başkaya, Aydın Ördek (ed.), Özgür Üniversite, 2008, 1450 sf.

Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri

Bu haftanın ikinci eseri, geçen aylarda Dipnot Yayınları'ndan çıkan yine çok yazarlı bir kitap: Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri. Yrd. Doç. Dr. Ramazan Günlü'nün derlediği kitap, 3 bölüm altında derlenen 12 makaleden oluşuyor. Kitapta yer alan bölümler ve bu bölümler altına yerleştirilen ilgi çekici makalelerden bazıları şöyle:

1. Devlet, Kapitalizm, Liberalizm ve Ekoloji

- Bugünün Kapitalizmi (Hayri Kozanoğlu)

- Devlet: Liberalizmin Bir Serüveni (Fatih Türe)

2. Türkiye'de Devlet, Sınıflar ve Demokrasi

- Devlet ve Yurttaşları: Türkiye'de Siyasal Mücadele ve Demokrasi (Ramazan Günlü)

- Devlet, Sınıflar ve Emek Sürecinin Analizi (Mustafa Kemal Coşkun)

- Devlet ve Entelektüel (İlknur Türe)

3. Yerelin Siyasal Ekonomisi ve Göç

- Yerel Yönetim Anlayışındaki Değişimler ve Türkiye'deki Yansımaları (Adalet B. Alada)

- Türkiye'nin Kentleşme Deneyiminde Devlet, Sınıflar ve Kentsel Arazi Bağlantıları (Hatice Kurtuluş)

- Almanya'da Göçmenler ve Ardılları (Erol Yıldız)

Her makalenin sonunda bir kaynakçanın yer aldığı; dolayısıyla her makalenin kapsamlı bir literatür taramasıyla yazıldığı kitap, Günlü'nün belirttiği gibi "küreselleşmeyi doğallaştıran pratiklerin ve onların ülkelerdeki yansımalarının arkasında yatan mekanizmaları ortaya koyma (...) ve bir alternatif olacaksa bunun somut gözlem, eleştiri ve kuramsal-tarihsel bir çerçeve içinde kavranılması ve çözümlenmesi ihtiyacından doğmuştur. (...) kitapta yer alan bölümler, devlet sermaye ve emeğin değişim sürecini ele alma, dünya ve Türkiye üzerinden ekonomi politik bir analizi ve tartışmayı sürdürme çabasını temsil etmektedir."

Özellikle Türkiye'deki emek süreci ve sol hareketin düştüğü durumun nedenleri üzerine düşünmek isteyenlerin M. K. Coşkun'un Devlet, Sınıflar ve Emek Sürecinin Analizi başlıklı makalesini; Almanya'daki Türklerin durumunu ekonomi-politik perspektiften kavramak isteyenlerin ise Erol Yıldız'ın Almanya'da Göçmenler ve Ardılları başlıklı makalesini okumaları son derece faydalı olacaktır.

Özetle, Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri, yalnızca Türkiye'deki değil, Türkiye örneği üzerinden dünyadaki devlet ve sermaye dönüşümlerinin de anlaşılması için iyi bir kaynak olabilir:

Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri, Ramazan Günlü (der.), Dipnot Yayınları, 2008, 332 sf.

Küresel Isınmanın Kırılma Noktası

Bu haftanın son eseri, geçen ay Ayrıntı Yayınları'ndan çıkan dikkat çekici bir kitap: Küresel Isınmanın Kırılma Noktası. James E. Hansen'in kaleminden çıkan kitap, Ayrıntı Yayınları'nın "Dünya Sorunları" başlıklı yeni dizisinin de ilk kitabı.

Abdullah Yılmaz'ın anlaşılır ve akıcı çevirisiyle Türkçe'ye kazandırılan kitaba Ömer Madra da güzel bir önsöz yazmış. Kitap, adından da anlaşılabileceği gibi, son yıllarda dillerden düşmeyen bir meseleye, küresel ısınma gerçeğine odaklanıyor.

Tarihsel bir perspektif üzerinden ve her bilgi seviyesinden insanın kolayca anlayacağı bir dille yazılmış kitap grafikler, çizimler, tablolar ve fotoğraflarla zenginleştirilmiş. "Hükümetin İklim Değişikliği Bilimine Politik Müdahalesi", "Tehlikeli İnsan Kaynaklı Müdahale" ve "Tehlikeli İklim Değişikliğini Nasıl Önleyebiliriz ?" başlıklı bölümlerse konuya ilgi duyanlar tarafından mutlaka okunmalı.

Özellikle "Tehlikeli İklim Değişikliğini Nasıl Önleyebiliriz ?" başlıklı bölümün somut öneriler içermesi ve siyasal iktidarlara ve karar alıcılara bu öneriler üzerinden baskı yapılabilmesinin mümkün gözükmesi kitabın önemini bir kat daha artıyor. Böylece kitap, teorik açıklamaların ve sonu gelmez tartışmaların insanı götürdüğü çıkmazdan ve eylemsizlikten kurtulabilmek için pratik bir yol, somut taleplere konu edilebilecek bir içerik ve siyasal politikanın kontrolüne ilişkin bazı ölçütler sunmuş oluyor.

Kitaptaki bazı bölümlerin sonunda yer alan kapsamlı kaynakçaları da unutmamak gerek.

Küresel ısınma, kuraklık, açlık, göçler...gibi soru ve sorun alanlarını kapsayacağı anlaşılan bu dizinin sonraki kitapları da merak ve ilgiyle takip edilmeli. Her halükârda, dünya sorunlarının anlaşılması için, bu dizinin ilk kitabı, yani Küresel Isınmanın Kırılma Noktası, iyi bir başlama vuruşu olabilir: