Etki ajanlığı yasası hakkında bilinenler: Kim nasıl gündeme getirdi, taslak metinde ne var?

Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), 4 Mayıs'ta "Casusluk nedir?" başlığıyla bir video hazırladı. Söz konusu video, AA ve TRT başta olmak üzere birçok yayın organında yayımlandı. Videoda, açık kaynak bilgilerinden yararlanarak yapılan analiz çalışmaları ve hazırlanan raporlar 'casusluk faaliyeti' olarak tanımlandı.

Bu videonun yayınlanmasından kısa süre sonra TRT Haber, "9. Yargı Paketi'nin detayları belli oldu" başlıklı bir haber yaptı. Haberde dikkat çeken konu 'yeni tip bir casusluk' tanımlamasının yasalara eklenecek olmasıydı. TRT’ye göre yabancı istihbarat örgütlerinin Türkiye'deki casusluk faaliyetlerinin önlenmesiyle ilgili yasal düzenlemeler yapılacaktı.

TRT Haber'in hemen ardından Yeni Şafak'ta da benzer bir haber yayımlandı. İktidara yakınlığıyla bilinen gazete, aynı düzenlemeyi ‘etki ajanlığı’ olarak tanımladı. “İstihbarat mücadelesinde yeni bir boyut” diyen Yeni Şafak, yasanın “Türkiye lehine gibi görünüp aleyhte propaganda yaparak kamuoyu oluşturan etki ajanlarını kapsayacağını” yazdı.

Yeni Şafak'a göre "sosyal medya aracılığıyla Türkiye aleyhine propaganda yürüten etki ajanlarına, ülkenin ekonomik, toplumsal ve kamu düzenini bozanlara" cezai müeyyide uygulanacaktı.

ANKA taslak metni yayımladı

Türkiye yabancı ajan-etki ajanı kavramlarını bu haberler üzerinden tartışırken 11 Mayıs'ta ANKA Haber Ajansı yasa metninin taslağını yayımladı. Taslak metne göre 9. Yargı Paketi'yle Türk Ceza Kanunu’na (TCK) yeni bir madde ekleniyor.

Söz konusu madde bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ön gören 'Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma' başlıklı 339. maddenin sonrasına konulacak ve 339/A ismini alacak.

Maddeye göre "devletin güvenliği, iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda" araştırma yapan veya yaptıranlar hapis cezasına mahkum olacak. Ayrıca devletin savaş hazırlıklarını, savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeyle atanlar da hapis cezası alacak. Ancak bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanı'nın iznine bağlı oalcak.

Taslak metinde yasanın gerekçesi de var. Gerekçede "devletin iç veya dış siyasal yararına yönelik olarak gerçekleştirilen bazı faaliyetlerin cezalandırılması" gerektiği belirtiliyor.

Devletin iç veya dış siyasal yararı "iktisadi, mali, askeri, milli savunma, kamu sağlığı, kamu güvenliği, kamu düzeni, teknolojik, kültürel, ulaştırma, haberleşme, siber alan, kritik altyapılar ve enerji" gibi konuları kapsıyor. Metinde, "yararlarını koruyamayan devletin güvenliğinin tehlikeye düşebileceği" belirtiliyor.

Dolayısıyla bu gibi konular aleyhine gerçekleştirilen faaliyetlerin de suçun konusunu oluşturması gerektiği savunuluyor.

Taslağın gerekçesine göre "suçun oluşması için failin, yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda hareket etmesi gerek."

Meclis tatile girmeden yasalaşabilir

Teklifin 1 Temmuz’da yani TBMM tatile girmeden önce Meclis’te getirileceği konuşuluyor. Ayrıca maddede bir değişiklik yapılıp yapılmayacağı şimdilik bilinmiyor. Ancak Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un beyanı düzenlemede sona gelindiği yönünde. 

Siyasetçilerin, hukukçuların ve gazetecilerin fikri ise ortak: Yasa; siyasete, sanata, bilime ve basına yeni bir pranga getirecek.

(HA)